Carmontelle (1717-1806) was in de kunst een manusje van alles: ontwerper, tekenaar, auteur, architect en uitvinder. Zo bedacht hij de voorloper van de Laterna magica. Een toestel waarmee hij verschillende afbeeldingen na elkaar kon laten zien, wat veel later zou uitgroeien tot de film. Op gebied van schilderen maakte hij vaak werken met waterverf. Zijn allerbekendste werk is DIT werk uit 1763 van Leopold Mozart met zijn zoon Wolfgang en dochter Nannerl.
Maar ik wou het over een ander portret hebben dat hij maakte. Dat van Paul Henri Thiry d'Holbach. Vandaag misschien voor velen een vergeten figuur, maar het is voor een groot deel dankzij hem dat de Verlichte ideeën zich konden verspreiden. Als rijk en progressief denkend man organiseerde hij bij hem thuis bijeenkomsten waar lekker werd gegeten, maar ook veel werd gefilosofeerd. Het is vandaag een gewoon herenhuis in de Rue des Moulins 8 in Parijs. En niet met de minsten: Voltaire, Rousseau, d'Alemberd, Diderot, Hume. Allen waren ze te gast bij hem. Door zijn connecties in de rijke burgerij kon hij de grote denkers toegang verschaffen waar ze anders nooit toegang hadden. Hij zorgde dat hun geschriften konden verspreid worden.
Rond die geschriften: ik bezocht ooit in Langres het museum van Diderot, waar de uitgebreide encyclopedie staat. Meters lang! DE drang om kennis vast te leggen en te centraliseren voor het nageslacht moet bij Diderot enorm zijn geweest.
Als ik ooit één uur mocht terugkeren in de tijd, dan zou ik één uur aanwezig willen zijn bij hun bijeenkomst!
Qua filosofie liepen de meningen uiteraard uiteen. Voor Holbach was moraal en religieuze principes te herleiden tot de natuurlijke beginselen. Zo was één van zijn citaten: 'In elk mens schuilt in enige mate de drang om despoot te zijn, om zijn wil te willen opleggen aan anderen of om de maatschappij in te richten zoals hij het wil'.
Mocht je er meer willen lezen over hun bijeenkomsten, dan is dit boek een aanrader.