Die Kommende’ de vroegere Barokke residentie in Muffendorf-Bad Godesberg  van de Belgische Ambassadeur in de BRD. 

Hoofdstuk 12:Berlijn

Nicht der Tage erinnert man sich,

Sondern der Augenblicke.

Cesare Pavese

Grüne Woche

            Tussen 1975 en 1984 vlogen wij telkenjare,  op  het eind van de maand januari,  naar Berlijn, um die Grüne Woche mit zu machen.  Voor een decennium volgehouden diensten kreeg ik van de organisatoren, het A.M.K.,  de zeer op prijs gestelde golden Ehrennadel.

            Op dit tijdstip van het jaar, putje winter, naar Berlijn trekken was een kouwelijke must voor iedereen die in die jaren, van ver of van dicht, iets met de landbouw van de Duitse Bondsrepubliek had te maken.  In het bijzonder was het daar voor de Herren Attachés verzamelen geblazen.  Maar ook promotie-organismen zoals onze Belgische Nationale Dienst voor Afzet van Land- en Tuinbouwproducten, ‘den Afzet’, waren grootscheeps aanwezig met standruimte annex bloementuin en ontvangstsalons.  Er werd, zeker tijdens de 70-jaren, op geen geld gekeken en het resultaat mocht gezien worden.  Dat de Belgische promotiestand later wegdeemsterde tot een wat stofferig gedoe,  was het resultaat van een interne strijd tussen de Belgische Dienst voor Buitenlandse Handel, den B.D.B.H. en ‘den Afzet’. 

            Telkenjare waren we de stille getuige van het geredekavel over het nut van de Belgische deelname aan de Grüne Woche en over de inhoud en wijze van samenwerking. Na lang touwtrekken werd dan uiteindelijk, op de valreep, beslist om toch maar weer eens deel te nemen, werden alle hens aan dek geroepen om een  stand te versieren die met de jaren kleiner en primitiever werd.  Na de val van de muur van Berlijn was de fut er helemaal uit en leek het allemaal overbodig geworden.  Ik weet niet in hoeverre het groene spektakel zichzelf heeft overleefd.

            De eerste keren (1975-76-77) dat we de ganse trammelant rond de Groene Week mochten meemaken waren beklijvende belevenissen.  Er waren de luisterrijke Abendessens op het Schloss Belvedere met de Bondspresident. Zo kon je  met een kopje koffie in de hand een praatje slaan met president Walter Scheel en met andere genodigden zoals de Landbouwminister van Oostenrijk. Ook Josef Ertl,  gedurende  onze   ganse  ‘Bonnertijd’,  de   landbouwminister behandelde je steeds als een goede bekende.  Iedereen kende iedereen. 

            De uitbundige en weelderig overgoten rondgang in het grote Messe-paleis waar alle Länder hun best deden om je met alle vloeibaar en vast landbouw-lekkers te verwennen, eindigde steevast in de ontvangstruimte  van het CMA, het promotie-organisme van de Duitse landbouwproducten, met presidia van regionale en federale federaties, met de vele  landbouwprominenten die de Duitse Bondsrepubliek rijk was.  Een kloeke stand moest je hebben om dergelijk bachanaal in Beierse, Rijnlandse, Nedersaksische  en andere stijlen te doorstaan.

            We weten niet of het een voorrecht was belast te worden met de viering van 25 jaar Belgische aanwezigheid op de Grüne Woche (1979)  De nodige luister werd verzameld en ingezet.  Er kwam een heus restaurant met een kok uit Beloeil die Belgische gerechten presenteerde.  Minister Humblet sprak als vertegenwoordiger van de Europese Unie.  Hij gaf een persconferentie op de Belgische stand voor een grote schaar journalisten.  De ‘tolk’ die het A.M.K. had gestuurd bleek weinig of geen Frans te verstaan.  Begrijpe wie kan.  Maar ja, Frans is in Duitsland een taal die je zogezegd gemakkelijk op school kunt leren en waarmee je zonder veel inspanningen een stuk abitur kunt binnen rijven.  Of je met die vreemde taal overweg kunt is überhaupt niet belangrijk.

            Een paar jaar later was er een aanvaring met het kabinet van onze staatssekretaris voor landbouw. De Duitsers hadden tijdens de voorbereidende periode toegezegd dat de Belgische vertegenwoordiger, zoals zijn voorganger minister Humblet, het woord kon voeren op de openingsceremonie.  Doordat in laatste instantie de Amerikaanse secretary for agriculture naar Berlijn kwam, moest de Belgische staatssekretaris wijken en mocht de Amerikaan het spreekgestoelte beklimmen.  Een diepgaand onderzoek bleek nodig om na te trekken of ik wel duidelijk genoeg de Duitse autoriteiten ter kennis had gebracht dat de Belgsiche vertegenwoordiger absoluut het woord wilde voeren.

            Tijdens de Groene Week organiseerde het federale ministerie van landbouw ieder jaar, een uitstap in  en rond Berlijn. Dan gingen we,  met een grote groep collega’s, meestal naar ‘landbouwrandgebieden’.  Marginale verbindingen tussen de grootstad en het omliggende platteland.  Zo bezochten we Lubbarsch, de laatste boerderij van Berlijn, verloren aan de rand van de metropool, het natuurdecor voor enkele van de  toneelstukken van Gerhard Hauptmann: Biberpels of  Frau Wolf.  Niet ver weg van de Merkische Viertel , de hoogbouw met 50.000 mensen opeengepakt.

            Traditioneel nodigde de Belgische consul-generaal ter gelegenheid van de Groene Week,  alle in Berlijn vertoevende Belgen uit op een avondlijk samenzijn.  Meestal in le Pavillon Français, ook wel eens in Schlosshotel Gerhus en een enkele maal in de officiersmess van het Engelse bezettingsleger. In dit lokaal beleefden we een merkwaardige avond.  Het maal leek te bestaan uit (Engelse) noodrantsoenen inclusief rode kool, wel een heel bijzonder gerecht voor een avondmaal.  Daarenboven werd ons gevraagd geen lawaai te maken omdat  in een aanleunend lokaal Engelse officieren een avond gewijd aan Burns hielden.  We wisten op dat ogenblik weinig over  Burns, de Schotse dichter uit de 18^e eeuw, alleen dat hij de tekstdichter was van Auld lang Syne, het meest gezongen lied op Angelsaksische oudejaarsavonden.  Maar op die avond werden, in een aandoenlijke  stilte, een ganse reeks gedichten voorgelezen, het duurde een eeuwigheid.  Uiteindelijk mochten we, sommigen met lachkrampen, anderen in een boze bui, maar iedereen hongerig,  het Engelse pand verlaten.

            Niet alleen politiek was Berlijn meeslepend, het culturele aanbod  was gevarieerd.  Je had het traditionele en het spetterende boulevard toneel, maar ook politiek cabaret die door die Stachelschweine werd gepresenteerd.  Het concert met von Karajan in de  Philharmonie was een jaarlijks terugkerend feest.

            Een ander jaarlijks terugkerend evenement was het bezoek aan de Belgische ambassade in Oost-Berlijn en de verkenning van de andere kant. De overgang bij Checkpoint Charlie, beklemmend en angstaanjagend. Donkere, stille boulevards en plots een slecht verlicht gebouw dat een knus theaterzaaltje herbergt waar Herr Puntilla und seine knecht Matti door het Brecht theater wordt opgevoerd, onbeschrijfelijk mooi.  De voorstad Köpenick, waar schoenmaker Wilhelm Vogt alias der Hauptmann von Köpenick,  in 1906, de toenmalige burgemeester aanhield, naar Berlijn stuurde en zelf met de stadskas verdween.  Zeventig jaar later bezochten we  in dit Brandenburgse stadje een museum annex verkoopsmagazijn dat alleen toegankelijk was voor buitenlandse diplomaten.  Men kon er (Oostduitse) antieke zaken en ander fraais kopen.  De herkomst van de voorwerpen werd niet bekendgemaakt.