Groot Dictee blijft ’groen’ ondanks de ’witte’ spellingsvoorkeur

door Sytse Wilman

Het Groot Dictee der Nederlandse Taal blijft uitgaan van de groene spelling.

Dat heeft organisator de Volkskrant in overleg met tv-productiebedrijf Men At Work besloten. Dat is opmerkelijk: de krant is aanjager van de alternatieve ’witte’ spelling, die tegen de spelling volgens het Groene Boekje rebelleert.

Lezers van de krant die in december bij het dictee ’muggebult’ (zonder tussen-n) schrijven, krijgen te horen dat dit fout is. Ze kunnen het woord wel zo in hun krant tegenkomen. Volgens adjunct-hoofdredacteur Susanne Weusten verkeert de krant niet in een spagaat: „Het Groot Dictee is een spelletje en daarbij willen we de strengste regels hanteren. Als dagelijkse taalprofessionals kiezen we voor soepele regels die praktischer zijn. Bovendien is het traditie om het dictee te baseren op het Groene Boekje.”

Toch is daarmee de kous niet af. Peter Smulders, directeur van het genootschap Onze Taal dat de witte spelling ontwierp: „Door aan het dictee bij te dragen, propageert de Volkskrant de groene spelling. Daar zijn we niet blij mee, maar we willen er geen principiële kwestie van maken. Het zou mij trouwens niet verbazen als ze volgend jaar een andere keuze maken.” Onze Taal overweegt in 2007 een wit dictee te organiseren, om het 75-jarig jubileum luister bij te zetten.

De Nederlandse Taalunie, drijvende kracht achter de groene spelling, hangt ook de vlag niet uit voor de Volkskrant. „Heel consequent is het niet. Je kunt je afvragen of dit geen verwarring schept. Maar wij zijn niet betrokken bij de organisatie van het dictee, dus verder hebben we er geen mening over”, laat medewerker Ilse van Bladel weten. Volgende maand verschijnt het eerste witte boekje. De spellingsstrijd zal dan waarschijnlijk opnieuw losbarsten. Het Groot Dictee volgt in december.

14-07-2006 om 19:15 geschreven door Haafien

Zo'n  10 jaar geleden, toen er ook al de tendens was om de 'n' aan het eind van met name werkwoorden niet meer uit te spreken, kwamen de taal-experts op het idee om een zogenoemde tussen-n te introduceren.

Voor mij was dat de bekende "druppel" en het werd de aanleiding om de taal-harp aan de wilgen te hangen . . . doch thans gloort er hoop !

In Trouw van 12 juli stond het volgende artikel van de hand van Jaap de Berg:

Pannekoek is niet meer fout

Een kerkeraad (zonder tussen-n) mag straks weer pannekoeken (idem) eten, hebben de ontwerpers van de witte spelling besloten. Van hen mag iedereen kiezen tussen pannekoek en pannenkoek, ruggemerg en ruggenmerg, bokkepoot en bokkenpoot.

Hun spelling, vrucht van onvrede over allerlei malligheden in de rijksspelling van het Groene Boekje (GB), wordt vastgelegd in het Witte Boekje (WB), dat half augustus bij Het Spectrum uitkomt.

Het heeft de zegen van de landelijke dagbladen Trouw, NRC Handelsblad, en de Volkskrant, de weekbladen Elsevier, Vrij Nederland, HP/De Tijd en De Groene Amsterdammer, de NOS en Planet Internet. Na de verschijning, vorig jaar, van het herziene GB richtten ze het platform ’de witte spelling’ op, waarbij zich ook het Katholiek Nieuwsblad, de Gay Krant, de Wereldomroep en de uitgever van Quote, Santé en Elle aansloten. De uitgangspunten van de witte spelling zijn opgesteld en in een woordenlijst uitgewerkt door medewerkers van Onze Taal en de schrijver Wim Daniëls. Ze hebben zich mede gebaseerd op enquêtes onder taalgebruikers.

Niet alleen rariteiten in het nieuwste GB – ideeëloos, tv’loos, reïncarnatie naast re-integratie, appel (beroep) zonder accent, 24-jarige naast 24 uursservice – bleken her en der afkeer op te roepen. Ook de tien jaar oude GB-regels voor de tussen-n zaten menigeen nog steeds niet lekker.

De witte boekaniers losten het probleem op door de keus voor of tegen die -n- vrij te laten. Dat doen de groene rijksregelaars alleen met de tussen-s: geluidhinder bijvoorbeeld mag van hen ook met een -s-.

Wel geeft het Witte Boekje áánbevelingen voor het gebruik van de tussen-n. Die gaan deels terug op de neiging van velen om niet smartengeld (GB) en zielenheil (GB) te schrijven, omdat je daarbij nu eenmaal niet aan smarten en zielen in het meervoud denkt. Maar wie de witte aanbevelingen negeert en het GB volgt met z’n zielenheil, spinnenweb en gedachteleven, zit niet meteen fout. Het WB wijkt in meer opzichten van het GB af : zie kader. Ook heeft de redactie niet de moeite genomen om woorden af te drukken die niemand ooit hoeft op te zoeken.

Trouw hoopt de witte spelling in oktober in te voeren. Dan is ook een nieuwe editie van het ’Tr o u w - Schrijf boek’ klaar. Daarin zal --net als in het Witte Boekje-- ook de groene staatsspelling worden verwerkt, voor zover die van de witte afwijkt.

Witte boekje geeft meer keuzevrijheid

Niet alleen met de tussen-n wijkt de witte spelling af van de staatsvoorschriften.

Ze volgt de voorkeur van velen door de streepjes in 1-aprilgrap en 50-eurobiljet niet te schrappen. Appèl houdt z’n accent en geeft het door aan rappèl. Tijdperken – Middeleeuwen, Romantiek enz. -- krijgen altijd een hoofdletter.

Er is meer keuze in meervoudsvormen: ceremoniën is goed, ceremonieën ook. En ook in het gebruik van accenten en apostrofs. Op in spe mag een accent staan en naast Balkenendes (GB) kabinet kan ook Balkenende’s kabinet –op papier’–door de beugel.

12-07-2006 om 00:00 geschreven door Haafien