Een scène in een stad, zoals Béraud er vele schilderde. Aan het gebouw te zien zijn we in Parijs: het Paleis Garnier. Het etablissement links is vandaag het ‘café-restaurant de la Paix’.
Op het plein, het place de l’Opera, zien we mensen. Vooral dames, met hier en daar enkele heren. Ze lijken voornaam gekleed. De ene kust een dame, de andere geeft een hand aan een dame en nog een andere neemt zijn hoed af voor een dame. Verder staan enkele koetsiers op het plein.
Het schilderij is gemaakt in 1901, een periode in de geschiedenis gekend als de ‘belle epoque’. Het is de periode tussen de eeuwwisseling en de Eerste Wereldoorlog, waarbij een gouden tijdperk wordt aangeduid met een opleving van welvaart, kunst en cultuur en een verfijnde smaak. ‘Belle’ was uiteraard voorbehouden voor een beperkte groep mensen: de bourgeoisie. Voor de gewone arbeider was het een tijd van doffe ellende. Een tijd van ofwel hard labeur op het platteland of een uitzichtloos leven in fabrieken.
We zouden dus kunnen stellen dat het schilderij over die beperkte groep mensen gaat. De dames zijn voorbeeldig gekleed en de heren zien er deftig uit. Niets is minder waar.

De sleutel hiertoe ligt in de titel: de ‘Midinettes’.

‘Midinette’ is vandaag een term die men gebruikt voor een jong, naïef meisje die droomt van een prins op een wit paard. Maar vroeger was dit anders. ‘Midinette’ is een samentrekking van de woorden ‘midi’ (middag) en ‘dinette’(zij die uit eten gaan). Midinettes waren meisjes die waren tewerkgesteld in de grote haute-couturehuizen waar ze baljurken, uniformen, hoeden, en dergelijke maakten voor de bourgeoisie. 

De meisjes begonnen een opleiding rond 13 jaar en waren vooral afkomstig uit de arbeiderswijk, zoals Montmartre. In totaal werkten ongeveer 15.000 meisjes in de ateliers rond de Rue de la Paix. De meisjes kregen een goed betaald loon in vergelijking met andere werkende vrouwen. Ze kregen ongeveer evenveel als een mannelijke arbeider, waardoor hun sociale positie beter was. Ze waren meestal vrijgezel en werkten tot hun dertigste in het atelier. Nadien trouwden ze en kregen ze kinderen. De meisjes hadden dus op dat moment een zekere zelfstandigheid, wat in die tijd heel uitzonderlijk was.
Tijdens de middagpauze namen de meisjes hun lunch op straat of in een nabijgelegen park. Doordat ze werkzaam waren in de haut-couture, kenden ze uiteraard de laatste mode, en net daardoor vielen ze op in hun kleding. Niet dat ze luxueus gekleed waren, maar de snit van hun kleding was modern. Ze gebruikten de laatste nieuwe versieringen of misschien konden ze met wat restjes stof uit de fabriek iets moois maken. 

Daardoor vielen de meisjes in de middagpauze op, wat natuurlijk de rijkeluiszoontjes en oude rijke heren aantrok om een minnaresje te zoeken.  Vele meisjes kenden ook de personen uit de betere klasse vanwege de bestellingen in het atelier. 
En het is precies dàt wat je ziet op het schilderij: de enkele heren maken allen contact met een meisje. Sommige meisjes kwamen hierdoor in de verleiding voor een lunch op kosten van de rijke, of misschien zelfs iets meer.
Mettertijd besloot men om voor de werkneemsters arbeidersrestaurants te maken, uitsluitend voor vrouwen. Wellicht zorgde de galante verschijning van de meisjes voor de nodige overlast of was hun jeugdige schoonheid een doorn in het oog van de échte bourgeoisiedames. Ook zou men zich zogezegd zorgen gemaakt hebben om het feit dat de meisjes teveel luxe hadden voor hun leeftijd en dat ze spilziek zouden worden.

Het fenomeen ‘midinette’ droeg bij tot het romantisch beeld uit de periode van de Belle Epoque. De beroemdste midinette is wellicht Mimi, het naaistertje uit de opera ‘La Bohème’ van Puccini.
Verder had je ook de ‘grisettes’. Deze meisjes waren eerder aan te treffen in het Quartier Latin op de linkeroever, waar de universiteit en andere scholen waren gevestigd. Uiteraard dat het hier om studentes ging.
Het schilderij is qua thema en symboliek te vergelijken met de ballerina’s van Degas. Ook in de Opera Garnier legden veel rijke mannen contact met danseresjes. Ze beloofden hen veel, maar uiteindelijk werden ze meestal  een goedkope minnares of prosituée. Degas had totaal geen interesse in ballet. Hij schilderde ten andere nooit balletopvoeringen!
Het glamoureuze leven in Parijs tijdens de Belle Epoque had dus duidelijk een schaduwzijde. Het was een donkere kant waar iedereen van wist, maar waar iedereen over zweeg. En laat nu dit net het hypocriete zijn in die Belle Epoque. 

Maar was het ooit anders? Hetzelfde fenomeen deed zich in Engeland voor tijdens het Victoriaans tijdperk (1837-1901). De vele schilderijen en spotprenten van William Hogarth geven een glimp van de schone schijn. En hoe meer we terugkeren in de tijd, hoe schrijnender de toestand was voor het gepeupel.
Het Parijs van toen was dé metropool. Na de architecturale vernieuwingen van Haussmann was Parijs een moderne stad geworden, wat industriëlen en de rijke burgerij aantrok. En met hen volgt het gepeupel, in de hoop een centje mee te graaien. Zo werden duizenden aangetrokken door de grote lichtstad in de hoop om rijkdom te vergaren. Om maar één voorbeeld te noemen: Alphonsine Plessis.

Ze was 15 jaar toen ze bij familie in Parijs ging wonen. Ze was afkomstig uit een armoedig gezin uit Nonant-le-Pin (Normandië). Tot dan had ze gewerkt als dienstmeisje en in een paraplufabriek. In Parijs werkte ze als hoedenmaakster en ze werd minnares van een rijke oude heer, waardoor ze een flatje kon huren. Intussen leerde ze de omgangsvormen van de rijken, leerde ze piano spelen en lezen en schrijven. Ze heette voortaan Marie Duplessis. Ze werd beroemd om haar elegantie en jeugdige schoonheid. Zo werd ze een tijd minnares van Alexandre Dumas en vermoedelijk ook van Franz Liszt. Echter in 1847, toen ze 23 jaar was, stierf ze aan tuberculose in haar appartement aan de Boulevard de la Madeleine 11. Ze werd vereeuwigd in het boek van Alexandre Dumas ‘La dame aux camélias’, dat later de basis was voor Verdi’s opera La Traviata. HIER zie je nog foto's van midinettes.