Op de Hoogte

Nieuwe Tonge
is een stil dorp op Goeree-Overflakkee. Midden in het dorp ligt een kruispunt van dijken. Die plek wordt “de Hoagte” genoemd. In het Flakkees klinkt dat licht en wordt het een beetje schuin uitgesproken. Een naam ook die je letterlijk moet nemen, zo is mij van verschillende kanten verzekerd.
Op de ene hoek van de Hoagte zit tegenwoordig het gelijknamige eetcafé. Er tegenover staat het vroegere gemeentehuis dat door zijn hoge trap en torentje een streng uiterlijk heeft. Aan de andere kant van de Hoagte staat het pand waarin ooit de Boerenleenbank zat en dat staat weer tegenover een rij seniorenwoningen met parkeervakken. Een luie trap voert naar de Westerstraat die ruim 2 meter lager ligt.
In 1953 zag de Hoagte er anders uit. De trap was toen een afrol naar drie straten met arbeidershuisjes. Het gemeentehuis en de Boerenleenbank stonden er toen ook al, maar de seniorenwoningen hebben de plaats van een café ingenomen. Dat café stond met zijn voorgevel naar de Hoagte gekeerd, waardoor een knus pleintje ontstond. Naast de sterke verhalen op de leugenbank werden op de Hoagte ook echte zaken gedaan. Kopen en verkopen, afspreken en afrekenen, werk zoeken en werk aanbieden. De Hoagte was ongetwijfeld het centrum van de lokale economie. Een functie die het door de ramp is kwijtgeraakt.

Velen die in de rampnacht hun huis verlieten, vluchtten naar de Hoagte. Wat een goede beslissing was, want het zeewater kwam daar uiteindelijk maar 20 cm. hoog. In het café, in de Boerenleenbank zo goed als in andere huizen rond de Hoagte vonden veel dorpsgenoten warmte, wat eten en vooral drinken. In de rampnacht maakte de Hoagte zijn naam volledig waar.

Oude Tonge
Ook in Oude Tonge wordt de kruising van dijken naast het vroegere gemeentehuis de Hoagte genoemd. Want onze voorouders wisten wel waar ze hun voeten droog konden houden. En ook in Oude Tonge was de Hoagte het centrum van handel en wandel. Er waren op die kruising niet minder dan vijf cafés en een hotel. Omdat de Hoagte ook nog eens vlak bij Kaai en haven ligt, was er altijd wel wat te doen. Bovendien was er elke vrijdag “beurs”. Dan werd alles afgerekend wat in de afgelopen week was verhandeld. En dat was toen heel wat, want Oude Tonge was een boerendorp met een eigen haven.
Toch lijkt die plek tijdens de rampnacht een minder belangrijke rol te hebben gespeeld dan in Nieuwe Tonge. Ook al zijn er heel wat bewoners naar de dijk gevlucht, een echte stroom vluchtelingen naar de Hoagte is er niet geweest. Er zijn zelfs heel wat mensen op de Kaai wezen kijken naar het hoge water, die daarna weer naar huis gingen. Sommigen zijn vervolgens omgekomen. En na de ramp is de centrale rol van de Hoagte sterk verminderd. Zo sterk zelfs, dat alleen oudere dorpsbewoners die naam nog weten. Jongeren en “import” kennen haar vaak niet.

En daarmee lijkt de voorraad “Hoogtes” uitgeput. Want hoe vaak ik er op Flakkee ook naar gevraagd heb, alleen in Nieuwe Tonge en in Oude Tonge komt de naam voor.

’t Oagie
Aan de rand van St. Annaland, op het vroegere eiland Tholen, ligt het Havenplein. Een vriendelijke ruimte met rondom huizen, in het midden een viskraam en een supermarkt op de ene en een restaurantje op de andere hoek. Denk je het pleintje weg, dan zie je weer de vissershaven met huizen langs de kade. Maar de vroegere haveningang ligt nu onder een dijk op Deltahoogte.
Het Havenplein loopt omhoog naar een dijk die aan de andere kant overgaat in de Voorstraat. Die loopt weer uit op de Ring rond de kerk. Een van de panden aan de Voorstraat heeft een mooie, gotische gevel. Zo’n pareltje verwacht je daar niet. Die schoonheid springt extra in het oog door de verwaarloosde gevel van het pand ernaast.
Op de dijk stonden twee vrouwen met elkaar te praten. Ik vroeg hen of ze me konden vertellen waar de Hoogte was. Niet begrijpend keken ze me aan. Neen, de Hoogte zei ze niets. Als toelichting vertelde ik hen wat de Hoogte soms was. En ineens zei een van die vrouwen in onmiskenbaar dialect dat de plaats waar we stonden ook wel  “ ’t Oagie” genoemd wordt. In haar stem klonk vooral verwondering. De naam was wel diep weggezakt, maar ze wist het toch maar. Zij begreep nu ineens wat die naam betekende en ik had weer een vondst gedaan. In St. Annaland nog wel.

Helpen zoeken
Nu zit ik wel met een vraag. Zijn er in het zuidwesten van ons land nog meer plaatsen met een Hoogte?
En heeft zo’n plek nog een rol gespeeld tijdens de rampnacht?
Wie helpt me verder ?

05-06-2007, 09:43 Geschreven door Watersnoodgids