Agressie aandeelhouders groeit
Amsterdam
Het is de nachtmerrie van iedere bestuursvoorzitter: een brief op de mat, afkomstig van een activistische aandeelhouder, met de mededeling dat je bedrijf er al een tijdje bar weinig van bakt, en dat het dus beter is de zaak aan de hoogstbiedende te verkopen. Het overkwam deze week nog Barnes & Noble. Aandeelhouder Sandell Asset Management adviseerde de Amerikaanse keten van boekwinkels, die veel last heeft van de concurrentie van Amazon, beleefd doch dringend de zaak te verkopen aan een media- of internetbedrijf of aan een private investeerder.
Schrale troost voor de boekenketen: ze is lang niet de enige die opgejaagd wordt door activistische aandeelhouders. Zo staat AkzoNobel vandaag weer voor de rechter omdat activist Elliott het hoofd eist van Antony Burgmans. De president-commissaris werkte de miljardenovername door het Amerikaanse PPG tegen en moet dus weg, vindt Elliott.
Het Zwitserse Nestlé wordt belaagd door het Amerikaanse Third Point, dat met 1,3 procent van de aandelen onder meer eist dat dochterbedrijf L’Oréal wordt verkocht. Ruim 1 procent van de aandelen lijkt heel weinig om iets voor elkaar te krijgen, maar het is voldoende om zaken op de agenda te laten zetten en andere (activistische) aandeelhouders op te jutten mee te doen.
Bij Procter & Gamble eist activist Trian een plek in het bestuur, omdat deze Unilever-concurrent zou onderpresteren. En Unilever zelf kon zich dit voorjaar ternauwernood het Braziliaanse 3G van het lijf houden, dat 134 miljard euro wilde bieden voor de Brits/Nederlandse multinational. Unilever wist de overname te voorkomen, maar kondigde van schrik wel meteen de verkoop van de margarinetak aan, de historische basis van het bedrijf.
lage rente
De indruk dat activistische aandeelhouders oprukken klopt, zegt Marco Becht, hoogleraar finance and economics aan de Solvay Business School van de Brusselse universiteit. Na een dip door de kredietcrisis groeit de sector weer. Er worden niet alleen meer bedrijven onder vuur genomen, het gaat ook om steeds grotere bedrijven. De activisten hebben het tij mee: door de lage rente kunnen hedgefondsen (beleggingsfondsen van vermogende beleggers) goedkoop geld lenen om aandelen te kopen. Als (groot)aandeelhouder kunnen ze bedrijven vervolgens onder druk zetten hun beleid aan te passen ten gunste van de aandeelhouders.
Als bekend wordt dat er een activistische aandeelhouder aan boord is, gaat de koers van bedrijven doorgaans flink omhoog. Zo steeg het aandeel Barnes & Noble na de aandeelhoudersbrief met 17 procent.
Uit onderzoek van Becht blijkt dat de gemiddelde stijging 7 procent is. Als het belaagde bedrijf daarna ook echt wordt overgenomen, komt daar nog eens 15 tot 20 procent bij. Dat zijn rendementen die bijvoorbeeld ploeterende pensioenfondsen heel goed kunnen gebruiken.
Paul Koster, directeur van de beleggersvereniging VEB, ziet een rode draad in de bedrijven die geënterd worden door een militante aandeelhouder. ‘Het gaat vaak om traditionele bedrijfstakken waar de winstmarges klein zijn, waar weinig groei is en waar door fusies en overnames een consolidatieslag aan de gang is’, aldus Koster, die eerder overnameadviseur was. ‘Dan pakken de activisten de rekenmachine erbij en proberen ze schaalgrootte te creëren door bedrijven of bedrijfsonderdelen samen te voegen. Schaalgrootte biedt namelijk de meeste kans op kostenbesparingen.’
Het blijft meestal niet bij het afdwingen van fusies en overnames. Er zijn meer manieren om ‘aandeelhouderswaarde’ te creëren (lees: zo veel mogelijk rendement voor de aandeelhouders). ‘Dan kijkt zo’n activistische aandeelhouder naar de balans en zegt tegen de raad van bestuur: “Jullie hebben best veel geld in kas, dus jullie kunnen wel voor een paar miljard eigen aandelen inkopen.” Door de inkoop van eigen aandelen stijgt de beurskoers en daar profiteren de aandeelhouders van’, legt Koster uit. ‘Of: “Jullie kunnen wel wat meer geld aan de aandeelhouders teruggeven in de vorm van extra dividend.”’
ABN Amro
Met dat opjagen van bedrijven om snelle winsten te behalen – wat geregeld ook nog gepaard gaat met banenverlies – maken activistische aandeelhouders zichzelf niet populair. Zeker niet in Nederland. Daar staat menigeen nog helder voor de geest hoe het trotse ABN Amro tien jaar geleden werd opgekocht en opgeknipt door drie buitenlandse banken. Dit nadat het nietige The Children Investment Fund, dat slechts 1 procent van de aandelen bezat, een briefje aan de bedrijfstop had gestuurd met de boodschap dat die beter zijn best moest doen. Zo’n agressief briefje is misschien niet heel chic, maar Koster neemt het op voor de activistische aandeelhouders. Volgens de beleggersvoorman houden ze bedrijven scherp. Ook de keurige Nederlandse pensioenfondsen profiteren via hogere beleggingsrendementen van activisten en kunnen daardoor de oudedagsvoorziening voor werknemers beter op peil houden.
Deskundigen zien wel de eerste wolkjes aan de horizon verschijnen voor de activisten. Centrale banken kunnen niet voortdurend miljarden in de economie blijven pompen. Zodra ze daarmee stoppen, kan de rente gaan stijgen. Dan wordt het duurder voor hedgefondsen om geld te lenen voor hun avonturen. Voorlopig adviseert de Belgische hoogleraar Becht beursgenoteerde bedrijven heel goed op te passen. ‘Als je niet in handen bent van een familie, zoals Heineken, of anderszins een 100 procent waterdichte bescherming hebt, dan leef je als bestuursvoorzitter van een bedrijf in een gevaarlijke wereld.’ <
Hedgefonds Third Point van de Amerikaanse activistische aandeelhouder Daniel Loeb meldde zich 26 juni jongstleden bij Nestlé. Third Point heeft voor 3 miljard euro een belang gekocht van 1,3 procent in de Zwitserse voedings- en cosmeticamultinational. Loeb wil in elk geval dat Nestlé dochterbedrijf L’Oréal verkoopt.
Mogelijk moet ook de koffietak (onder meer Nespresso) de deur uit. Daarvoor heeft Third Point de hulp ingeroepen van Jan Bennink, die ooit een fortuin vergaarde door Numico aan het Franse Danone te verkopen.
De koers van Nestlé steeg direct na het bericht met 4 procent. De multinational heeft laten weten in elk geval voor ruim 18 miljard euro aan eigen aandelen te gaan inkopen, om de aandeelhouders een plezier te doen.
Nog een activistische aandeelhouder die je liever niet aan de poort hebt staan: Trian Fund Management van Nelson Peltz. Deze Amerikaanse miljardair eist een plek in het bestuur van Procter & Gamble, zo werd 17 juli bekend. Peltz vindt dat de Amerikaanse concurrent van Unilever matig presteert en eist veranderingen. Trian heeft voor 3,3 miljard dollar (2,8 miljard euro) aandelen P&G gekocht en wil maatregelen nemen tegen de kwakkelende beurskoers. De eigenaar van onder meer Pampers en Gillette heeft al 41 onrendabele cosmeticamerken verkocht, maar dat hielp weinig. P&G liet weten dat Peltz niet welkom is, omdat het zelf de problemen wel kan oplossen. Daar legt de miljardair zich niet bij neer. Hij eist een stemming onder de aandeelhouders, die in oktober zal plaatsvinden.
