Het akkoord werd vrijdag na enkele weken van onderhandelingen bereikt. De boeren, melk- en varkenssector in het bijzonder, verkeren immers al een tijdje in een penibele sitatie met te lage prijzen voor hun product. Dat komt onder meer door het Russische exportverbod, een dalende Chinese vraag en de overproductie op Europees niveau die hierop volgde. Er waren de voorbije maand al protestacties door de landbouwers.

Voor de melksector was er in 2009 al eens een gelijkaardig compensatie-initiatief. Dit akkoord betekent een toeslag van 2,7 eurocent per liter voor de boer over een periode van zes maanden, geraamd op 46 miljoen euro in totaal. Het mechanisme is gebaseerd op het aantal liter volgens de melkquota die een landbouwbedrijf vroeger had - de Europese quota werden dit jaar afgeschaft. De varkenstoeslag is volledig nieuw. Hier is al 24 van de 30 miljoen euro gevonden. Het geld gaat enkel naar de fokbedrijven, met een vast bedrag per zeug.

De twee toeslagen komen er onmiddellijk en de inning ervan gebeurt over een periode van acht maanden. De melkheffing zal bijvoorbeeld bepaald worden op basis van de verkoop van een aantal producten. De boeren zullen uitbetaald worden via de regionale overheden.

Consument passeert aan kassa
De consument zal, al dan niet deels, aan de kassa de tijdelijke toeslag verrekend zien voor een aantal zuivel- en varkensproducten. "De extra toeslag wordt verrekend in de keten. De consument zal iets meer betalen, maar dat bedrag is klein", zei de voorzitter van het ketenoverleg, Piet Vanthemsche (Boerenbond). In sommige gevallen zullen de winkeliers de toeslag zelf opvangen in hun marges, voegde hij nog toe.

Voor Dominique Michel van Comeos, de federatie van de distributiesector, is de impact van de toeslagen nu moeilijk te bepalen. Dit hangt af van alle schakels in de leten, klonk het.

Uniek
De twee toeslagen vormen het luik kortetermijn van het overeengekomen "stabilisatiemechanisme". Anderzijds kwamen de partners overeen om op de langere termijn tot een structureel mechanisme te komen om de prijzenvolatiliteit in de twee sectoren te milderen. De grote lijnen hierover zijn afgesproken en het komende halfjaar wordt hierover verder onderhandeld, om na afloop van de tijdelijke steun te kunnen starten. De intentie is om middelen op te bouwen over meerdere jaren en de landbouwers dragen bij vanaf een prijsniveau dat hun productiekosten dekt. "Wat we hier doen is uniek in de EU", aldus Vanthemsche.

Interprofessioneel akkoord
Voorts kwamen de verschillende actoren nog enkele andere items overeen. Zo wordt aan een interprofessioneel akkoord rond rundsvlees gewerkt, omdat ook hier de prijzen zwaar onder druk staan. Eind oktober moet dit een "definitief resultaat" opleveren. Ook is er is een engagement "om initiatieven te vermijden die de crisis zouden kunnen verergeren en die voor verontwaardiging bij de boeren zouden kunnen zorgen", aldus Vanthemsche. Hiermee wil men in concreto in de toekomst 'dolle' promoties voor landbouwproducten vermijden.

De verschillende partners benadrukten het feit dat er binnen het ketenoverleg een akkoord bereikt werd. Bij de landbouworganisaties - Boerenbond, ABS, FWA, maar ook Mig en Fugea - klonk het wel dat een blijvende oplossing nodig is op Europees vlak. "Er is nog veel werk voor de boeg", zei Erwin Schöpges van de Waalse melkboerenorganisatie Mig. "Die 2,7 cent is maar een druppel op een hete plaat. Dit zal de problemen op de boerderij niet oplossen. Ik hoop dat we gezamenlijk druk kunnen blijven uitoefenen op de Belgische politiek." Idem bij Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS). De 2,7 cent zal de bedrijven niet ten gronde redden, "maar het is wel significant, want 10 procent van de prijs".

Het akkoord wordt voorgelegd aan de Belgische Mededingingsautoriteit opdat alles in regel zal zijn.