Nadat premier Elio Di Rupo vanmorgen de Kamer toesprak over het aftreden van koning Albert, kregen de verschillende fractieleiders elk vijf minuten om te reageren.
N-VA-fractieleider Jan Jambon deed een oproep om de monarchie aan te passen aan de 21ste eeuw. De N-VA wil de democratie voluit laten spelen, en dus moet het staatshoofd democratisch verkozen worden. Wij zijn dus voorstander van een republiek. Als er geen meerderheid bestaat voor een republiek, aanvaarden we het kader van de monarchie. Maar vraag ons niet om er warm voor te lopen, aldus Jambon.
Jambon herhaalde het standpunt van de N-VA en pleitte voor een protocollaire functie voor de koning. Bij elke troonsbestijging boette de nieuwe koning aan politieke macht in. Nu is het momentum om de monarchie aan te passen aan de 21e eeuw. Laat ons deze kans met beide handen grijpen, klonk het in de Kamer.
De partij wil daarbij op drie sporen werken: transparantie over de dotaties en het beëindigen van de dotaties aan de prinsen, de rol van de koning bij de regeringsvorming en het verlenen van gratie wijzigen en tot slot het voorbereiden van de grondwetsherziening door het parlement.
Binnen de meerderheid was Patrick Dewael (Open Vld) het meest uitgesproken. "Ik wil afstand nemen van zij die van deze gelegenheid gebruik maken om te pleiten voor separatistische avonturen, al dan niet via confederale weg", klonk het richting N-VA.
De figuur van de koning is in de optiek van Open VLD een constante, een symbool voor de eenheid van het federale België. 'De koning is altijd een baken geweest van stabiliteit en continuïteit', aldus de Open VLD-fractieleider.
Wel herhaalde Dewael het eerdere liberale pleidooi voor een meer protocollaire rol voor de koning, die geen rol meer speelt bij het bekrachtigen van wetten, het genaderecht of de benoeming van ministers en staatssecretarissen.
De Vlaamse liberalen staan een modern koningshuis voor de 21ste eeuw voor, en dal als onmisbaar onderdeel van een federaal België.
SP.A-fractieleider Karin Temmerman gaf koning Albert II groot gelijk dat hij het op zijn 79ste welletjes vindt. We moeten ook toegeven dat wij het hem als politici de laatste jaren niet makkelijk hebben gemaakt.
Temmerman stelde dat prins Filip zal moeten zoeken naar de juiste toon, stijl en functie. "Maar, la fonction fait l'homme". De koning is "geen machtshebber", maar een dienaar en een vertegenwoordiger, ging Temmerman voort. Wat dat betreft "heeft prins Filip een goede leermeester gehad".
Volgens CD&V-fractievoorzitter Raf Terwingen was Albert II de eerste koning van het federale België. Terwingen zei open te staan voor een debat over de rol van de koning, al voegde hij er aan toe dat die rol welomlijnd is.
Op de oppositiebanken stelde Stefaan Van Hecke dat Groen blijft ijveren voor een protocollaire rol van de koning. Hij blikte vooruit naar de artikelen van de grondwet die op het einde van de legislatuur voor herziening vatbaar worden verklaard. "Wij staan daar klaar voor", luidde het.
Zijn fractiegenoot Muriel Gerkens (Ecolo) was de enige Franstalige die uitdrukkelijk naar de verdere modernisering van het koningshuis verwees. De hervorming van de dotaties was een eerste stap, die een vervolg moet krijgen m
Ook Groen-voorzitter Wouter Van Besien vindt het moment rijp om de monarchie aan te passen. Het is niet logisch dat iemand politieke macht heeft omdat hij de zoon van zijn vader is. De politieke macht moet in handen van het volk liggen, aldus Van Besien. Het stoort me dat de traditionele partijen erop hameren de rol van de monarchie niet overhaast te veranderen. Die discussie loopt nu al 23 jaar.
Vlaams Belang was hard voor de monarchie. We hopen dat Albert II meteen ook de laatste koning der Belgen was. De monarchie is een geldverslindend instituut dat niet bij de 21e eeuw past, aldus fractieleidster Barbara Pas.Het parlement moet volgens Pas nu de kans grijpen om de eerste grondslagen voor een republikeins systeem te leggen.
"De republiek hoort bij de democratie zoals gras bij Wimbledon", hanteerde Jean-Marie Dedecker wat beeldspraak om zijn republikeinse inborst te duiden. Hij merkte ook op dat ons land vanaf 21 juli twee koningen en drie koninginnen zal tellen. "Let op dat dit niet te veel weegt op de pensioenskosten en het onderhoudsgeld"
