William Bouguereau (1825-1905) volgde in zijn kunst de Franse academiestijl. Zijn thema’s waren vooral historisch en mythologisch, en na de dood van zijn vrouw en twee kinderen in 1877, schilderde hij vaak religieuze thema’s. Hij was een veel gevraagd portretschilder maar raakte met de komst van het impressionisme op de achtergrond. Zijn werken zijn bijna fotografisch-realistisch, zoals dit ‘kleine herderinnetje’ uit 1891, zoals er veel geschilderd zijn in de 19^de eeuw.
Het beeld is een idyllisch, romantisch en huiselijk tafereeltje. Maar waarom een herderinnetje?

Daarvoor moeten we terug naar de kerkgeschiedenis in de 19^de eeuw: het ‘reveil’.

Na de val van Napoleon in Waterloo, probeerde de adel de klok terug te zetten naar het Ancien Régime, de tijd voor de revolutie. Ze waren door de woelige tijden veel privileges verloren en trachtten de macht te versterken. We kennen de periode in de geschiedenis als de ‘Restauratie’. Ook de Kerk was voordien heel machtig en had intussen veel macht moeten inboeten. Zo trachtte de Kerk op hun beurt de macht te versterken door een doorgedreven geloofspraktijk, die we het ‘réveil’ noemen. Zo werden in die 19^de eeuw menige kerken gerestaureerd of nieuw gebouwd, het aantal pastoors werd opgedreven en men hield meer toezicht op de geloofspraktijken. Inzonderheid het gezin was voortaan de hoeksteen van de geloofsgemeenschap en hierin zou de huisvrouw een speciale taak krijgen. Zij zou er op toezien dat de familieleden bidden voor de maaltijd, ze zou de schouw sieren met heiligenbeeldjes, ze zou het brood zegenen voor het aansnijden,… 

Om die vrouw een toonbeeld van vroomheid voor het houden, was de figuur van de H. Maria uiteraard voor de hand liggend. En het is net in die eeuw tijdens dit ‘réveil’ dat er in Frankrijk (maar ook elders in Europa) vele Mariaverschijningen opdoken.
We kennen natuurlijk de verschijning in Lourdes aan het herderinnetje Bernadette Soubirous. Maar er waren meerdere verschijningen. Kenmerkend verscheen Maria in Frankrijk meestal aan kinderen die ofwel minderbegaafd waren of werkzaam op het platteland, waar analfabete kinderen ingezet werden om het vee te hoeden. Al onze Mariakapelletjes in Vlaanderen dateren uit die tijd.
Een lezing over Lourdes van Prof. Johan Braekman vind je HIER.

Vandaar dat dergelijke schilderijtjes van herderinnetjes  heel geliefd waren in kathoilieke middens. Maar niet alleen schilderijen. In West-Europa ontstond er een rage na Lourdes om een Mariagrotje in de tuin te hebben. In mijn streek gaf dit aanleiding tot de bouw van een grotje in Oostakker, waar op slag een wonderbaarlijke genezing plaatsvond.
Een chronologisch verloop van deze feiten:

-16 februari 1867: Bij het rooien van een boom in Jabbeke biedt Pieter de Rudder hulp. Hij is dan 45 jaar en in dienst van burggraaf Albéric du Bus de Gisignies. Hierbij raakt hij gekwetst aan de benen. Meerdere dokters onderzoeken hem en er wordt een amputatie aangeraden. De burggraaf en Pieter zelf weigeren dit. Nadien worden de benen niet meer onderzocht, noch verzorgd. Pieter de Rudder krijgt een maandelijkse uitkering van de burggraaf voor zijn levensonderhoud.
-De burggraaf was tevens eigenaar van het kasteel Slotendries in Oostakker, waar hij woonde met zijn echtgenote gravin de Courtebourne. Rond 1873 laat zij een grotconstructie in de tuin bouwen met een aquarium. De dorpspriester raadt haar aan om er een Mariabeeldje in te plaatsen, hetgeen ook gebeurt. Op 26 juni 1874 sterft de burggraaf en houden de maandelijkse betalingen aan Pieter de Rudder op. Blijkbaar is de gravin niet van plan de betalingen verder te zetten. Intussen heeft de gravin het grotje opengesteld voor dorpelingen.

-Op 7 april 1885 besluit Pieter de Rudder naar de gravin toe te gaan. Hij heeft dan meer dan 8 maand geen geld meer ontvangen. Hij zou er zogezegd de H. Maria gaan aanroepen in de grot. Het is dus bij dit bezoek dat hij wonderbaarlijk genezen werd. Nadien onstaat er een twist omdat geneesheeren weigeren een attest af te leveren, omdat uit niets blijkt hoe de toestand van de benen tot dan toe was omdat hij intussen nooit was verzorgd, noch onderzocht.
Intussen was door de pastoor en de Gentse bisschop Bracq de nodige commotie gemaakt rond het mirakel en ontstond een toeloop. Nadien werd zelfs de dorpspastoor wonderbaarlijk genezen van een lintworm! Kort na dit mirakel begon meteen de bouw van een basiliek!

-Pieter de Rudder zou nog 23 jaar na het mirakel in leven blijven. In 1907 werd zijn lijk opgegraven en bleken beide benen perfect en intact, wat voor de Kerk een bevestiging was van het mirakel. 

Het mirakel van Oostakker-Lourdes heeft indertijd veel beroering veroorzaakt. Het was een periode dat een machtsstrijd aan de gang was tussen liberalen en katholieken. En in zulke periode kunnen wel eens mirakels gebeuren…

Het Réveil zal nog lang nazinderen binnen het gezin. Zelfs nog decennia na de Tweede Wereldoorlog laat dit zich nog voelen. Pas in de jaren ’80 zal de Kerk zijn greep verliezen, in die mate dat vandaag bij ons talrijke kerken te koop staan, wegens geen publiek meer… 

Je zal misschien zeggen dat mensen indertijd goedgelovig waren. Maar denk dan maar aan het lichtgevend Mariabeeldje uit Jalhay in 2014. Op slag stond een lange rij mensen aan te schuiven om het mirakel te zien. Tot bleek dat het beeldje simpelweg was beschilderd met een verf die zinksulfide bevatte, waardoor het een lichtgevend effect had. Zo zie je maar…