Van 994 tot 1344

Nadat hij in 994 bisschop van Utrecht geworden was, gaf de vroegere graaf Ansfried, die uitgestrekte gronden in de Kempen bezat, een deel van dit goed aan het kapittel van de Domkerk van Utrecht. Wegens de te grote afstand tussen Utrecht en de afgelegen gronden in de Zuiderkempen, werden zij uitgeleend aan verscheidene families. Deze leenmannen van Utrecht werden zo leenheer of kortweg "Heer" in de kleine of grote heerlijkheden.

Deze parochie Westmeerbeek of 'Meerbeek", zoals het toen genoemd werd, was reeds vroeg uit het bezit van de familie VAN WESEMAEL geraakt, want vanaf 1300 werd Westmeerbeek niet meer vermeld bij het leengoed dat de familie VAN WESEMAEL van Utrecht leende.

Van in de oudste tijden lag aan een doorwaadbare plaats (wad) aan de Grote Nete te 'Meerbeek" een bijzondere plaats die later uitgebouwd werd tot een versterkte hoeve of kasteel, waar de meier (de vervanger van de heer) zijn verblijf hield. Hij had het toezicht op het verkeer langs, over en onder de brug, op de scheepvaart, op de water- en de windmolen, enz.

Vanaf 1291 werden de families VAN DEN STEEN (of DE LAPIDE) en VAN DEN HOUTE (of UTENHOUDT) vermeld in de eigendommen en in de registers van het Leenhof van Brabant. Margriet VAN DEN STEEN bezat in 1340 onder andere de helft van de (Stippel)berg te Hoog-Heultje, ook de 'Dootbroeclaac" te Hulshout, en nog andere goederen te Westmeerbeek gelegen.

Van 1344 tot 1537

In 1344 bezat Walter VAN DEN BISDOMME de andere helft van de heerlijkheid, maar na zijn overlijden kwam het aan Maria VAN STALLE (zie geschiedenis Houtvenne).

In 1374 heeft Jan VAN DEN HOUTE een hof (hoeve of kasteel) te Westmeerbeek aan de Grote Nete. In 1414 verkochten de erfgenamen VAN STALLE hun deel in Westmeerbeek aan de familie VAN DEN HOUTE, terwijl zij Houtvenne behielden.

1467: De vroegere pacht-en leengoederen van Utrecht te Westmeerbeek en waarschijnlijk ook te Houtvenne en Hulshout, die als 'allodiaal" (= verkregen door erfenis van de ouders) ervaren waren, werden aan de Hertog van Brabant aangeboden en in leen terug ontvangen. Datzelfde jaar kocht de familie VAN ROCHEFAY de helft van de heerlijkheid 'Meerbeek".

Voor dit deel van de heerlijkheid werden heel wat processen en betwistingen geleverd, tot in 1504 heel de heerlijkheid in handen kwam van Matheeus VAN DEN ZYPE. Na het overlijden van Matheeus in 1507 geraakte alles terug in ruzie. De families VAN DEN ZYPE, VAN
HALMALE, VAN DEN WOUWER en VAN COTTEREAU zaten elkaar in het haar. De VAN DEN ZYPE's bleven voorlopig nog in het bezit van de heerlijkheid.

Van 1537 tot 1643

In 1537 kwamen de families VAN COTTEREAU en VAN HALMALE als heren van Westmeerbeek voor. Zij bekibbelden nog steeds mekaars deel. Het kasteel was in het bezit van VAN HALMALE.
In 1566 werden beeldstormers aan de Westmeerbeekse galg opgeknoopt en bleven 4 dagen hangen als waarschuwing voor de opstandige Meerbeekenaren. Geheel de Zuiderkempen was trouwens vol met woelzieke en rustverstorende mensen. Zij waren door predikers opgeruid en vernielden sommige kerken.

Aan de Grote Nete werd in 1572 te Westmeerbeek en te Houtvenne een gedeelte van de "Spaanse Linie" gemaakt door pioniers. Het werd daar een no-mansland tot aan de eigenlijke Spaanse Linie die begon aan het Hof Ter Laken te Booischot. Spaanse soldaten hadden deze verdedigingslijn opgeworpen in hun strijd tegen Willem de Zwijger, prins van Oranje. Deze laatste werd na een zware slag tussen de Demer en de Grote Nete op 2 oktober verdreven tot Diest. Vanaf 1573 kwamen dagelijks vreemde troepen en huurlingen door de Zuiderkempen.

In 1575 waren er te Westmeerbeek 9 herbergen, 7 brouwerijen, 84 paarden, 280 koeien.

In 1578 was het dorp verwoest en nauwelijks bewoond. Veel akkers waren onbebouwd wegens de regelmatige vlucht voor de doortrekkende en plunderende soldaten. Deze vreemde huurlingen vielen de overgebleven bevolking gedurig lastig met allerlei losgelden. In dat zelfde jaar moesten alle dorpen van Hoogstraten tot Hulshout, Houtvenne en Westmeerbeek toe een bepaald aantal inwoners, voorzien met karren en paard, aan de versterkingen te Herentals komen werken. Westerlo was vrij van karwei door bemiddeling van de markgraaf VAN MERODE.

De troepen van de prins van Parma trokken in 1584 door onze streek met als doelwit de stad Herentals, de abdij van Tongerlo en het kasteel van Westerlo. Het dorp Westmeerbeek zat opgepropt met krijgsvolk.

In 1593 waren er nog slechts 45 huizen te tellen, waarvan 16 totaal onbewoonbaar en 7 leeg, ook 1 brouwerij, 3 herbergen, 28 paarden en slechts 70 koeien.
De familie VAN ETTEN erfde in 1613 de heerlijkheid van de VAN HALMALE's.

Verschrikt door de altijd weerkerende en plunderende legerbenden leggen de landbouwers in 1630 diepe grachten rond de "Steenkenshoeve" om hun gezin, hun have en goed te vrijwaren tegen deze bandieten.

Van 1643 tot 1780

In 1643 huwde Margareta VAN ETTEN met de weduwnaar en Heer van Tielen, namelijk Adam VAN BAEXEN. Haar stiefzoon werd in 1669 heer van Westmeerbeek.

In 1658 werd het "Herenhof" aan de Grote Nete verwoest door de Spaanse en Franse soldaten.

In 1661 ging de helft van de heerlijkheid over op Adriaan VAN HOENSBROECK.

Westmeerbeek is in 1675 gelegen in het midden van het actieterrein van heen- en weermarcherende legers. In 1701 begon men met de aanleg van de "Franse Linie" op bevel van de Frans-Spaanse legeroverheid. Een gedeelte van deze verdedigingslijn begon te Westmeerbeek aan de Netebrug en liep door de velden zo tot Aarschot. Zij tekende de toenmalige frontlijn af. In het dorp bleven troepen lange tijd langs weerszijden van de Linie gekampeerd, tot in 1705 de Engelsen in Westmeerbeek de Franse lijn doorbraken in een fel gevecht.

Lodewijk Cornelis VAN CAUWEGOM werd in 1710 heer van de hele heerlijkheid Westmeerbeek. Zijn zoon Lodewijk Ignatius VAN CAUWEGOM volgde hem in 1718 op.
De heerlijkheid lag in 1745 weer tussen twee oorlogvoerende legers: deze van de Fransen in het westen en deze van de Bondgenoten Engeland, Duitsland en Holland in het oosten.

1758: Josina Martina VAN CAUWEGOM erfde de heerlijkheid.

1764: De heerlijkheid Heultje-Riksendonk met haar laathof op de Stippelberg werd door Josina Martina VAN CAUWEGOM van de heerlijkheid Westmeerbeek gescheiden als "geen inkomsten gevende" en gratis afgestaan aan de markgraaf VAN MERODE te Westerlo.
1765: Hendrik Frans OOMS erfde de heerlijkheid.

Van 1780 tot ...

1780: Joannes Jacobus BEECKMANS werd de erfopvolger. Hij was de laatste die de titel "Heer van Westmeerbeek" mocht gebruiken. Zijn nakomelingen dragen nog steeds de naam BEECKMANS DE WEST-MEERBEECK.

1789: Brabantse omwenteling: De Netebrug te Westmeerbeek werd door de Oostenrijkers bezet en gedeeltelijk afgebroken.

1791: Schermutselingen tussen de Oostenrijkse soldaten en enkele inwoners van Westmeerbeek.

1793: Huzaren van het Keizerlijk Oostenrijks leger verbleven een lange tijd in het dorp.

20 juli 1794: Het leger van de Franse Revolutie in het dorp. Einde 1795 schaften de Fransen al de lenen en de heerlijkheden af. Zo kwam een einde aan de heerlijkheid Westmeerbeek en haar "Heren".

Oktober 1796: Theodoor VAN DIJCK, klerk bij de notarissecretaris te Westmeerbeek, hield een inschrijvingsbureel voor vrijwilligers voor het Boerenleger waarvan hij schatbewaarder was. Tijdens de daaropvolgende Boerenkrijg verdronk hij jammerlijk bij het beleg van Diest.

1830: Hevige gevechten met de Hollanders alsook in augustus 1831 tijdens de Tiendaagse veldtocht. Westmeerbeek kreeg zijn gemeentewapen reeds in 1819, met bevestiging in 1838. De tekens van het wapen waren in 1790 aan de Oostenrijkers voorgesteld in navolging van de schepen zegel van 1594.

04-04-2008 om 18:03 geschreven door bruno