|
De dienst onder de heer Aimé Stroobants...
Archivaris Aimé Stroobants (1978-heden)
Na het vrijwillig ontslag van Emiel Verstrepen, trad op 1 juli 1978 Aimé
Stroobants als conservator-archivaris in dienst, aanvankelijk met een tijdelijk
en deeltijds statuut en vanaf 2 september 1982 in vast dienstverband als
voltijds ambtenaar. Hij was op 17 mei 1950 te Dendermonde geboren als zoon
van Marcel Stroobants en Simonne Roels. Na een mandaat als aspirant bij het
N.F.W.O. en het behalen van de titel van dr. in de kunstgeschiedenis en
oudheidkunde (R.U.Gent), kon hij in 1978 in zijn geboortestad aan de slag als
conservator-archivaris. Hij trad in 1979 in het huwelijk met Christiane Moens.
In 1980 ging hij definitief van start met de eigenlijke archiefwerking. De
aanleiding hiertoe vormde een onverhoedse opruimingsactie van de
bestaande 'archiefzolder, uitgevoerd door de technische dienst onder de
dynamische leiding van Petrus Verhelst, schepen van openbare werken.
Hierbij werd de zolder niet alleen van allerlei afval ontdaan. Ook de oude
'dolfijn' (walvis) van de ommegang belandde toen met een sierlijke boog in de
afvalcontainer. Op het nippertje kon vermeden worden dat hetzelfde gebeurde
met een ordeloze hoop papier, die bij nader toezien een deel van het 19de-eeuwse
politiearchief bleek te bevatten. Eens de storm geluwd, kreeg hij van
het schepencollege de toelating de na de gemeentefusies (1972 en 1977) in
de gemeentehuizen achtergebleven archieven op de stadhuiszolder te
centraliseren. Tussen 1980 en 1982 werden de archieven van de deelgemeenten naar de archiefzolder in Dendermonde overgebracht. In die periode werden niet minder dan 540 kiesbakken archief verhuisd, vermengd met veel stof en uitwerpselen van duiven en knaagdieren. Niet zonder slag of stoot konden van de zolders van de gemeentehuizen ook nog de houten en metalen archiefrekken worden meegenomen.
Op 3 november 1980 kwam het stadsarchief ook als 'dienst' uit de
startblokken. Via een B.T.K.-project werden toen op tijdelijke basis twee
personeelsleden aangeworven. Deze jonge mensen mochten er in
ondankbare en primitieve omstandigheden hun administratieve loopbaan
starten. Met behulp van archiefrekken creëerden ze op de in de winter
ijskoude zolder een soort werkruimte, die ze afdekten met een
plastic zeil en opwarmden met twee elektrische straalkachels! Van
archiefbezoekers was toen gelukkig nog geen sprake. Met horten en stoten
regen de B.T.K.-projecten zich van 1980 tot 1983 aan elkaar, totdat vanaf 1
juli 1983 kon overgeschakeld worden op de D.A.C.-projecten.
De eerste taak van deze personeelsleden bestond uit het reinigen, klasseren
en inventariseren van het reeds gecentraliseerde archief en van alle niet meer
bruikbare dossiers, die door de administratieve diensten 'naar de zolder'
werden verwezen. In 1982 ging de dienst van start met de inventarisering van het
nog op de diensten bewaard gebleven archief en met de inrichting van een
archiefbibliotheek, waarin aanvankelijk vooral oude wetboeken, Staatsbladen
en al dan niet verouderde administratieve en juridische werken werden
ondergebracht. De archiefdienst verwierf toen ook het eerste privé-archief
(Grootjans, 1982) en het eerste bedrijfsarchief (brouwerij Bayard-Bass, 1980).
Inmiddels was in de F. Courtensstraat het nieuwe 'Administratief Centrum'
(1977-1983) in gebruik genomen. Het bestond uit een combinatie van
nieuwbouw en verbouwing van het voormalige Karmelietessen- of
Theresianenklooster (1651-1974), dat hier zelf in 1657 in de plaats kwam van de
brouwerij de Swane (voormalig Hof Uuter Zwanen of Hof van Vinderhoute) en
van het huis de Vier Eemers (de Vier Heemskinderen). Stadsarchitect D.
Windey had er, samen met de ontwerpers, gelukkig zorg voor gedragen dat
onder de inmiddels overdekte en in het gebouw geïntegreerde binnenkoer (16
x 16 meter) drie archiefkelders (387 m²) werden ondergebracht, voorzien van
mobiele rekken (compactsysteem) en met een totale capaciteit van 2716
strekkende meter (ca. 20.000 archiefdozen). Twee kelders (252 m²)
waren bestemd voor het dynamisch archief van de stadsdiensten; één kelder
(136 m²) werd voorbehouden voor het oude en moderne gemeentearchief.
Aan een werkruimte en leeszaal voor een 'archiefdienst' had niemand jammer
genoeg enige aandacht besteed. Van begin augustus tot eind november 1983
verhuisde het volledige archief naar dit nieuwe onderkomen. Een kleine
gewelfde kelder (29 m²) van het gewezen klooster (1834) werd ingericht als
bureau voor de archivaris, werkruimte voor het personeel en 'leeszaal' voor
maximum vier bezoekers. In een aanpalende, iets te vochtige kelder, (28,5 m²)
werd de archiefbibliotheek ondergebracht. Een groot aantal verouderde, maar
nog interessante werken bleven achter op de gewezen archiefzolder. Zo
verhuisde het stadsarchief van de zolder naar de kelder en kwam er in ruil voor extreme
temperaturen en veel tocht en stof een permanent verblijf onder de
grond, in een iets te krappe ruimte, met een niet ideale toegankelijkheid en
met een via openstaande deuren te realiseren luchtverversing. Ondanks deze
onmiskenbare nadelen, betekende het nieuwe verblijf toch een aanzienlijke
verbetering in vergelijking met de vroegere werksituatie.
Op 5 december 1983 ging de archiefdienst van start met de klassering en
inventarisering (steekkaarten, N.D.C.-systeem) van de gemeentearchieven
van Appels en Baasrode. Later zouden de andere gemeenten volgen. Sedert
1984 beschikte het stadsarchief eindelijk over een beperkt jaarlijks budget,
waarmee kleine werkingskosten konden worden gedekt en tijdschriften
voor de archiefbibliotheek konden worden aangekocht. Vanaf 1984 begonnen de
administratieve diensten meer en meer gebruik te maken van de dienstverlening van de archiefdienst.. Dat jaar mochten ook de eerste 25 particuliere bezoekers
verwelkomd worden. In 1985 startte het archief met het aanleggen van een
verzameling 'documentatiedossiers'. In alfabetisch op naam of onderwerp
geklasseerde mappen zou één personeelslid voortaan losse documentatie,
folders en knipsels uit kranten en tijdschriften samenbrengen. Ook het aantal
aanwinsten ging geleidelijk aan crescendo.
In 1986 trad de archivaris toe tot de 'Werkgroep Gemeentearchief' van de
Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen. Hij
zou er van 1986 tot 2001 meewerken aan de samenstelling van de 'Bewaaren
Vernietigingslijsten voor Gemeentearchieven' (red. dr. Griet Marechal). In
april 1987 verscheen het eerste nummer van de 'Dendermondse Museum- en
Archiefberichten', het eigen informatieblad van de Stedelijke Musea en het
Stadsarchief. Het bevat de jaarverslagen van beide instellingen, de komende
tentoonstellingen en andere activiteiten en de nieuwste publicaties en
aanwinsten. In dit tijdschrift verschijnen verder ook korte historische en
heemkundige bijdragen of anastatische herdrukken van zeldzame
documenten. Sedert 1996 wordt het in gedrukte vorm (16 blz.) verspreid. Ook
in de 'Stadskrant Dendermonde' (1988 e.v.) verschenen geregeld korte
historische bijdragen. Dat jaar werd het publicatiebeleid volledig herschikt en
gespreid over vijf reeksen : inventarissen van het eigen archief (A),
anastatische herdrukken van oude Dendermondse inventarissen en
bronnenuitgaven (B), inventarissen en lijsten van Dendermondse fondsen en
archivalia bewaard in andere archieven (C), indices en andere hulpmiddelen
tot ontsluiting van bepaalde reeksen van het stadsarchief (D) en
bronnenuitgaven (E).
In 1990 werden voor de verzameling kaarten en plannen de eerste nieuwe
ladenkasten aangekocht. De steeds aangroeiende verzameling
documentatiedossiers werd ondergebracht in open metalen kasten, waarvan
het aantal geleidelijk aan kon vergroot worden. Sedert 1993
beschikt het archief in de voormalige infanteriekazerne op de Noordlaan ook
over een zaal voor het bewaren van de archiefbescheiden die op termijn (5 tot
30 jaar) mogen vernietigd worden.
Op 26 augustus 1994 sloot het stadsbestuur met het Algemeen Rijksarchief
een bruikleenovereenkomst af, waarbij de oude en moderne gemeente-, kerken
kloosterarchieven van Dendermonde en deelgemeenten aan de stad
Dendermonde in bewaring werden gegeven. Dit betekende een grote stap
voorwaarts voor de dienstverlening naar de lokale vorsers toe. Belangrijke
stukken uit deze deponering werden eind 1994, begin 1995 tentoongesteld in
het Zwijvekemuseum. Dat jaar werd ook een folder gepubliceerd met
informatie over de geschiedenis en de werking van het stadsarchief en de
aldaar te raadplegen archieven en verzamelingen. In 1995-1996 werden de
oudste stadsrekeningen van Dendermonde (1377-1796) verwerkt tot een
interessant schaduwarchief.
In 1997 werd in het kader van het Strategisch Plan Dendermonde voor het
eerst een uitvoerige beleidsnota opgesteld. In de loop van de negentiger jaren
werden de oude weekkranten en de geboorte-, huwelijks- en
overlijdensregisters op microfilm gezet. In 1998 deponeerde de dienst
Burgerlijke Stand 327 voor raadpleging vrijgegeven registers (1796-1900). In
1999 ging het archief van start met de geleidelijke toepassing van de bewaaren
vernietigingslijsten op archief jonger dan 1950. In 2001 werd het
automatisch archiveringsprogramma Dulle Griet (ontworpen door het Gentse
Stadsarchief) in gebruik genomen.
Gestimuleerd door het stijgend aantal raadplegingen door bezoekers (438 in
2002) en de eigen diensten (600 in 2002), in combinatie met een stilaan
nijpend wordend plaatsgebrek, keek het archief reeds jaren uit naar eventuele
uitbreidingsmogelijkheden. In de tweede helft van 2001 werd bij het
stadsbestuur een voorstel ingediend om het archief samen met de Stedelijke
Openbare Bibliotheek en het Historisch Documentatiecentrum Zwijveke onder
te brengen in een 'Stedelijk Informatiecentrum'. Het archief trad toe tot een
werkgroep die in de loop van 2002 een projectdossier samenstelde. Toen de
vooropgestelde kostprijs niet haalbaar bleek, besloot het schepencollege in
februari 2003 dat het stadsarchief pas in een tweede fase op hetzelfde terrein
als de nieuwe Hoofdbibliotheek zal gerealiseerd worden. Zo zullen binnen een
hopelijk redelijke termijn ook het stadsarchief en het historisch
documentatiecentrum over een degelijke infrastructuur kunnen beschikken,
tussen de Stedelijke Openbare Bibliotheek, het O.C.M.W. en het Sint-
Vincentiusinstituut. De leiding van dit stadsarchief zal binnen afzienbare tijd
aan een stadsarchivaris worden overgedragen.
Geruime tijd geleden verhuisde de dienst van de kelders van het Administratief Centrum naar de eerste verdieping in de lokalen waar eerder de lokale politie was gevestigd.
05-01-2009 om 12:41
geschreven door jempi
|
