Soms laat de actualiteit weinig ruimte bij de keuze van het onderwerp voor je column. Ik was bezig aan een stukje over ploegentijdrit, waarbij de aërodynamische effecten van het “treintje rijden” moesten aantonen dat de ketting best sterker kan zijn dan de zwakste schakel,. Maar door de bommen in Londen is dat gewoon weggeblazen.

Bommen zijn een wapen van terreur : zij tref­fen altijd veel meer dan het militair strategische doelwit alleen, en als per definitie maken ze altijd onschuldige slachtoffers. Het psychologisch effect is meestal groter dan het militaire belang.

Onlangs kon ik nog vaststellen dat in sommige streken van Duitsland de periode 1944-45 nog altijd bekend staat als “der Bombenkrieg”. Uiteraard gebruiken zij deze term niet als ze het hebben over de periode dat de Duitsers steden als Rotterdam of Londen bombardeerden. Daarbij waren ze niet aan hun proefstuk : in 191/ hebben zij Parijs bestookt met superkanonnen van op 125 km, waarbij het niet zozeer de bedoeling was militaire installaties te vernietigen, maar eerder terreur en ontreddering zaaien bij de bevolking.

Ook nu is dat blijkbaar de bedoeling van de bommen : de materiële schade is te ver­waarlozen in vergelijking met de ont­reddering. Net zoals het bij anti-persoonsmijnen meer de bedoeling is ernstig te kwetsen dan meteen te doden : als je iemand zwaar kwetst stel je niet enkel deze persoon buiten gevecht, maar ook de twee die hem in veiligheid moeten brengen.

Als je bedenkt dat de bommenleggers vooral uit zijn op ontreddering en paniek, dan valt het op dat een gedeelte van de pers daar eigenlijk enthousiast aan mee werkt. Het verschil tussen de manier waarop bijvoorbeeld verschillende Tv-stations het nieuws brengen is opvallend, tot in de keuze die onze zenders maken wat betreft de Britse zenders waar ze hun beeldmateriaal vandaan halen. En als Tv-zenders zich als objectieve medestanders van de bommenleggers gedragen, dan komt dit vooral doordat een belangrijk deel van het publiek blijkt te genieten als van een thriller of een griezelfilm. Angst is best lekker als je het kan beleven van op een veilige plek in je luie stoel.

Het effect van dit soort media-aandacht is dan ook dubbel : enerzijds worden terreur en ontreddering op grote schaal verspreid, maar anderzijds worden ze meteen gebanaliseerd, gelijkgesteld aan fictie, alsof die bommen in Londen niet veel meer zijn dan een concurrentie voor de film “War of the Worlds” van Spielberg, die net in de zalen loopt.

Zelfs een bommencampagne in Londen heeft bijlange niet het effect van het roemruchte luisterspel “War of the Worlds” uit 1938. De overvloed van informatie aan de ene kant, en de banalisering van het geweld aan de andere kant, maken dat wij voor dit soort zaken een bijzonder dik vel hebben gekregen.

En dan is er nog een ander effect van bommen. De bevolking die zich bedreigd voelt houdt daar een gemeenschappelijke vijand aan over, en in plaats van zich af te keren van de geviseerde leiders, schaart ze zich achter die leiders in een “strijd tegen het terrorisme”.

Die strijd wordt dan niet gevoerd door de onrechtvaardigheden te bekampen die de voedingsbodem uitmaken voor het terrorisme. Al te vaak richt zij zich op relatief weerlozen die dezelfde taal spreken of dezelfde god vereren als de vermeende terroristen, of en gaat allerlei veiligheidsmaatregelen treffen, die niet veel meer dan de wrevel opwekken van degenen die er mee geconfronteerd worden – zoals wij gezien hebben met de “fancards” bij het voetbal.

Tegen terreur is weinig te doen : wie zich slachtoffer van onrecht voelt en zijn tijd neemt, zal altijd wel een zwakke plek weten te vinden, en zal ook wel een of andere heilige tekst vinden die zijn daden verrechtvaardigt.

Ondanks de bommen en terreur zal er weinig fundamenteels veranderen. Terroristen moeten niet rekenen op onze welwillendheid, want hun daden maken dat wij ons zelf als slachtoffer kunnen zien, en dan bij voorkeur vanuit een luie stoel voor de tv, met een hapje en een drankje binnen handbereik.