Ik weet het, het is eigenlijk al lang geen nieuws meer. Goed nieuws heeft enkel nieuws­waarde als het gaat over sport of over feesten of verjaardagen. Of als het gaat over oorlogssituaties, maar dan is dat goed nieuws dikwijls zodanig gemanipuleerd dat het misschien wel interessant is voor de media, maar als informatie waardeloos is.

Eigenlijk gaat het om het verschil tussen “nieuws” en “informatie”. “Nieuws” is in de eerste plaats niet meer dan wat onze nieuws­gierigheid weet te bevredigen. En onze nieuwsgierigheid wordt natuurlijk in de eerste plaats gewekt door wat er in onze onmiddellijke omgeving gebeurt, wat ons onmiddellijk aanbelangt.

In de tweede plaats wordt onze nieuws­gierigheid gewekt door wat uitzonderlijk is. Vandaar dat we allemaal wel de waterval van Coo gezien hebben, of dat we ons allemaal zo een brilletje aanschaffen als er een zonsverduistering is, vandaar ook het succes van het “Guiness Book of Records”.

Nu is het één van de merkwaardige trekken van onze soort dat we niet alleen nieuwsgierig zijn naar dat uitzonderlijke, maar ook dat we allemaal wel eens uitzonderlijk willen zijn. Zelfs wie liever op de achtergrond blijft (of toch die indruk wil geven) streeft naar die “vijf minuten roem” waar ieder recht op schijnt te hebben. En zelfs als die roem ons niet interesseert, dan hebben we allemaal nog wel iemand voor wie we bijzonder willen zijn. Voor die ene persoon (of die enkele personen) zal alles wat we doen dan ook wel nieuwswaarde hebben.

Voor de rest beperkt onze belangstelling zich tot uitzonderlijke personen of uitzonderlijke gebeurtenissen. Maar belang­stelling kan ook gekweekt worden. De media hebben er een handje van weg om personen als veel uitzonderlijker voor te stellen dan ze werkelijk zijn. Want voor de media zijn deze beroemde personen uiteindelijk hun broodwinning. Wat ze doen heeft nieuws­waarde, en brengt dus op. Ze proberen dan ook om letterlijk alles wat die beroemdheden doen als uitzonderlijk voor te stellen, waardoor de beroemdheid nog beroemder wordt, en dus nog meer nieuwswaarde krijgt.

De nieuwe tendens van docu-soaps speelt daar zeer handig op in. Door ettelijke zenduren te wijden aan de Pfaffs en de Planckaerts en wie nog al meer wakkeren zij de vervagende roem van de figuren in kwestie weer aan, en worden banale personen tot rolmodel verheven.

Daarbij vervaagt ook het onderscheid tussen feit en fictie. Blijkbaar zijn er nog altijd personen die niet geloven dat “Het Geslacht Depauw” fictie was.- hoewel, ik kan nog altijd moeilijk geloven dat “De Pfaffs” geen fictie was, dus wat zou ik me druk maken.

Nieuws lijkt daarenboven ook alleen nieuws te zijn als je er bewegende beelden kan bijgeven. Vandaar de overweldigende media-aandacht voor de tsunami : er waren massa’s bewegende beelden, en er waren Europese toeristen bij betrokken wat de zaak dichter bij huis bracht.

Al zullen heel wat mensen belangstelling hebben voor wat er gebeurt met het geld dat ze na die ramp gestort hebben, toch mogen niet dezelfde media-aandacht verwachten Hier geldt het klassieke scenario : als een groep Belgische soldaten terugkeert van een humanitaire missie in dat gebied, dan krijgen ze drie minuten nieuws (of misschien vijf minuten als de minister erbij is), en nog wat extra zendtijd op dat programma van het leger. Programma’s die er wel op willen ingaan, worden blijkbaar nauwelijks bekeken of beluisterd, en zeker niet herhaald. En dat gaat net zo goed op voor de geschreven pers.

Dan is het natuurlijk de vraag in hoeverre we daar zelf iets kunnen aan doen. Je kan je mening al eens kwijt in een column in een blog bijvoorbeeld, maar de respons blijft beperkt. Of je kan op een discussieforum op zoek naar mensen met dezelfde vragen, en hopen dat je op die manier ooit een koortje kan vormen dat meer gehoor vindt dan ieder afzonderlijk als solozanger. En je kan er vooral voor zorgen dat je tenminste zelf altijd oog blijft hebben voor het goede nieuws.