Een schilderij dat elkeen wel kent, al is het maar van die twee engeltjes onderaan. In het midden de Madonna met kind, rechts de H. Barbara en links de H. Sixtus (vandaar Sixtijnse), die is weergegeven als paus Julius II, die de opdracht voor het schilderij gaf (linksonder zie je zijn tiara). De engeltjes zijn pas als laatste geschilderd. Althans eerst waren er wolken geschilderd en nadien zijn de engeltjes overschilderd. Of Rafaël dit deed of iemand anders is niet gekend.
Nu iets over engelen algemeen: De hiërarchie tussen God en de mens is 'drukbevolkt'. Er zijn drie orden. De hoogste orde zijn de serafijnen, cherubijnen en tronen. De middelste orde: de vorstendommen, machten en krachten. De laagste orde: heerschappen, aartsengelen en engelen. Engelen staan dus het dichtst bij de mens. De figuur van een godheid met vleugels bestond al bij de Mesopotamiërs, Oude Grieken en Egyptenaren. In het Oude en Nieuwe testament is echter nergens vermeld dat engelen vleugels hadden. Bij de hoogste orde wel. Engelen werden pas het eerst met vleugels weergegeven rond 400 n Chr. En in 600 n Chr verordende de kerk dat engelen moesten afgebeeld zijn met vleugels. Ze werden ook geslachtsloos (androgyn) voorgesteld met een volmaakt lichaam.
En nu over die engelen op koekendozen, koffietassen, porselein en andere prullaria: de eerste die een copie maakte van één van de engelen van Rafaël was de Duitser Johann Heinruch Meyer in 1796 bij een plafondschildering in de Bibliotheek in Weimar. Het originele is verloren gegaan en de huidige is een copie. In 1804 maakt de Duitse schilder August von der Embde als eerste een apart schilderij van de twee engelen. HIER zie je de rechterengel van von der embden. Tegen 1815 verschenen de twee engelen op porselein van Berlijn en zo groeide het steeds aan. Tegen 1890 was het een echte rage. Het werd nog doller met de opkomst van toerisme en de bijkomende prullaria. Tot vandaag zelfs. Maar waarom precies deze engelen? Meestal zijn engelen op een schilderij met iets bezig: ze dragen een banderol of voeren een andere actie uit. De engelen van Rafaël doen niks. Dat komt omdat het eigenlijk geen engelen zijn. Het zijn namelijk putti. Dat zijn kinderlijke metgezellen van Cupido en Venus, die Rafaël of iemand anders op het schilderij bijschilderde. Soit, de koekendozen varen er wel bij. Zolang de 'Flair' en 'Dag Allemaal' bestaan, zullen die 'engelen' er ook zijn. Nu ik het zeg, zou het geen mooie naam zijn voor die twee...?
|