Een opmerkelijk schilderijtje uit 1546 van de Duitse schilder Cranach. We zien in een fantasielandschap een bad met middenin een fontein waar mensen baden. Bovenop de fontein staat Venus, godin van de liefde. De fontein vormt deelt in feite het schilderij vertikaal in twee helften:
Links zien we een verdord landschap waar men oude vrouwen naar het bad brengt. Sommigen worden aangevoerd met karren, anderen betreden het bad vrijwillig en nog anderen moeten geholpen worden. Naarmate we opschuiven naar rechts voorbij de fontein, zien we de dames in jeugdig gedaante die voldoen aan de toenmalige schoonheidsidealen. Ze komen rechts naakt uit het bad en gaan te tent in om zich mooi op te kleden. Rond de tent zien we dan de gekleden jonge dames feest vieren in gezelschap van jonge mannen en zien we zelfs een koppeltje vrijen in de bosjes. Hier is het landschap in volle bloei.
Wat valt aan het schilderij op? Dat alleen vrouwen in het bad moeten en geen oude mannen! Het idee was dat oude mannen geen bad nodig hadden als je in gezelschap zijn van jonge deernen. Zij zorgen ervoor dat hij zich jong voelt! Alleen...en dat schilderde Cranach ook: op de rechterzijde zijn enkel jongemannen te zien. Geen oude mannen, waarmee Cranach onrechtsreeks weergaf dat de oude man dan wel een groen blaadje zou lusten, maar dat het louter een illusie blijft! Wat hij dan niet weergaf: dat de illusie werkelijkheid kan worden, als er voor de deerne iets tegenover staat wat het leven haar gemakkelijker maakt.... In de tijd dat Cranach dit schilderde, was alchemie een ware rage. De filosofie om lood te veranderen in goud: De Steen der Wijzen, of het levenselexir. Dit is een variant op het thema. Anderzijds stimuleerde het ook het idee van de zuiverende werking van water, wat op termijn zou resulteren in de vele kuuroorden....
|