De ontwikkeling van menselijk en dierlijk zelfbewustzijn !
Blozen is de meest bijzondere en meest menselijke van alle uitdrukkingen. Apen worden wel rood bij gevoelsuitbarstingen, maar er zou een overweldigende hoeveelheid bewijsmateriaal nodig zijn om ons te doen geloven dat elk dier kan blozen.
Afb. 1: Hoe voelt deze chimpansee zich?
Om vast te stellen of kinderen in staat zijn zichzelf te onderscheiden van anderen, wordt veelal gebruik gemaakt van een standaard experiment: de spiegeltest. Het kind wordt met een gemarkeerde plek op het gezicht voor een spiegel gezet. Als het vervolgens deze plek op zijn gezicht aanraakt, dan laat het daarmee zien zichzelf te hebben herkend, zie afbeelding 6. Kinderen verwerven deze vaardigheid (fase 2), doorgaans tussen de achttien en vierentwintig maanden en het is een vereiste voor het kunnen hebben van zelfbesef.
Afb. 6: Wat zien wij als zij (een baby en chimpansee) zichzelf zien?
Men bracht op de kop van een slapende chimpansee een felgekleurde verfstip aan. Toen het dier ontwaakte, gaf men het een spiegel. Zonder aarzeling keek de chimpansee in de spiegel, bracht zijn hand naar zijn kop en begon de verf weg te krabben. Volgens sommige wetenschappers bewijst dit dat de mensaap het verschil zag tussen zichzelf en andere individuen. Met andere woorden dat hij zich bewust was van zichzelf. Het bleek dat primitieve apen niet slaagde in het spiegelexperiment. In plaats van naar hun eigen hoofd te rijken, dreigden ze tegen hun spiegelbeeld of keken achter de spiegel, op zoek naar hun 'rivaal' die zich volgens hen aan de andere kant moest bevinden. Dit betekende volgens sommige wetenschappers dat primitievere apen geen zelfbewustzijn zouden hebben.
![](http://www.rietwebdesign.nl/Gedichtennieuw/image/apen.jpg)
Resultaten van het spiegelexperiment kunnen echter wel echt aantonen dat een hogere primaatsoort een zelfbewustzijn heeft. Het is namelijk ook mogelijk dat de aap zijn spiegelbeeld nadoet. Dan leert de aap als het zijn gezicht aanraakt dat de andere aap (zijn spiegelbeeld) dit ook doet. En dus is het niet bewezen dat de aap doorheeft dat hij die ander zelf is.
|