“Er is geen kunst die een regering sneller onder de knie krijgt dan geld kloppen uit de zakken van het volk”

Adam Smith

Adam Smith (1723-1790) hoeft nauwelijks te worden voorgesteld. Hij is gewoon “mijnheer Kapitalisme“. Door eigenbelang wordt de maatschappij beter was zijn motto. Een tweede citaat van hem maakt dit duidelijk:

“Het is niet vanwege de goedheid van de slager, de brouwer of de bakker dat wij ons eten verwachten, maar vanwege hun eigenbelang.”

Zijn boek “Wealth of Nations” was zijn meesterwerk en behoort tot de belangrijkste economische boeken en is de bijbel voor  kapitalisten.

Hij had duidelijk geen hoge pet op met regeringen en overheden, die hij enkel een duidelijk, wel omschreven en beperkte rol toedichtte. Willekeurige inmenging en protectionisme zijn uit den boze, vandaar het eerste citaat. Overheden maken altijd schulden die moeten betaald worden door het opleggen van belastingen en daardoor de toekomst hypothekeren. Niet mis voor iemand die dit reeds 235 jaar geleden schreef.

Tevens was hij een groot voorstander van arbeidspecialisatie. Dat dit leidde tot het beruchte bandwerk bevorderde misschien wel de efficiëntie van een onderneming, maar zorgde ook voor weinig arbeidsvreugde en veel leed, zoals prachtig uitgebeeld werd door Charly Chaplin in “Modern Times”.

Toch had hij hoegenaamd geen slechte bedoelingen met “zijn kapitalisme”, dit bewijst dit derde citaat van hem:

“Geen enkele maatschappij kan het goed gaan en gelukkig zijn, waarvan het grootste deel van de leden arm en ellendig is.”

Vandaag enkele citaten hoe sommigen denken over “geld”:

Vroeger in Amerika zeiden ze:

“Jongelui denken tegenwoordig dat geld alles is in het leven, …als ze ouder zijn weten ze het zeker.”

Oscar Wilde

maar ze zeiden daar ook:

“Geld alleen maakt niet gelukkig: Je hebt ook aandelen, obligaties, goud en onroerend goed nodig!”

Danny Kay

Maar nu zeggen ze daar in Amerika:

“Geld is niet alles in het leven. Er zijn ook nog cheques en kredietkaarten”

Bij ons daarentegen denken ze heel anders over geld:

“Geld maakt ongelukkig!! Vooral het geld dat je niet hebt.”

J. De Coninck (gezegde van zijn grootvader)

Of ook:

“Geld maakt niet gelukkig. Je kunt er beter iets mee kopen waar je gelukkig mee bent.”

P. Herygers

“Mijn oversten hebben mij nooit vragen durven stellen,

zo bang waren ze om als idioot over te komen, omdat

ze eigenlijk niets van opties of futures snapten.”

Nick Leeson, trader bij Barings Bank

De ondergang van Barings Bank (persoonlijke bank van HM de Koningin) in 1995 en Nick Leeson’s rol in deze, is één van de meest spectaculaire debacles in de moderne financiële geschiedenis. Hoe kon één iemand een bank-imperium (die nog de oorlogen tegen Napoleon mee had gefinancierd) ten gronde richten?

.
Nieuwsgierigheid, intriges en sympathie zijn de verschillende reacties op deze man in dit ongelofelijke verhaal. Na Barings instorten, werd Nick Leeson  veroordeeld tot zes en een half jaar in een Singaporese gevangenis. Tijdens deze periode verliet zijn vrouw hem en werd hij zwaar ziek. Leeson werd vrijgelaten en overleefde zijn ziekte.

Hij verkocht zijn verhaal in boekvorm en filmversie.

Nu meer dan tien jaar later is zijn citaat actueler dan ooit, alleen krijgen de traders nu grote bonussen ipv gevangenisstraf voor de risico’s die ze nemen. Wat Leeson deed was een enorm schandaal, vandaag treed er een soort gewenning en gelatenheid op, want nu al worden bonussen beloofd die deze van voor de kredietcrisis overstijgen.  Is de moraal veranderd of lijkt dit maar zo?