Vorige week was ik in Arles. Op mijn wandelig stopte ik op dezelfde plaats waar Van Gogh in september 1888 dit schilderij maakte.
Eigenlijk had hij nooit in Arles moeten zijn. Hij had gehoord van de mooie kleuren in het zuiden van Frankrijk en hij had de trein van Parijs naar Marseille genomen. Toen de trein niet verder geraakte door de sneeuw, is hij afgestapt in Arles. Hij huurde een kamertje en droomde van een atelier te beginnen, wat nooit is gebeurd. Hij kreeg zelfs geen enkel schilderij verkocht. Ook zijn broer niet, die een kunsthandel had in Parijs.

Het café op het schilderij heet vandaag uiteraard 'Van Gogh'. Je zou moeten stom zijn om het niet commercieel uit te buiten. Een groot contrast met de tijd toen hij er rondliep. Mensen in Arles waren bang van die zonderlinge figuur die 's nachts op straat liep. De Franse taal zal Van Gogh ook niet bijzonder machtig geweest zijn en met zijn rosse haardos en baard viel hij zo al op.

Wat maken de schilderijen van Van Gogh nu zo bijzonder dat ze zoveel waard zijn? Van Gogh kon amper een schilderij verkopen. Ook zijn broer Theo met de kunsthandel geraakte ze niet verkocht. Tot beiden gestorven waren en de vrouw van zijn broer Theo, Joanna Bonger, honderden schilderijen erfde. Ze keerde van Parijs terug naar Nederland en blijkbaar was zij een veel betere commercante. Ze kreeg contact met de rijke kunstwereld en kon enkele schilderijen verkopen. Kort nadien liet ze een biografie publiceren van haar schoonbroer met het beeld van arm, geestesziek genie. De prijzen voor de schilderijen stegen en zijn sedertdien nooit meer gedaald.

Over het schilderij schreef Van Gogh aan zijn zus: 'Ik ben bezig met een nieuw schilderij van een café bij nacht. Op het terras zijn kleine personen van drinkende mensen. Een grote gele lantaarn verlicht het terras, de straat heeft paarse tinten. De gevels van de huizen en een blauwe lucht met sterren en met een groene boom. Het is een nachtschilderij geworden zonder zwart maar met blauw en paars en groen en felle groene tinten en citroengeel. Ik vind het heerlijk om dit gelijk op de plaats te schilderen. Normaal maak ik eerst een tekening of schets maar nu wilde ik het meteen schilderen'.