Een team Europese astronomen heeft met de 3,6 meter telescoop in La Silla, Chili, drie nieuwe planeten ontdekt rond ster HD 69803. Die ster is nog net zichtbaar met het blote oog vanuit het zuidelijk halfrond, in het sterrenbeeld puppis.

De binnenste planeet is allicht rotsachtig, terwijl de buitenste van de drie de eerste neptunusachtige planeet is die ontdekt wordt in de zogenaamde 'leefbare zone' rond een ster. Onze aarde bevindt zich in de leefbare zone rond onze eigen ster.

De astronomen bestudeerden HD 69803 gedurende meer dan twee jaar. De ster is vrij onopvallend, en staat dicht bij een ster die iets minder massief is dan onze eigen zon. Ze bevindt zich op 41 lichtjaar van ons vandaan, met een visuele magnitude van 5,95. Dankzij de ultra-scherpe HARPS spectograaf, kon bepaald worden dat de ster minstens drie planeten heeft, en een planetoïdengordel.

HARPS is een enorm scherp instrument, en het enige ter wereld dat toelaat zo'n scherpe opnamen te maken van een ver verwijderde ster. De nieuwe planeten hebben een massa die 10 tot 18 keer de massa van de aarde bedraagt. De buitenste van de drie planeten bevindt zich in de zone waar vloeibaar water kan voorkomen. Het is geen aardachtige planeet, maar toch biedt deze ontdekking vele mooie perspectieven.

08-07-2006 om 00:18 geschreven door Martjuh

Amerikaanse astronomen hebben, met behulp van een nieuw type telescoop die opgesteld staat op de vulkaan Mauna Kea (Hawaii) acht nieuwe manen rond de planeet Jupiter ontdekt. Daarmee stijgt het aantal bekende manen van de grootste planeet van ons zonnestelsel tot 48. Op zichzelf eigenlijk zelfs niet zo’n wereldschokkend nieuws ware het niet dat deze ontdekking gedaan werd van op aarde en niet met een ruimtetelescoop. Wij moeten immers nog steeds dwars door de atmosfeer kijken, een oceaan van lucht, een wij bevinden ons, helaas wat de astronomie betreft, op de bodem ervan. Een ruimtetelescoop, bijvoorbeeld de Hubble, heeft daar helemaal geen last van en kan veel scherper zien

Update woensdag 12 maart: Er zijn geen acht, maar twaalf nieuwe manen ontdekt rondom Jupiter. Dat brengt het totaal nu op 52. De eerste zeven in deze reeks werden aangekondigd op 4 maart, de achtste op 6 maart en de negende tot twaalfde op 7 maart. Het kan soms snel gaan...

Het was al 400 jaar bekend, sinds 1610, toen Galileï zijn primitief telescoopje op Jupiter richtte, dat er rond de grootste planeet minstens 4 grote manen draaien. Een ervan, namelijk Ganymedes, is zelfs groter dan de planeet Mercurius. Jupiter staat echter honderden miljoenen kilometer van de aarde vandaan, zodat je deze vier grote manen eigenlijk nauwelijks ziet met het blote oog. Met een verrekijker lukt het echter al aardig. Even ter verduidelijking: een planeet draait rond de zon, een maan draait rond een planeet.

Maar daar bleef het niet bij. De Voyager-ruimtetuigen die in 1979 in de buurt van Jupiter kwamen ontdekten een hele resem nieuwe maantjes die zelfs niet eens 400 km groot zijn. Er wordt verondersteld dat sommigen ervan eigenlijk asteroïden zijn, ingevangen door de gigantische zwaartekracht van Jupiter. Nu zijn er dus weer een aantal van die maantjes ontdekt.

08-07-2006 om 00:12 geschreven door Martjuh

Dat er ook buiten ons zonnestelsel nog planeten bestaan, is al lang geen nieuws meer. Onlangs werd het bestaan van 15 nieuwe reuzenplaneten bekend gemaakt. Dat brengt het totaal nu op 90. Meestal cirkelen de zogenaamde "exoplaneten" in excentrische banen rond "hun" ster. Bijna altijd cirkelen ze ook dichter bij de ster dan de planeten van ons zonnestelsel.

Een uitzondering hierop vormt een object dat rond de ster 55 Cancri draait. Dit object heeft ongeveer 4 keer de massa van Jupiter, en draait in een vrij cirkelvormige baan in circa 13 jaar rond de ster. Ook de gemiddelde afstand planeet-ster (6 AE; 1 Astronomische Eenheid is zo'n 150 miljoen kilometer) is min of meer gelijk aan de afstand Zon-Jupiter (5.2 AE). De ster zelf is qua lichtkracht, diameter en leeftijd vergelijkbaar met de zon. Enkele jaren terug ontdekte men reeds twee andere planeten die rond 55 Cancri draaien.

De komende jaren zal het aantal extrasolaire planeten waarschijnlijk sterk stijgen. Dit heeft de maken met de gebruikte onderzoeksmethoden, waarbij men heel kleine schommelingen in de positie van een ster aan de hemel waarneemt. Deze schommelingen worden soms pas na 10 of 20 jaar merkbaar vanaf de aarde.

Martjuh

07-07-2006 om 00:00 geschreven door Martjuh