Dit is één van de bekendste werken van Dali. Veel maken de link van het werk met de nieuw uitgebrachte relativiteitstheorie van Einstein. Hij maakte het schilderij in 1931 en noemde het 'de camembert van de tijd'. Hij had zich bij de smeltende klokken blijkbaar laten inspireren door smeltende Camembertkaas. Als we de titel erbij nemen, denk ik eerder aan herinneringen die je bijblijven maar vervormd zijn. En de grootste reden van vervorming is de tijd. Niet het begrip 'tijd' verandert, maar wijzelf en de maatschappij veranderen. Daardoor kijk je nu anders naar je verleden dan toen je het beleefde. Een mooi voorbeeld hiervan is het melancholisch begrip 'de goeie ouwe tijd'. Vandaag kijken we ernaar alsof het zoveel beter was. Dat komt omdat intussen al de problemen van toen, nu opgelost zijn. In tegenstelling tot vandaag, waar nieuwe uitdagingen voor de deur staan. Daardoor hebben we dat verkeerd beeld. In mijn tijd was er toen de koude oorlog, een grote werkloosheid, naar toilet gaan op een houten plank met een gat erin, gaan slapen met ijsbloemen op het raam... Zooo 'goed' was die tijd nu ook weer niet. Hij was anders, dat wel. En dat is de vervorming van de klokken op het schilderij. De mieren die een horloge aanvreten, de horloges die smelten. Het zijn dingen die veranderen en aangevreten worden door onszelf, niet door de tijd. Tijd is een constante, wij geven de invulling.
Net zoals de zin van het leven. Het is zinloos hem te zoeken, omdat de zin in jou is. 'Op U komt het aan'. Als jij beslist van nooit te reizen, heb je geen idee van het gevoel wanneer je bvb. het Colloseum ziet. Gevolg is ook dat je geen herinnering hebt ook, doordat je het nooit beleefd hebt. Dat is de desolate vlakte op het schilderij die je zelf invulling moet geven. Gevaar is uiteraard dat je misschien alles wil beleven. Het is net alsof je rent door een boomgaard maar nooit een appel proefde. Ook hier is tijd relatief. Rust is vandaag een hoofdzonde geworden. Alles moet sneller. Maar op het einde van de rit ben je dood moe en heb je niks ervaren. Mooi toch, dat zoveel dagdromen ontstaan bij het bekijken van een schilderij, niet?
Oja: de camembert. Die hebben we te danken aan de Normandische kaasboerin Marie Harel uit Camembert. In de jaren van de Franse revolutie had ze onderdak gegeven aan een geestelijke die gevlucht was voor de repressie uit de abdij van Meaux. Hij leerde haar de manier hoe zij kaas bewerkten en lieten rijpen. Hun kaas was uiteraard de Brie de meaux. En zo maakte Harel haar vroegere kaas op deze wijze en ontstond de Camembert, het dorpje waar ze woonde. Het kreeg pas zijn grote bekendheid door Napoleon III die er dol op was.
|