xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

DF-Nacht van de Geschiedenis op de Brusselse Waversesteenweg:

Een opeenvolging van hoogtepunten

280 jaar geleden, in de periode rond 1728, werd de Waversesteenweg aangelegd om boomstammen van het Zoniënwoud naar de houtzagerijen te Elsene te verslepen. Gouverneur-generaal Karel van Lotharingen gebruikte die steenweg bijna dagelijks. Nadien ontwikkelde hij zich tot een belangrijke economische en interculturele as. Dit alles werd ludiek herdacht tijdens de 6e Nacht van de Geschiedenis van het Davidsfonds van 18 maart 2008. Het was meteen de eerste grote verwezenlijking van de nieuwe samenwerking tussen de DF-afdelingen van Oudergem, Etterbeek en Elsene, met aanzienlijke steun vanuit het DF Gewest Brussel.

Bij een koude en regenachtige valavond vertrok een bus vanaf het Cultureel Centrum van Oudergem voor een ophaalrit langsheen de Waversesteenweg. Op iedere halte stapte een vers contingent deelnemers op de bus. Enigszins gehinderd door het geschommel van het voertuig speelde intussen Marc Gaij van het ensemble Noizette op zijn fluit enkele deuntjes uit het Vlaamse Renaissancerepertoire. Na een poging tot parkeren op het nauwe Londenplein hield de bus halt aan de Troonlaan waar het gezelschap vergroot werd met het restant der deelnemers en, vooral, met Suzanne Monkasa.

Suzanne Monkasa, geboren in Congo, licentiaat Romaanse van de universiteit van Lovanium en voorzitster van het overlegcentrum der Congolese verenigingen in België, leidde haar Belgische Nonkels en Tantes rond in de wijk Matonge, pal aan het begin van de Waversesteenweg. Levendig en in perfect Nederlands beschreef zij het ontstaan van de Congolese immigratie in deze wijk, die terug te voeren is op een enkele man die hier een tehuis opende. Na wat omzwervingen langs Afrikaanse winkels bereikte de groep de "Espace Matonge", waar de directrice het woord overnam en een gedenkboek overhandigde. Hartelijke mensen, die Afrikaanse Belgen!

In de thans bomvolle bus neemt Louis Schreyers, dè heemkundige van Oudergem en ereburger van deze gemeente, de leiding van het gezelschap op zich. Een ding maakt hij duidelijk: Dit is geen bus, maar de tijdmachine van Professor Barabas. Tijdens de tocht over de volledige lengte van de Waversesteenweg zullen wij een reis maken naar het verste verleden van die steenweg. De machine maakt een ronde aan de rotonde van de Naamsepoort en doorkruist Matonge. Vlak over de Troonstraat ligt, naast de kerk van de Paters van het Allerheiligste Sacrament, de enige camping van het Brusselse Gewest. Voorbij het Museum voor Natuurwetenschappen wordt de Waversesteenweg een wandelstraat met o.m. de Espace Senghor.

Het voertuig stopt aan het mooie maar volslagen onbekende Happark, een oase in Etterbeek. Op het hel verlichte balkon van het herenhuis kruipt acteur Tom Verhofstadt, zoon van Guy (niet de ex-premier), in het kostuum van Jean-Felix Hap. Op een scenario van ons bestuurslid Irène, vertelt hij het verhaal van zijn vader, Felix (notaris) en van de 3 burgemeesters van zijn familie: Albert-Joseph, François-Louis en Pierre HAP.Het wordt een humoristische en boeiende eenmansshow, een topprestatie van een jonge kerel die zijn leven lang in Etterbeek heeft gewoond en diens verleden kent als weinig anderen. Natuurlijk krijgt hij een daverend applaus.

Terug in de tijdmachine gekomen wijst Prof. Louis Barabas ons op de Dancing Roseland, waar velen hun hart verloren en hun lief gevonden hebben, op de Koninklijke Jacht, thans la Chasse, en op de kazernes van Etterbeek, waar nu de ruiterij van de Rijkswacht is gevestigd. Tussen de Generaal Jacqueslaan en de Vorstlaan wordt kort halt gehouden aan het metrostation Hankar met Somville’s schilderij “Temps Présents”, aan Deco Ligot en aan de wijk met de toepasselijke naam van “Kalkoven”. De Waversesteenweg klimt omhoog langs de “Bergoje”, passeert het viaduct Debroux en bereikt Dry Borre aan het Zoniënwoud, waar iedereen voor de derde maal uitstapt.

Daar, aan de zoom van het woud, slepen Bart en Jeff, twee imposante Brabantse trekpaarden, symbolisch twee boomstammen over de Waversesteenweg, zoals dat 280 jaar geleden gebeurde. Iedereen voelt het belang van dit moment: Dit is waar deze Nacht om draait. Dit is dè herdenking. Natuurlijk hoort daar wel wat uitleg bij en Bruno Vermeiren van de VZW Paard en Bos beantwoordt met alle gemak een hele rits vragen.

Onze tijdsreizigers keren terug richting Brussel. Traag defileert de bus voor het domein van het Rooklooster (waarover DF Oudergem reeds tweemaal een Nacht van de Geschiedenis hield). Aan de splitsing met de Tervuursesteenweg stappen allen uit. Louis Schreyers doet er het verhaal van mijlpaal nr 7, een der oudst overgebleven mijlpalen van het Brusselse Gewest die de Gemeente Oudergem speciaal voor deze Nacht in prachtig wit en rood heeft geschilderd. Ze wordt de meest gefotografeerde mijlpaal van het Brusselse Gewest.

Vandaar wandelen allen de 200 meter naar het Vlaams Gemeenschapscentrum Den Dam af, ook op de Waversesteenweg gelegen. Even later arriveren ook Bart en Jeff, gespannen voor een koets. Een witte auto die op hun voorbehouden plaats geparkeerd was wordt door de politie weggesleept.

Binnen in Den Dam is er een sfeer van jewelste. Royaal worden wijn en versnaperingen geconsumeerd. Met gitaar, accordeon en orgel brengt Noizette Vlaamse volksliederen. Iedereen ontvangt een kleurrijk geïllustreerd tweetalig gedenkboek “De Waversesteenweg - Van Elsene over Etterbeek tot Oudergem-Een verhaal apart", speciaal voor deze nacht opgesteld door Louis Schreyers en Irène Arquin van DF Oudergem. Ook hun cd-rom met foto’s en Hubert Soumillion’s uitvoering van het Waversesteenweglied krijgt vlot afnemers. Het was trouwens Irène die de algemene organisatie van de Nacht op zich had genomen.

De voorzitter van DF Oudergem, Lieven Vermote, dankt iedereen die aan het project heeft meegewerkt, in het bijzonder Louis Schreyers, Irène Arquin, Jo Bossuyt, regionaal medewerker DF Gewest Brussel, de VZW Paard en Bos, de toneelkring De Eendracht Etterbeek en de subsidiërende overheden (gemeentes Elsene, Etterbeek en Oudergem, het VGC en de Erfgoedcel Brussel). Frank van Bockstal, secretaris van DF Etterbeek en schepen in die gemeente, beklemtoont de betekenis van de Nacht voor het levendig houden van het verleden. De Burgemeester van Oudergem, Didier Gosuin, dankt het DF voor zijn bijdrage tot het creëren van een gemeenschapsgevoel rondom de Waversesteenweg. Andere opvallende deelnemers aan de Nacht waren de Vlaamse Parlementsleden Sven Gatz en Paul Delva en de DF Gewestvoorzitter Mich Meyfroots.

Onder de begeleiding van Noizette bereikt de Nacht een nieuw hoogtepunt met de gezamenlijke uitvoering van een pas herontdekt lied in walsmaat over de Waversesteenweg : “Langs een lange, lange straat, die tot over Waver gaat, ligt ons dorpken gul te pronken...” Het werd in 1951 gecomponeerd door twee DF-leden en door Jef Burm voor het eerst openbaar uitgevoerd. Ook burgemeester Gosuin van Oudergem zingt het lied uit volle borst mee.

Het was een memorabele avond en allen hadden de indruk bij deze herdenking een uniek - zeg maar historisch - moment meegemaakt te hebben. Zo groot was de vraag tot deelname dat op 8 juni 2008 om 14u een tweede uitgave van dit evenement wordt georganiseerd. En in 2009 komen de afdelingen Oudergem, Etterbeek en Elsene met een nieuw Waversesteenweg-Nacht, die meer participatief zal zijn en langs het internet een zeer ruim publiek zal pogen aan te spreken.

 
Lieven