De boterberg smelt door hoge prijzen
Amsterdam
De beruchte boterberg van weleer is verleden tijd. De vraag naar roomboter is de laatste tijd zo sterk gestegen dat de boterprijs tot recordhoogte is opgestuwd. Honderd kilo boter kost momenteel in Nederland 650 euro. Consumenten geven de laatste jaren steeds meer de voorkeur aan echte boter in plaats van plantaardige imitaties als margarine. Daardoor is boter sinds februari gestaag duurder geworden.
Dat blijkt uit de prijzen die wekelijks worden gepubliceerd door ZuivelNL, de ketenorganisatie van de Nederlandse zuivelindustrie. In vergelijking met de eerste week van augustus is de boterprijs met twintig euro gestegen.
Boter is al een paar jaar bezig aan een sterke opmars onder consumenten. Was de gemiddelde jaarprijs in 2015 nog 295 euro, vorig jaar was die al opgelopen tot 326 euro. ‘Dit prijsniveau is volgens mij nooit eerder voorgekomen’, zegt Klaas Johan Osinga van de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO).
Osinga ziet een duidelijke trend in Europa en Noord-Amerika. ‘Mensen willen weer natuurlijke producten eten, en dat maakt boter populair. Consumenten aten een tijdlang minder boter omdat de wetenschap zei dat het slecht voor de gezondheid was, maar daar wordt nu wat genuanceerder over gedacht.’
muffins en bagels
Fastfoodbedrijven spelen al langer in op de hang naar echte boter. Zo kondigde McDonald’s twee jaar geleden aan zijn ontbijtmuffins en bagels voortaan met boter te bereiden. Daarvoor ging er vloeibare margarine in. Vorig jaar introduceerde Burger King een ‘buttery cheeseburger’, waarvan de knoflooksaus met boter is bereid.
Dat er internationaal veel vraag is naar boter, bevestigen ook cijfers van de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties. In de voedselprijsindex die de FAO maandelijks publiceert, wordt ook gegeken naar de prijsontwikkeling van zuivel. De gemiddelde zuivelprijs nam in juli met 3,6 procent toe doordat boter, kaas en volle melkpoeder duurder zijn geworden. Omdat er minder boter beschikbaar was voor de export, bereikten de boterprijzen afgelopen maand een nieuw hoogtepunt.
De enorme vraag vertaalt zich ook in een afname van de Europese botervoorraad in particuliere opslag. Die bestaat uit boter die door de fabrikanten zelf is opgeslagen om de markt te stabiliseren bij een eventueel tekort. In juli 2016 lag er ruim 102.000 ton boter in de pakhuizen. Nog geen jaar later was die hoeveelheid met 99,8 procent geslonken: half juni was er nog maar 227 ton boter over.
Osinga verwacht niet dat er op korte termijn een einde komt aan de boterschaarste. ‘Veehouders kunnen niet zomaar meer melk produceren voor het maken van boter. Een koe geeft niet ineens meer melk. De landbouw reageert altijd traag op soms explosieve prijsontwikkelingen. Boeren moeten immers eerst investeren in extra koeien en stallen om meer melk te kunnen produceren.’ Zulke beslissingen nemen ze niet lichtvaardig, want een jaar later kan de melkprijs weer dalen.
betere melkprijs
René van Buitenen van de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) durft dan ook niet te voorspellen of de boterprijs nog veel verder zal stijgen. ‘De prijsschommelingen in de internationale handel zijn daarvoor te groot.’ Europese melkveehouders krijgen dankzij de boterschaarste wel een betere prijs voor hun melk dan vorig jaar. Volgens de LTO was 2016 qua melkprijs het slechtste jaar sinds 1999.
Hoewel een stijgende boterprijs niet resulteert in een even snel stijgende melkprijs, zijn de melkveehouders volgens Van Buitenen momenteel wel content met hun inkomsten. Daar is Osinga het mee eens. ‘Melkveehouders krijgen de laatste maanden meer betaald, sommigen krijgen meer dan veertig cent per liter melk. Ter vergelijking: FrieslandCampina betaalde vorig kalenderjaar 31 cent per liter en dat was nog relatief hoog.’ <
