Archeologie en Kunstgeschiedenis van Kreta, Griekenland,Egypte en Oude Nabije Oosten
24-07-2005
KRETA - LATO
KRETA - LATO
Lato ligt dicht tegen Agios Nikolaos en is dan ook dikwijls vernoemd als Lato pros Kamares waarbij Kamares staat voor de haven het oude Agios Nikolaos.
De site is gelegen richting Kritsa en te bereiken via een weg voorbij het kerkje Panagia Kera op de rechterkant. Dan bergop tot aan de inkom van de site. Deze site is te bereiken met de wagen.
De site is opgegraven door de Franse Archeologische school en er bestaan buiten het boekje van deze school, naar mijn weten, geen publicaties over. De vondsten zijn te vinden in het Museum van Agios Nikolaos.
Lato is gelegen op de top van een heuvelrug met steile hellingen van ca 400 m hoog en heeft een prachtig verzicht over het tussenliggend dal en aan de andere kant tot aan de kust (Agios Nikolaos) . Het is een van de best bewaarde oud Kretenzisch stadjes. De muren zijn in bepaalde plaatsen verschillende meters hoog met uitkijkposten. In de opgravingen van Lato vinden we langs een toegangsweg tot de agora verschillende huizen, werkplaatsen en uitkijkposten. We hebben een Stoa, Agora, Cistern, Prytaneion en Exedra in het center. Verderop vinden we met zicht op Agios Nikolaos een Grote Tempel en een Theater.
De verstevigde muren en de ligging maken van Lato een moeilijk inneembare vesting die de voornaamste weg van centraal Kreta naar oost Kreta controleerde. De bewoners van Lato die eerst van de landbouw leefden vertoonde een meer militair karakter. Rond de 2e eeuw v.Chr verlegde het politiek center zich naar Kamares (Agios Nikolaos). Lato was bewoond van het L.M. III tot de Romeinse periode.
Kleinere vondsten van LM III periode. (1380 1100 v Chr)
Pottenbakkers werkplaats van 7e eeuw v.Chr (ca 625 v Chr)
Uit de hoofdperiode van Lato eind 4e eeuw tot 2e eeuw v. Chr hebben we
Agora ca 20 op 30 m met een tempel in het midden en een cistern van 5,25 m L, 5,25 m B en 5,25 m D. De tempel (4e eeuw) met een enkele rechthoekige cella. Aan de west kant een stoa met dorische zuilen en in het zuiden een rechthoekig exedra
Aan de noordzijde van de agora is het Prytaneion te bereiken met negen treden, telkens 3 met ertussen 2 vlakke ontmoetingsplaatsen. Ten westen van de treden twee kleine kamers.
Het Prytaneion is 18 m bij 8 m groot ( eind 4e en 3e eeuw v.Chr.) en heeft 2 grote kamers. In het westen een estiatorion (eetka mer) met centrale haard en klinai (eet-ligplaatsen) voor 8 personen en in het oosten een peristyle court. Er zijn ook 2 kleinere kamers die gebruikt werden voor archief en schatkamer voor bronzen.
De grote tempel is 10 m bij 6,5 m groot op een terras van 36 m bij 16,5 m ten zuiden van de agora. De cella is vierkant en bevatte een basis voor een cultusbeeld. De pronaos is naar het oosten gericht. Voor de tempel bevond zich een altaar met drie
treden.
Een complex van 32 m bij 8 m groot bij het uiteinde van het terras bestaande uit 10 of 11 treden met een rechthoekig exedra waarvoor zich een grote open ruimte met aan de ingang een klein altaar of basis van een beeld. Dit complex word aangenomen als een theater welke aangrenzend aan de grote tempel is gebouwd.
Verschillende huizen, waarvan zeven met een terras en verschillende kamers. Sommige hadden en bovenverdieping en allen een cistern en een haard.
Verdedigingsmuren langsheen de toegangsweg tot de agora en de buitenmuren waren dubbel. Enkele verdedigingstorens aan het begin van de weg welke als een chicane ertussen liep.
Bibliografie :
Thiré C. , van Effenterre H., Guide de Fouilles Françaises en Crète, uitgave Ecole Française dAthènes 1983 , p 98-105,
Myers J, Myers E, Cadogan G, The Aerial Atlas of Ancient Crete, uitgave University of California 1992, p 154-159.
Een Minoïsch muntstuk uit Knossos met aan de ene zijde het hoofd van de godin Britomartis en aan de andere zijde het labyrinth met in het center een stierenkop
Wie herinnert zich nog het tv serie Who pays the Ferryman ? Wie betaald de Veerman ?.
Deze serie speelt zich af op Kreta en is opgenomen in Elounda ca 25 jaar geleden.
De hierbij gevoegde foto is van een schedel gevonden op Kreta met gouden lauwerkroon en muntstuk in de mond is tentoongesteld in het museum van Agios Nikolaos (Kreta).
Kreta is een heel bijzonder eiland en heeft zonder twijfel een grootse rol gehad in onze geschiedenis, beschaving.
Laat me even enkele dingen opmerken.
De Griekse beschaving is dankzij de geschreven bronnen heel goed gekend.
De beschaving van Kreta is ouder en niet van Griekse oorsprong te beschouwen, het heeft een afzonderlijke geschiedenis die wel contacten heeft met de andere omliggende volkeren.
Inderdaad Kreta heeft een unieke ligging middenin het toenmalig centrum van de beschaving.
Bedenken we dat de Minoïsche beschaving tot ca 3000 v Chr teruggaat.
Er waren ca 1500 v Chr op Kreta 147 gekende steden !!.
Handel werd gedreven met de omliggende landen. Er werden handelsverdragen gevonden tussen Egypte en de steden op Kreta. Vele zogenaamde paleizen werden gevonden op Kreta.
Die paleizen waren zowat administratieve, religieuze en handels centra verbonden aan de steden. De bekendste zijn : Knossos, Phaistos, Malia, Kato Zakros.
Een wetenswaardigheid misschien : De gevonden paleizen hebben een oppervlakte van 1 / 49 van de nederzetting (?!)
In de paleizen werden mooie frescos gevonden en talrijke voorwerpen van de Minoïsche beschaving naast kunstwerken ontvangen van o.a. Egypte.
Er zijn theorieën en aanwijzingen dat Kreta iets met Atlantis zou te maken hebben of er een deel van geweest zijn, samen met Thera (het huidige Santorini) Op de site van Akrotiri (Thera) is een ganse stad bedolven onder de assen van de ontploffing van de vulkaan rond 1600 v Chr. gevonden met verbazende muurschilderingen.
De beroemde archeoloog Heinrich Schliemann (bekend van Troje en Mycene) had ook als eerste Knossos gevonden, maar overleed voor hij toestemming kreeg opgravingen te doen.
In zijn testament echter vermelde hij driemaal Kreta is Atlantis én driemaal staat voor zekerheid.
Kreta is ook zowat de bakermat van de Griekse Mythologie. Ja, Zeus is geboren op Kreta !
En ook Europa werd door Zeus op Kreta ontvoerd. Nog een Primeur !
Nog iets wat Kreta wereldberoemd maakte en zelfs in die tijd. Het Labyrinth !
Inderdaad de oudste muntstukken gevonden vertonen een beeld van een God maar van het Labyrinth of van de Minotaurus (?!)
De Oudste landkaarten van de toenmalige bekende wereld hebben Kreta als middelpunt en heel groot het labyrinth , waar alles om draait. ( Ref oude kaart in het Mercator museum te St-Niklaas.)
Onze eigen Mercator en nog andere tijdsgenoten tekende het Labyrinth op hun kaarten.
Het was toen nog belangrijk en gekend ! En nu ? waar is het nu ?
Kan je het al voelen Kreta is een héél speciaal eiland , héél interessant !
We beginnen hier dan ook mee en wel in Agios Nikolaos.
Lato, Panagia Kera, Olous, Gournia zijn de eerste vier plaatsen.
De Blog word bijgewerkt volgens mijn beschikbare tijd, gelieve hiervoor begrip te hebben.
