Lange tijd heeft men symbolen gebruikt. Zelfs vandaag kennen we ze nog, zelfs onder de vorm van een 'logo'.
Symbolen werden verdrongen naarmate mensen konden lezen en schrijven. Naarmate de boekdrukkunst zich verspreidt zal het symbool langzaam aan essentie verliezen, omdat woorden meer zeggen. Althans dat denken we.

In iconografie is het dan ook simplistisch om een voorwerp A een waarde B toe te kennen. Neem bijvoorbeeld een hartje. Wij kennen het vandaag als symbool voor liefde. Het symbool vertolkt dus iets fictief, want liefde is voor iedereen anders. Dat kan liefde tot een partner (man-vrouw) zijn, maar ook een liefde tot God. Hoe dan ook, de liefde tot.. kan heel verschillend zijn, het gevoel blijft in alle gevallen hetzelfde. En dat is de verbindende kracht van een symbool. Met woorden kan je naast elkaar praten.

Zo dachten mensen in de middeleeuwen ook met symbolen. Zij stelden zich niet de vraag 'wie was die Jezus..wat dat allemaal écht gebeurd? enz.. Voor hen was de betekenis van het verhaal het idee dat iemand zijn leven geeft voor de mensheid. Als iemand vandaag ons ieyts vertelt, zijn we direct geneigd om ons af te vragen of dit waar is. Wij willen alles wetenschappelijk bewezen zien. Die manier van denken hebben we sedert de encyclopedisten als Voltaire en Diderot. Mensen in de middeleeuwen dachten anders. Zij hadden geen weet van wetenschap.

Het is dus in iconografie van belang dat je het symbool in de juiste context ziet. Bovenop is een symbool iets dat kan veranderen naargelang cultuur of naargelang tijd. Het eeuwenoude zonnerad werd door Nazi's gebruikt als hakenkruis. De invulling is totaal anders in andere tijden.

Neem nu de dennenappel. Hij staat symbool voor:
-azteken: spiritualiteit en onsterfelijkheid
-assyriers: onsterfelijkheid en verlichting
-Kelten en Grieken: vruchtbaarheid
-christendom: verlichting
-vrijmetselarij: wijsheid en Verlichting

De symboolbetekenis van iets bepalen bij een schilderij, hangt dus af van wanneer het werk gemaakt is en binnen welke cultuur. Bovenop moet je je dan afvragen of de schilder wel degelijk die symboolwaarde bedoeld heeft bij het schilderen.
Bijvoorbeeld: een portretschilderij van een dame met een braaf hondje op schoot. Een rustig hondje wijst op trouw. Maar misschien is dat diertje wel het lievelingsbeest van de dame en wou ze haar hondje op haar portret, en had de schilder niet eens de bedoeling om aan te geven dat de vrouw trouw was.