Wat is EMDR?

EMDR ( Eye Movement Desentisization and Reprocessing) is een therapie ontwikkelt door Francine Shapiro (1) voor het verwerken van trauma’s. Zij ontdekte toevallig tijdens een wandeling, dat wanneer zij haar ogen snel heen en weer bewoog, terwijl ze dacht aan een stresserende herinnering, de emoties die op dat gebeuren betrekking hadden, verminderden. Later bleek dat niet alleen het angtsgevoel verminderde (verwerking of desensitisatie) , maar dat er ook cognitieve veranderingen optraden (d.w.z. dat men een andere betekenis gaat geven aan het gebeuren) en dat het herinneren aan de gebeurtenis minder belastend werd.

Wat doet EMDR ?

Door traumatische gebeurtenissen kunnen we geblokkeerd worden. EMDR is een therapie die die blokkade wegneemt, het laat je toe in de goede richting  te evolueren. EMDR helpt je om die gebeurtenissen te verwerken.
De EMDR - methode is gebaseerd op de hypothese dat aan elk psychisch trauma – symptoom ook een fysiologische component is verbonden. Men gaat ervan uit dat bij een traumatische gebeurtenis de informatie in de oorspronkelijke, meest angstbeladen wijze wordt ‘ingevroren’, samen met het oorspronkelijke beeld, de negatieve zelfevaluatie (of negatieve cognitie over zichzelf) en het daarbij behorende affect.

In deze vorm is een adaptief verwerkingsproces niet mogelijk. Het emotioneel trauma laat een spoor na in de hersenen; deze slagen er niet in om dat stuk informatie te verwerken. De vast geraakte informatie wordt bij psychische stoornissen zoals de posttraumatische stressstoornis (PTSS) gereactiveerd in de vorm van intrusieve gedachten, flashbacks en nachtmerries. Telkens kom je terug op deze vroegere gebeurtenis, deze wordt herkauwd en herkauwd, zonder wezenlijk te veranderen.

Bij ervaringen waarbij angst, machteloosheid, levensgevaar of hulpeloosheid een rol spelen, kondigt het lichaam een alarmtoestand af. Triggers, zoals beelden, geuren (geuren zijn heel sterke triggers), geluiden die aan de ingrijpende gebeurtenis doen denken, kunnen de ‘ruwe, onverwerkte herinnering” telkens weer activeren. Je ervaart terug hetzelfde als toen bij de gebeurtenis, en geraakt telkens terug van slag. Andere triggers zijn prikkels verbonden met de tijd (bvb verjaardgen), situaties die herinneringen aan de dader oproepen, allerhande gebeurtenissen, emotionele en fysiologische toestanden, enz....

Ervaringen met EMDR in de praktijk doen vermoeden dat wanneer een traumatische gebeurtenis plaatsvindt, deze onverwerkt in het zenuwstelsel worden opgeslagen, inclusief de daarbij horende beelden, geluiden, gedachten en gevoelens. Mogelijks zorgen de oogbewegingen (of andere bilaterale stimulaties: de hersenen worden afwisselend links en rechts gestimuleerd, en dit tot dat de de herinnering aan de gebeurtenis géén psychisch leed meer veroorzaakt) die bij EMDR worden gebruikt voor een herstel van de neurologische balans, door de hersenen zodanig te activeren dat deze informatie opnieuw beschikbaar komt om te kunnen worden verwerkt. De informatie wordt opnieuw geëvalueerd.

Dit is misschien ook wat er gebeurt in de REM-slaap of droomslaap, waarvan wordt aangenomen dat de snelle oogbewegingen een belangrijke rol vervullen in het op natuurlijke wijze  verwerken van onbewust materiaal.

Het is belangrijk om in gedachten te houden dat het je eigen hersenen zijn die de genezing of verwerking tot stand brengen en dat alleen jij zelf degene bent die daarover beslist.

De EMDR methode katalyseert het informatieverwerkingsproces, wat tot het vervagen van de traumatische herinnering leidt, evenals een cognitieve herstructurering en een neutraliseren van het negatieve effect. Dus eenmaal verwerkt en geïntegreerd is er blijkbaar niets negatiefs meer over waar men opnieuw zou kunnen in terecht komen.

De combinatie van het zich intern richten naar de beleving van de herinnering en de externe afleidende stimuli, zorgen ervoor dat het trauma wordt geïntegreerd (wordt verwerkt).

Waarvoor is EMDR geschikt?

Het gaat steeds om klachten die een gevolg zijn van ‘beschadigende ervaringen’. D.w.z. ervaringen die bepaalde sporen nalaten in het geheugen van de persoon, zodat deze er nog steeds last van heeft. Wat EMDR doet, is helpen de herinneringen aan deze gebeurtenissen te verwerken, waardoor de klachten verminderen of verdwijnen. De gebeurtenissen worden als het ware ingeschreven in het levensboek van de persoon: ze hebben een plaats gekregen en zijn verwerkt.

Wat is dan het resultaat van zo’n EMDR sessie ?

Door het verwerken van de gebeurtenis in combinatie met de oogbewegingen (of andere bilaterale stimulatie) zal de herinnering aan de gebeurtenis in kracht en emotionele lading verminderen.

Uiteindelijk zal men aan de gebeurtenis kunnen terugdenken zonder zo emotioneel beladen te worden. De bijhorende beelden worden waziger, en vager.

Het is ook mogelijk dat er andere en nieuwe inzichten verbonden worden met de gebeurtenis zodat deze niet meer zo bedreigend overkomen. Tot slot krijgt de schokkende ervaring een plaats in je levensboek. De gebeurtenis is verwerkt.

Het is bij EMDR niet noodzakelijk dat je je ervaringen uitvoerig beschrijft of volledig moet herbeleven. In die zin is EMDR een geringere belasting.

Na één (of enkele) sessies vermindert al de kracht van de emoties, en wordt het beeld minder scherp.