Angeltjes

De N-VA piekt in de peilingen en dat heeft zijn weerslag op moreel en attitude van die partij. Zelfs partijvoorzitter Bart de Wever lijkt uiteindelijk toch niet helemaal immuun te zijn voor de torenhoge peilingsresultaten voor zijn partij, ook al blijft hij ze keer op keer relativeren. Allicht stelt er zich een Obama-syndroom, zie het eerste debat met uitdager Mitt Romney, waar de zittende VS-president een arrogante én slome indruk maakte, als was de buit al binnen. Vergissen we ons, of was het idem dito met het TV-debat tussen de Vlaamse partijvoorzitters op zondagavond 7/10, waar gedoodverfde winnaar Bart De Wever verstrooid en onscherp voor de dag kwam? Alleszins bleek hij geen antwoord klaar te hebben op de hamvraag wat die “verandering” nu eigenlijk precies inhield.

“De kop van de draak”

Voor de rest heeft de N-VA-voorzitter behoorlijk wat ongenoegen gecreëerd, door hier en daar de confrontatie te ontlopen. Dat was zo o.m. voor het lijsttrekkersdebat van de Antwerpse zender ATV, en voor het Antwerpse kopstukkendebat van Res Publica, dat om die reden zelfs geannuleerd moest worden. “Hoogmoed” is een woord dat deze dagen regelmatig valt m.b.t. de Nieuw-Vlaamse Alliantie.

Ondertussen bij de media. Past de VRT vrij rigoureus de politieke objectiviteit toe, althans formeel ( nl. alle partijen aan bod laten komen, die in het Vlaams Parlement vertegenwoordigd zijn) en specifiek in de aanloop van de verkiezingen, dan maken kranten als De Standaard er toch wel een potje van. Wat bijvoorbeeld te denken van de systematische discriminatie door DS van het Vlaams Belang in de door die krant georganiseerde regionale debatsessies, waar om een bizarre reden elke VB-politicus geweerd werd?

Een absoluut redactioneel dieptepunt kon men op 23 juli van dit jaar meemaken in dezelfde krant, toen Bart Brinckman triomfeerde dat “de kop van de draak is afgehakt”, waarmee het Vlaams Belang als “sinistere vorm van het Vlaams-nationalisme” (sic) werd bedoeld. Dat is uiteraard geen ernstige journalistiek meer, men zou dit soort schuttingtaal eerder verwachten in scheldpropaganda à la Hitler en Stalin.

Maar ondertussen is de Antwerpse kiesstrijd geëvolueerd tot hét politieke psychodrama van de laatste jaren in onze contreien. Kent de N-VA aan deze lokale verkiezingen een nationale dimensie toe, dan zou de afloop van de clash tussen Bart De Wever en Patrick Janssens wel eens bepalend kunnen zijn voor de politieke dynamiek in Vlaanderen, dat grosso modo nog steeds socialistisch bestuurd wordt in de steden en katholiek op het platteland.

Antwerpen als politiek laboratorium: het is een cliché dat klopt. Hoe staan de zaken daar en hoe liggen de krachtsverhoudingen, een week voor de stembusgang?

De cijfers

Bart De Wever vindt dat het tijd is voor een aflossing van de wacht, en wil dus géén socialistisch medebestuur in Antwerpen. Dat noteerden we nogmaals duidelijk op het televisiedebat van 7 oktober j.l. Maar welk bestuur dan wel? Welke coalitie, in het toch wel zeer denkbare scenario dat zijn partij niet de absolute meerderheid haalt?

Laten we even uitgaan van de hypothese die aansluit op de twee meest recente peilingen, hoe onbetrouwbaar ze ook zijn: die van Gazet van Antwerpen, en die van De Standaard/VRT. N-VA krijgt daarin 31,9 respectievelijk 37,2 procent toegedicht, de Stadslijst 31,1 resp. 27,7 procent. Het Vlaams Belang doet het bij Gazet van Antwerpen betrekkelijk goed met 17,6 procent (wat uiteraard nog altijd een halvering is van het percentage zes jaar terug), bij De Standaard/VRT een pak slechter met amper 13 procent. Groen komt uit op 9,1% resp. 10,8%, terwijl Open Vld in beide peilingen rond de 6 procent blijft hangen. De enige andere partij die nog kans lijkt te maken op een zitje in de Antwerpse gemeenteraad is de PVDA met telkens ongeveer drie procent.

In zetels zou dat opleveren:

NVA 19/23 zetels

Stadslijst 19/16 zetels

Vlaams Belang 10/7 zetels,

Groen 4/5 zetels

Open Vld 3/3 zetels

PVDA 0/1 zetels

Totaal: 55 zetels

Mathematisch liggen de zaken dan duidelijk: als deze prognose klopt, dan komen N-VA en Vlaams Belang samen over de drempel van de absolute meerderheid, namelijk 29 of 30 zetels, wat volgens Patrick Janssens zelf een werkbare meerderheid zou zijn. Op dat moment zullen we echt zien wat het woord “verandering” waard is. En of de Antwerpse problematiek van veiligheid en mobiliteit echt kan aangepakt worden via zo’n onuitgegeven zwartgele coalitie.

De poort en de sleutel

Laten we Groen en PVDA buiten beschouwing, dan is het alternatief enkel het opvissen van een losgeweekte CD&V (waar De Wever al op heeft gealludeerd) plus de Open-VLD. Merk immers op dat een blauwgele coalitie van N-VA en Open-VLD alleen in geen van de peilingen een meerderheid haalt, en daar zelfs nog een redelijk eind verwijderd van blijft. Dat betekent dat de N-VA in Antwerpen een coalitie zou moeten vormen met de twee vermaledijde federale regeringspartijen dus, die het desastreuze BHV-verhaal op hun conto konden schrijven.

Voor een partij die zelf altijd een nationale betekenis aan deze lokale verkiezingen heeft toegedicht, kan dat tellen. De N-VA zal trouwens met een heel interessant bod voor de pinnen moeten komen om de door haar leeggezogen Open Vld over de brug te halen en CD&V uit die Stadslijst los te weken. Is het dit soort politieke spelletjes waar de Antwerpse kiezer op zit te wachten? In het onwaarschijnlijke geval anderzijds dat Bart De Wever toch (opnieuw) het bed met Patrick Janssens zou delen, zou het opgebouwde N-VA-krediet bij de Sinjoor nog sneller slinken.

Er is dus een redelijke kans dat het Vlaams Belang voor de N-VA-voorzitter incontournable wordt, wil hij met zijn partij en de riante uitslag niet in de oppositie belanden. In Antwerpen nadert de N-VA de stadspoort met veel tromgeroffel, maar de sleutel ligt ergens in de VB-uitslag. Voor het Belgisch establishment een gruwelscenario, voor het Vlaams-nationalisme een goede zaak, en het einde van een lang, pijnlijk schisma binnen de Vlaamse beweging.

Men kan alleen maar hopen dat het Vlaams Belang voldoende groot blijft om zich sterk te maken als stedelijk coalitiepartner. Dit ter attentie van diegenen die zouden denken dat een VB-stem een “verloren stem” is. Temeer omdat de partij zich zeer inschikkelijk opstelt, en Filip Dewinter heeft aangegeven dat hij een stap zou terugzetten, mocht zijn persoon een probleem zijn in de coalitievorming. Of… hopen De Wever en de zijnen in alle stilte dat die V-meerderheid het net niét haalt, of desnoods slechts kantje-boordje («niet-werkbaar»), en samenwerking met het VB niet aan de orde is?

De conclusie is hoe dan ook, dat in de huidige constellatie de uitslag van het Vlaams Belang bepalend is. Houdt deze partij stand en maakt de N-VA de peilingen waar, dan zitten we met een totaal nieuw gegeven in het politieke landschap, en kan De Wever bijna niet anders dan finaal kleur bekennen over een zwartgele piste.

Dat is natuurlijk een analyse die bij uitstek voor Antwerpen geldt. Maar zonder twijfel zou een Vlaams-nationalistisch bestuur in de Scheldestad een enorme voorbeeldfunctie betekenen voor de rest van Vlaanderen, waar het aloude Forza Flandria-verhaal wel aan de basis leeft, maar door de N-VA-partijtop zorgvuldig in de diepvrieskast werd gehouden. En dan kunnen we echt beginnen denken aan een post-Belgisch scenario, met 2014 als een soort onafhankelijkheidsreferendum, gekoppeld aan misschien wel de allerlaatste federale verkiezingen. Catalonië en Schotland wenken.

Filip van Laenen en Johan Sanctorum

Overgenomen van Res Publica