Het zoeken naar de voorouders is op Curaçao monnikenwerk: broers, zussen, moeders en kinderen hadden dikwijls verschillende achternamen. Niet (alleen) doordat zij verschillende vaders hadden, maar doordat zij bij de emancipatie ieder andere achternamen kregen, of door fouten in de loop der tijd gemaakt bij de inschrijvingen in de registers van de Burgelijke Stand. De meeste slaven die werden gemanumitteerd of bij de afschaffing van de slavernij in 1863 hun vrijheid kregen, hadden weinig te vertellen over de achternaam die hen op dat moment werd toebedeeld. Hun voormalige eigenaar bepaalde onder welke naam zij werden ingeschreven in de burgerregisters. Regel was dat ex-slaven geen bestaande achternaam mochten krijgen. Maar er zijn uitzonderingen. Onduidelijk is in hoeverre slavinnen vrij waren voornamen voor hun kinderen te kiezen. Wat te denken van de tweeling Remus en Romulus. Zou hun moeder Maria zo goed onderlegd zijn geweest dat zij haar zonen naar deze bekende figuren uit de Romeinse oudheid vernoemde? Door gebrek aan communicatie tussen slaveneigenaren kon het gebeuren dat slaven dezelfde achternaam kregen zonder dat er sprake was van enige familieband. De band tussen vrijgemaakte en slavenhouder bleef vaak bestaan via de achternaam die de ex-slaaf kreeg toebedeeld via een verbastering van de naam van de eigenaar. Vooral Jeserun heet tot tal van variaties geleid :Jassurun, Juserun, Zurien, Seroen, Ceroen, Zeroen, Zerun, Zurun, Zurum, Soerum, Zoeroem, Surun, Esurun, Ezurun. Het is beslist niet juist te denken dat deze slaven buitenkinderen waren van hun eigenaar! Slaven kregen soms als achternaam de naam van de plantage zoals Muizenberg, Santa Rosa, Zeelandia of Vredelust. Slaven van een en dezelfde familie kregen vaak een andere achternaam omdat ze niet meer als familie samenwoonden maar doorverkocht waren naar een andere eigenaar. Het kon dus gebeuren dat niemand van een familie dezelfde achternaam had. Veel namen die in 1863 aan de ex-slaven zijn gegeven zijn verdwenen. Maar er zijn ook nog families waarvan de roots terug te traceren zijn tot de plantages waar hun voorouders hebben gewerkt en gewoond. Zo liggen de wortels van de familie Cijntje op de plantage Savonet. Stammoeder is Francijntje, die in 1860 op 92-jarige leeftijd is overleden. Bij de afschaffing van de slavernij drie jaar later kregen haar afstammelingen de achternaam Cijntje.
In het AD van 29 december zit een bijlage over namen van slaven. Het liefst had ik dit in z'n geheel (met toestemming van de schrijfster) overgenomen. Het is een zeer boeiend stuk, het is te groot maar ik wilde er toch iets van vertellen.
Reacties op bericht (1)
03-02-2010
naamkunde
Heel interessant, nog veel verwarrender dan de namen in Nederland vaak al zijn in vroegere tijden. Er ontstaan nog steeds nieuwe familienamen door slordigheid van ambtenaren, vaak één letter verschil.
