In zijn kubistische stijl schilderde Frits van den Berghe deze dorpsgek. Hij zet de man niet minachtend neer, maar geeft hem de uitdrukking zoals hij is: lomp, met een nietzeggende blik, onbeholpen, dom. Het soort natuurkracht zonder veel verstand. Elk dorp hed vroeger wel één of andere rare kwiet rondlopen: een vrijdenker, een zwerver, een aan de grond geraakte dronkaard. Ze boezemden veelal de mensen enige angst in, net omdat ze anders waren. Kinderen werden door hun moeders gewaarschuwd voor die dorpsgek. Maar niet alle dorpsgekken waren een idioot. 'Idioot' komt uit het Grieks en bekende 'onopgevoed'. Omdat je onopgevoed was, was je daarom niet dom. In dit schilderij gaat het eerder om de domheid. Vandaar de ganzen op het schilderij. 'Een domme gans' voor een domme vrouw komt van het feit dat een gans blind volgzaam is. Kuikentjes volgen wezens die ze het eerst zien na hun geboorte. In het Frans is het ietwat subtieler: 'une oie blanche' slaat eerder op een naïef meisje. Domheid door goedmoedigheid en ook onwetendheid. Dit werk kan je zien in het MSK te Gent, maar een mooier werk van een idioot vind ik persoonlijk het schilderij van de Antwerpse schilder Evert Larock (1865-1901). De veelbelovende schilder stierf vroegtijdig aan tbc, maar op de Salon in Gent in 1892 had hij zijn grote doorbraak met zijn schilderij 'De Idioot'. Hier is het geen portret. Het is een ineengezakte man in een hoek van een huis in afbraak, die begluurd wordt door spelende kinderen. Larock schilderde meer de manier hoe wij keken naar een idioot of een zonderling.
|