Toen de oorlog in 1945 ten einde liep keerden we een paar maanden erna met paard en wagen en wat schamele huisraad weer terug naar wat eens ons huis was geweest, maar nu meer op een ruine leek. Maanden lang hadden wind en regen vrij spel gehad. Soldaten van beide partijen hadden het uitgewoond, ramen waren verbrijzeld en de voordeur was er uit geblazen, een enorm gat was in het dak geslagen door een voltreffer en vanuit de slaapkamer zag je de vredelievende wolken overdrijven. Moeder schreide, vader liepen de tranen over zijn beginnende stoppelbaard en ik keek als vierjarig knaapje verbaasd naar dit alles. Maar al gauw kwamen de kriebels om aan te pakken en nadat de eerste noodvoorzieningen waren getroffen, werd het huis van boven nar onder schoongeboend. Elk emmertje water moest bij onze overburen gehaald worden en over een afstand van 125 meter vervoerd worden alvorens er geschrobd kon worden. Electriciteit en stromend water was er nog niet in augustus 1945. De kolenboer M. had gelukkig een pom waar fris heerlijk koel water gepopt kon worden. En zo hielpen we elkaar. Ook kwam het voor dat je je eigen bezittingen bij een ander aantrof. Ieder die terugkeerde had datgene wat hij goed gebruiken kom maar meegenomen. "gevonden"heette dat toen, maar met behulp van de dorpsveldwachter werden meestal de zaken minnelijk geschikt. Zo kwam ook ons vloerkleed weer boven water dat enkele huizen verderop "terecht was gekomen". Als kind dong er althans bewust niet veel van dit alles tot mij door. Misschien dat er in mijn onbewuste van dit hele oorlogsgebeuren meer is blijven hangen dan ik besef, maar een trauma of andere angsten heb ik er zeker niet van over gehouden. Toen brak in 1946/47 een gelukkige tijd aan. De tijd van wederopbouw. Hard werken, maar ook resultaat zien. Vele zaken waren destijds öp de bon". Zo ook kleding, stoffen enz. Ik herinner me nog heel goed hoe moeder een wollen trui, die ondertussen te klein was geworden uittrok - ik moest dan vaan de wollen kluwen ophouden- en er weer een nieuwe van breien. Ook herinner ik mij dat van vaders broek een jongensbroek werd geknipt door een groot stuk van de pijpen af te halen en de taille wat in te nemen. Het paste voor geen meter, maar iedere jongen liep er zo bij ,dus gepest werd je zeker niet. Ik speelde vaak in en om het huis en vormde samen met sjaakie en Otto een trio, waarbij ook veel ruzie voorkwam: drie is te veel. Zo moest mijn moeder mij eens van het grindpad van Otto aftrekken omdat we al ruziend lagen te rollebollen. Met zes jaar kwam er een eind aan het zorgenloze leventje, het spelen met water, modder en zand, het maken van "vogelnestjes"op het grasveld van het braakliggende terreintje naast ons huis. Ik ging naar een driemansschooltje langs het spoor, ongeveer 2 kilometer lopen van ons huis en kwam bij juffrouw Maassen in de klas. Een lieve juf, waar ik via het leesplankje van aap-noot-mies al vrij snel leerde lezen. Het hoofd van die school was de oude heer Wieringa, wiens neefje bij mij in de klas zat. Die noemden wij Piggelmee. Ik was bang voor het hoofd der school. In de middelklassen zwaaide meester Snoeier de scepter. Hij had een leuke blonde dochter die Wilma heette, maar daarover later. Drie gebeurtenissen uit die tijd staan me nog helder voor ogen. Ten eerste dat ik op een dag mijn spaarvarken mee naar school nam en de inhoud royaal uitdeelde aan een ieder die belangstelling had voor mijn stuivers, dubbeltjes en kwartjes. En dat waren er heel wat. Gelukkig had mevrouw Engels, tante Dien- want alle bekenden werden door ons tante genoemd, ook al waren ze zelfs in de verte geen familie van ons, het allemaal zien gebeuren en ze berichtte mijn moeder over het voorval die al snel kwam aangefietst en onder de les van de juf inbrak en hijgend haar verhaal deed, waarna een algemene collecte werd gehouden. Teleurgesteld gaven de meeste kinderen hun schat weer terug , alleen Dikkie van de groenteboer hield zich stil en deed alsof zijn neus bloedde. Hoewel ik eerlijkshalve toch moet toegeven dat hij na enige aandrang ook zijn kwartje inleverde. Een tweede voorval was dat ik om 10.45 uur plotseling thuis kwam omdat ik kennelijk nog niet over een exct tijdsbesef beschikte en meende dat het middagpauze was. Mijn moeder schrok en bracht me achterop de fiets gauw weer naar school, waar overigens niemand nog iets had opgemerkt. Als ik bij moeder op de fiets zat vroeg ze steeds om een kusje (Het was zo'n zitje aan het stuur) en dan moest ik mij omdraaien en haar een tuut geven. Later als puber moest dat ook bij twee collega-dames van de inrichting en daar had ik zo'n hekel aan dat als ik ze in de verte zag aankomen ik wegvluchtte tot in de verste en donkerste hoek van de tuin. Dat zal wel bij het kippenhok geweest zijn. Over dat kippenhok zal ik straks nog een interessant verhaal vertellen.
