We kijken misschien raar op bij dit schilderij uit 1530. Een Cupido die plast op Venus. En toch...hebben we in hartje Brussel geen Manneke Pis staan? Even het schilderij uitleggen...
Het werk is vermoedelijk gemaakt als huwelijksgeschenk. In de Renaissance was het de gewoonte bij de rijke klasse om aanstaande koppels voorspoed, liefde en vruchtbaarheid te wensen. Bij Oude Grieken was dit met een gedicht of met zangertjes aan de deur van de bruidskamer, later door liederen of met een schilderijtje. Zie het dus als een soort wenskaart bij een huwelijk. En Venus en Cupido was een vaak voorkomende thema toen.
Dat verduidelijkt veel symboliek op het schilderij: Venus draagt een kroontje dat gebruikelijk was in Noord Italië in de Renaissance. De schelp staat voor vrouwelijkheid en het kransje dat Cupido draagt is van myrthe, de plant bij uitstek die liefde en huwelijk symboliseert. Verder zien we rozenblaadjes en achter Venus zien we een klimop die staat voor eeuwigheid. Maar ook wordt gewaarschuwd voor de gevaren in het huwelijk: rechtsonder zien we een slang te voorschijn komen, symbool voor kwaad en verleiding.

En dan de plassende cupido: het fenomeen noemt 'puer mingens'. (puer=jongetje/ mingens=urinieren). Maar in het Latijn werd mingere in de betekenis van plassen ook vaak gebruikt voor ejaculeren. En het is die woordspeling die de schilder gebruikt door Cupido door de ronde opening van de krans te laten 'ejaculeren'. Het fenomeen werd toen beschouwd als symbool voor vruchtbaarheid.

En zo had men meer schilderijen, maar ook beeldjes van plassende jongetjes, zoals dit en dit. Of bijvoorbeeld deze beeldjes in de sacristie van Santa Maria Del Fiore in Firenze. Andere plassertjes zie je bvb. op werken van: Titian, wandversiering in Villa Giulia in Rome, Suzanna en de ouderen van Vaccaro
En hiervan stamt ons Manneke Pis van af. Bij blijde intredes ten tijde van de Bourgondiërs werden soms dergelijke fonteintjes gemaakt die wijn of bier spoten om het feest op te luisteren.