Titels van schilderijen zijn soms verraderlijk. Soms zijn ze omfloerst gegeven om de dubbele bodem-betekenis niet te onthullen, zoals bij Hollandse genreschilderijen uit de 17de eeuw of bij Bruegel. Soms is de titel ook achteraf aan het schilderij gegeven en is de betekenis daardoor totaal verdwenen. Dat is wat gebeurd is met dit schilderij.
Oorspronkelijk noemde het 'Tobit en Anna wachten op de terugkomst van hun zoon'. Het schilderij heeft ten andere niet de minste aanwijzingen dat de oude man een filosoof zou zijn. Er zijn geen boeken of een globe of dergelijke te zien welke wijzen op wijsheid. Noch minder zijn er achemistische spullen te zien, als zou het een alchemist zijn.
Kort het verhaal uit het Oude Testament: Tobit is een oude blinde man die samenwoont met zijn vrouw Anna. Zijn eigendom is geplunderd door een Assyrische heerser. Tobit stuurt zijn zoon Tobias naar iemand aan wie hij een kleine schat in bewaring heeft gegeven. Op zijn reis ontmoet Tobias de aartsengel Gabriël, door de gebeden van Tobit en Sara. Hij vraagt om de strijd aan te gaan tegen de demon Asmodeus die alle aanstaande echtgenoten van Sara doodt oor ze kan trouwen. Dit gebeurt dus en Tobias keert met de schat naar huis en huwt Sara. Met de gal van een vis weet hij zijn vader te genezen van blindheid. De schat wordt geschonken aan armen.
Op het schilderij zie je dus de wachtende Tobit en zijn vrouw Anna. Wat je niet kan zien, is dat Sara op de trap staat. Dit komt omdat het schilderij danig vervuild is door de jaren. In 1814 maakte men van het schilderij een reproductie in gravure en daar was ze wel nog op te zien.
|