27/9/2024 Eric Sammons - De 9 graden van gebed - crisismagazine.com

Er zijn veel "klassen" binnen de grotere Katholieke school van gebed: benedictijns, franciscanen, ignatiaans, om er maar een paar te noemen. Maar de meesten zullen het erover eens zijn dat het bij de karmelieten is, met name zoals gevonden in de leringen van de H. Teresa van Avila en de H. Johannes van het Kruis, waar de volledige bloei van de Katholieke gebedstraditie plaatsvindt.

Bij het bestuderen van de verschillende verhandelingen over gebed en het mystieke leven, vind je veel kleine variaties; wat echter in beeld komt, is een algemeen geaccepteerde traditie van negen "niveaus" van gebed die de Katholiek in zijn gebedsleven doet opstijgen.

Voordat ik de negen oplopende niveaus beschrijf, wil ik eerst enkele algemene termen met betrekking tot gebed noemen.

1. Ten eerste is er het onderscheid tussen ascetisch gebed en mystiek gebed:

Ascetisch gebed benadrukt de samenwerking van de mens met genade; de ​​primaire initiator van dit type gebed is de mens. Mystiek gebed daarentegen wordt geïnitieerd door God. De rol van de mens is om ontvankelijk te zijn.

Het is echter belangrijk om te onthouden dat deze twee typen gebed op alle niveaus bestaan; ze werken samen en zouden niet tegenover elkaar moeten staan. Sommige niveaus zijn echter voornamelijk ascetisch, terwijl andere voornamelijk mystiek zijn.

2. Bovendien kunnen de negen niveaus van gebed worden gegroepeerd in drie "Wegen": Zuiverend, Verlichtend en Verenigend:

De Zuiverende Weg is geschikt voor beginners in het Christelijke leven. Het doel is om het lichaam te temmen en de nadruk ligt op de ascetische zuivering van het zelf.

De Verlichtende Weg is het pad van Doordrenkte Contemplatie, waarin een ervaringsgerichte, intuïtieve kennis van God bovennatuurlijk in de ziel wordt gegoten. De Verlichtende Weg is het begin van mystiek gebed.

De derde weg, de Verenigende Weg, is geschikt voor het "perfecte". Het is de intieme vereniging van de contemplatieve ziel met God.

3. Ten slotte is er tussen elk van de drie wegen een "brug" die de vooruitgang van de ziel van de ene weg naar de andere kenmerkt:

De brug tussen de Zuiverende Weg en de Verlichtende Weg is de Donkere Nacht van de Zintuigen, waarin de ziel wordt gezuiverd van alle troost van de zintuigen.

De brug tussen de Verlichtende Weg en de Verenigende Weg is de Donkere Nacht van de Ziel, waarin de ziel wordt gezuiverd van alle troost van het intellect, de geest en het geheugen. 

Het is erg belangrijk om op te merken dat er enige overlapping is tussen deze niveaus en de tijd die een persoon in elk doorbrengt. Sommige niveaus ervaart men altijd, terwijl andere niveaus alleen over een lange periode worden bereikt.

Daarmee zijn hier de negen graden van gebed:

Ascetisch gebed

* Zuiverende weg

     1. Vocaal gebed

     2. Meditatie

     3. Affectief gebed

     4. Verworven herinnering

Brug: Donkere nacht van de zintuigen

Mystiek gebed

* Verlichtende weg

     5. Doordrenkte contemplatie

     6. Gebed van stilte

Brug: Donkere nacht van de ziel

* Verenigende weg

     7. Eenvoudige vereniging

     8. Conformerende vereniging

     9. Transformerende vereniging

De Zuiverende Weg

Zoals het gezegde luidt, moet men kruipen voordat men kan lopen. In het gebedsleven begint een ziel met die eerste aarzelende bewegingen naar God. Deze bewegingen worden de zuiverende weg genoemd en vallen ook in de categorie "ascetisch gebed", wat betekent dat de primaire initiator van deze niveaus van gebed de mens is. Natuurlijk vereist elke beweging naar God genade, maar de nadruk tijdens de zuiverende weg ligt op de medewerking van de mens aan die genade. 

1e graad: Vocaal gebed

Wat is het eerste gebed dat Katholieken hun kinderen leren? Meestal is het zoiets als het Onze Vader, het Weesgegroet of misschien een gebed vóór de maaltijd of vóór het slapengaan. Met andere woorden, vocaal gebed. Vocaal gebed is, eenvoudig gezegd, gebeden die hardop worden uitgesproken. Voordat iemand kan mediteren over de mysteries van het geloof of goddelijke realiteiten kan overpeinzen, moet hij eerst zijn gebeden hardop uitspreken.

De mens is een lichaam-ziel-composiet en daarom moet het lichaam - inclusief iemands stem - betrokken zijn bij het gebed. En het is belangrijk om te onthouden dat niemand – ik bedoel echt niemand – dit niveau ooit helemaal verlaat. Zelfs de grootste mystici zeiden mondelinge gebeden tot hun sterfdag. Maar na verloop van tijd kan mondeling gebed gecombineerd worden met andere vormen van gebed, zoals meditatie.

Natuurlijk kan iedereen openlijk gebeden zeggen, maar dat betekent niet dat hij daadwerkelijk bidt. Om mondeling gebed echt gebed te laten zijn, zijn twee componenten nodig: aandacht; en toewijding. Een persoon moet zich bewust zijn van wat hij zegt, en hij moet het met liefde zeggen. Onze Heer waarschuwt tegen mondeling gebed dat zonder aandacht en toewijding wordt gezegd wanneer Hij waarschuwt: "stapel geen lege zinnen op zoals de heidenen doen; want zij denken dat ze gehoord zullen worden vanwege hun vele woorden" (Matteüs 6:7). 

2e graad: Meditatie

Tijdens meditatie richt men de geest op een bovennatuurlijke waarheid om de betekenis ervan te doorgronden. Het is in de eerste plaats een daad van het intellect, maar de wil speelt ook een rol, aangezien het doel van meditatie is om de wil tot liefde op te wekken.

Over het algemeen zijn er drie elementen in meditatie:

* Overweging: Denk na over de bovennatuurlijke materie en overpeins wat het betekent. Men zou bijvoorbeeld kunnen mediteren over de Menswording van Christus.

* Toepassing: Pas de waarheid toe op iemands eigen spirituele leven. Als God mens werd, waarom deed hij dat dan? De Kerkvaders zeiden dat het was zodat de mens als God zou worden – daarom is het doel van het spirituele leven om steeds meer gelijkvormig te worden aan het beeld van God.

* Voornemen: Bepaal praktische manieren om de toepassing van deze waarheid in iemands leven te laten plaatsvinden. Als de bestemming van de mens God Zelf is, welke deugden mis ik dan om meer op God te lijken?

Meditatie is de eerste fase van elk ernstig gebed en het is fundamenteel voor de verdere fasen. Er is gezegd dat als iemand dagelijks mediteert, hij binnen een korte tijd ofwel zal stoppen met het begaan van ernstige zonden ofwel zal stoppen met mediteren. Meditatie is ook iets dat vruchtbaar kan zijn op elk niveau van gebed. De H. Teresa van Avila zei dat ze haar gebed altijd begon met het lezen van een spiritueel werk en erover mediteerde. Dat zou haar dan leiden naar andere, hogere niveaus van gebed.

Hoogstwaarschijnlijk is de overgrote meerderheid van de Katholieken bekend met de eerste twee niveaus van gebed: vocaal gebed en meditatie. Beide niveaus zijn immers betrokken bij de meest voorkomende vormen van gebed, zoals de rozenkrans. Veel Katholieken hebben misschien ook gehoord van hogere graden van gebed, zoals de mystieke ervaringen van een H. Catharina van Siena of een H. Johannes van het Kruis. Maar er zijn eigenlijk nog twee niveaus van ascetisch gebed; d.w.z. gebed geïnitieerd door de mens: Affectief gebed en verworven herinnering. 

3e graad: Affectief gebed

In het vorige niveau van gebed, meditatie genoemd, overheerst het intellect: men denkt na over een bovennatuurlijke waarheid en doet een poging om die waarheid toe te passen op zijn leven. In dit derde niveau van gebed Affectief gebed genoemd, begint de wil te domineren in plaats van het intellect. Wat betekent dit? In tegenstelling tot meditatie, waar het intellect werkt om de bovennatuurlijke waarheid te overwegen, ontvangt de ziel tijdens Affectief gebed bepaalde troost met betrekking tot die waarheid die op de wil drukt. Deze troost leidt ertoe dat men daden van liefde jegens de Heer verricht.

Ik beschouw deze activiteit graag als een "bovennatuurlijk nieuwjaarsvoornemen". Wanneer men aan het begin van het jaar een voornemen maakt, zegt men simpelweg dat men dit en dat zal doen en doet men vervolgens een poging om zich eraan te houden. Bij Affectief Gebed maakt de wil echter een bepaald voornemen, geholpen door genade, wat de persoon ertoe aanzet om een ​​echte verandering in zijn leven aan te brengen.

De ziel kan bijvoorbeeld mediteren over de geseling bij de pilaar en het lijden van Christus voor ons erkennen, en besluiten om een ​​strenger leven van boete te leiden. Dit voornemen veroorzaakt echter geen gevoel van last of angst, maar vult de ziel in plaats daarvan met diepe troost en vreugde.

Dit niveau kan echter spiritueel gevaarlijk zijn. Nu het gebed vertroostingen met zich meebrengt, kan de persoon in “spirituele vraatzucht” vervallen, en de vertroostingen van het gebed voor zichzelf wensen. Zo kan iemand op dit niveau vastlopen en geloven dat zijn gebed “vruchtbaar” is omdat hij vertroostingen ontvangt. Maar de waarheid is dat de enige indicatie of gebed vruchtbaar is, is of de persoon groeit in deugd, liefdadigheid en zelfverloochening. Vertroostingen zijn prachtig, maar ze zijn een middel tot een doel (dat is eenheid met God), niet het doel op zichzelf.

4e graad: Verworven herinnering

In dit laatste niveau van de Zuiverende Weg bevindt de ziel zich nog steeds in het domein van ascetisch gebed; dus zelfs op dit vierde niveau is de mens nog steeds de primaire initiator.

Dit niveau, ook wel “gebed van eenvoud” of “eenvoudige blik” genoemd, is de eenvoudige liefdevolle blik op het Goddelijke object. Hierin gebruikt men zijn vermogens om zich op de Heer te concentreren, niet het intellect, de verbeelding of de emotie. Het is een simpele blik van de wil.

Verworven herinnering vereist de grootste herinnering en vereist dat men zijn intellectuele en wilsvermogens beheerst. Dit is zodat men zich volledig op de Heer kan richten en stil kan zijn binnenin.

Merk op dat verworven herinnering niet geforceerd mag worden en niet voor iedereen geschikt is. Als men vrucht plukt uit een eerder stadium, is er geen reden om dit niveau te bereiken. Bovendien zou een moeder haar 10-jarige dochter niet in een aanbiddingskapel achterlaten en haar gewoon vertellen: "Kijk naar Jezus, en denk aan niets anders dan aan Hem."

Ze zou het gewoon niet kunnen en het zou zelfs schadelijk voor haar kunnen zijn, omdat ze verveling zou associëren met gebed. Maar er is een zekere schoonheid aan dit niveau, omdat het het domein van de mens begint te verlaten en het domein van God binnengaat: gebed gaat niet langer alleen over wat het met je doet, maar is steeds meer gericht op God.

Dit niveau van gebed bereikt de grenzen van wat de mens in gebed kan initiëren; alle stappen die verder gaan dan deze worden door God geïnitieerd.

De Verlichtende Weg

De Donkere Nacht van de Zintuigen

De meeste mensen zijn bekend met het werk van de H. Johannes van het Kruis, genaamd "De Donkere Nacht". Maar niet veel mensen hebben het daadwerkelijk gelezen of begrijpen echt wat hij bedoelt met "Donkere Nacht".

Ten eerste zijn er eigenlijk twee Donkere Nachten: de Donkere Nacht van de Zintuigen en de Donkere Nacht van de Ziel (of Geest). De eerste vormt de brug tussen de Zuiverende en Verlichtende Wegen en de tweede is de brug tussen de Verlichtende en Verenigende Wegen van gebed.

Helaas is "Donkere Nacht" een term geworden die heel losjes wordt gebruikt om een ​​moeilijke of deprimerende tijd in het leven aan te duiden. Maar dit is niet de betekenis die de H. Johannes van het Kruis geeft aan "Donkere Nacht". Deze twee stadia worden niet veroorzaakt door externe gebeurtenissen, zoals het verlies van een baan of de dood van een geliefde. In plaats daarvan worden ze veroorzaakt door God alleen, die de Donkere Nachten gebruikt om de ziel te zuiveren van gehechtheden aan wereldse dingen. (Noot Claudia: ze worden niet veroorzaakt door externe gebeurtenissen, maar kunnen wel getriggerd worden, omdat God ze toelaat in iemand leven. Het is de bedoeling dat de persoon tot overweging komt in zijn leven wat er belangrijk is: de wereldse dingen of de Hemelse dingen en de keuze die de persoon maakt.)

Laten we eens kijken naar de eerste Donkere Nacht, die van de zintuigen. Zoals eerder gezegd, vormt deze fase van gebed de brug tussen het vierde en vijfde niveau van gebed, of tussen de Zuiverende en Verlichtende Wegen. In deze fase wordt God de primaire initiator van gebed, niet de mens.

Terwijl in de Zuiverende Weg de primaire plicht van de mens is om actief samen te werken met genade, is de plicht van de mens op dit niveau om passief ontvankelijk te zijn voor genade.

Maar waar bestaat de Donkere Nacht van de Zintuigen uit? Het omvat voornamelijk een langdurige reeks van dorheden waarin de ziel droogte ervaart in gebed. Het is een pijnlijke staat die de ziel test om te zien of ze gebed verlangt voor de troost of omdat ze God Zelf verlangt. In deze fase wordt het vermogen om te mediteren moeilijk, zelfs pijnlijk, omdat er geen vrucht uit voortkomt. De Heilige Geest verlangt dat de ziel van meditatie naar contemplatie gaat.

Waarom is deze pijnlijke fase nodig? Waarom is het de brug tussen de Zuiverende en Verlichtende Wegen? Het is noodzakelijk zodat de ziel gezuiverd kan worden van gebreken die nog steeds in haar bestaan, gebreken die de ziel verhinderen passief ontvankelijk te zijn voor Gods genade. In dit stadium is de persoon erg spiritueel en leeft in principe een leven van deugd. Maar dat betekent niet dat de ziel geen gebreken meer heeft die haar van God afhouden. Wat zijn enkele van deze gebreken? Er zijn drie primaire:

1 Spirituele vraatzucht: De ziel heeft een buitensporige gehechtheid aan troost en begint ze te zien als doelen, niet als middelen tot het doel.

2 Spirituele traagheid: Een luiheid die in de ziel sluipt die niet langer streeft naar perfectie, maar tevreden is met middelmatigheid in het spirituele leven.

3 Spirituele trots: Omdat men in dit stadium echt vordert in deugd, is het gemakkelijk om spiritueel trots te worden en op anderen neer te kijken. Maar trots is natuurlijk de ergste zonde en houdt iemand weg van God.

Ook dit stadium is spiritueel gevaarlijk, misschien wel het gevaarlijkste van allemaal. Tot aan deze Donkere Nacht is de ziel gevorderd in deugd, heiligheid en gebed. Maar in dit stadium lijkt het erop dat men terugvalt: troost verdwijnt, verleidingen worden groter en meditatie droogt op. Dus een persoon kan vluchten voor de Donkere Nacht en terugvallen in lagere niveaus van gebed. De juiste reactie op deze verleiding om terug te vallen is echter het vernieuwen van iemands vertrouwen in God, het blijven gebruiken van Verworven Herinnering in gebed, het afzien van het zoeken naar troost en het zoeken van raad bij een goede spirituele leider.

Als men door de Donkere Nacht van de Zintuigen heengaat, dan kan men overgaan op de Verlichtende Weg van gebed, waarin God de primaire initiator wordt.

Met het vijfde niveau van gebed is een ziel door de Donkere Nacht van de Zintuigen gegaan en in de Verlichtende Weg van gebed. Het is overgegaan van gebed dat door de mens wordt geïnitieerd naar gebed dat door God wordt geïnitieerd. Het is overgegaan van meditatie naar contemplatie.

5e graad: Doordrenkte Contemplatie

Eén van de belangrijkste dingen om op te merken over dit niveau van gebed is dit: elke Christen is geroepen tot Doordrenkte Contemplatie. Het is een algemeen geloof dat alleen contemplatieve nonnen of monniken geroepen zijn tot Doordrenkte Contemplatie, maar alle volgelingen van Christus kunnen – en zouden – uiteindelijk op dit niveau van gebed moeten zijn.

Wat is Doordrenkte Contemplatie? Het is de ervaringskennis van God die door God in de ziel wordt gegoten. Met andere woorden, het is de invasie van de ziel door het bovennatuurlijke. In dit stadium wordt de ziel doordrongen en gepenetreerd door Iemand anders. Merk op dat om dit niveau te bereiken, de ziel in de staat van heiligende genade moet zijn. Iemand in doodzonde is geen ontvankelijk vat voor de Heilige Geest. Ook stopt de ziel die dit niveau van gebed bereikt niet met de beoefening van deugd of liefdadigheid; in feite zal het gewoonlijk intensiveren.

Er zijn een aantal kenmerken van dit niveau van gebed, waaronder:

1 De onmogelijkheid om deze mystieke ervaring door eigen inspanningen te produceren. Je kunt Doordrenkte Contemplatie niet "aanzetten" of uitzetten.

2 De ziel is meer passief dan actief. In de vorige vormen van gebed reikte de ziel actief naar God; in deze fase leunt de ziel achterover en wacht om God te ontvangen.

3 De kennis die wordt verkregen door Doordrenkte Contemplatie is onbeschrijfelijk. Wanneer je de geschriften van een H. Teresa of de H. Johannes van het Kruis leest, merk je vaak op hoe deze heiligen moeite hebben om hun mystieke ervaringen daadwerkelijk te beschrijven. Ze gebruiken metaforen, maar zelfs deze moeten ver tekortschieten.

4 Een dramatisch nieuw leven van Christelijke deugd. In deze fase kun je echt doen waar de H. Paulus zo vaak over schrijft: leven "in Christus." Het is echt "niet langer ik die leef, maar Christus die in mij leeft."

6e graad: Gebed van Stilte

In de volgende fase van gebed, het Gebed van Stilte, beoefent men nog steeds Doordrenkte Contemplatie, maar het omvat nu een speciale betovering van de wil. Het is “Doordrenkte Contemplatie plus”, om het zo maar te zeggen. Dit niveau van gebed brengt groot spiritueel genot, omdat de ziel verzonken is in het overdenken van de aanwezigheid van God. Terwijl niveau vijf een speciale nadruk legt op het intellect (kennis van Goddelijke dingen), legt dit stadium een ​​speciale nadruk op de wil (liefde voor Goddelijke dingen). Er is een analogie tussen niveau vijf en zes en niveau twee en drie: niveaus twee en vijf werken voornamelijk op het gebied van het intellect, terwijl niveaus drie en zes de wil betrekken.

Eén van de grote voordelen van dit niveau van gebed is dat het vaak kan worden ervaren terwijl het intellect anderszins bezig is. Bijvoorbeeld, de boer die zijn tuin verzorgt, kan het Gebed van Stilte ervaren tijdens het tuinieren. De H. Teresa zei dat de persoon op dit niveau zo'n innerlijke vrede en stilte ervaart dat zelfs spreken het vermoeit.

Het Gebed van Stilte is het hoogste bereik van de Verlichtende Weg van gebed; de volgende stadia zijn onderdeel van de Verenigende Weg. En net zoals er een brug was om over te steken tussen de Zuiverende en Verlichtende Wegen, zo is er ook een brug tussen de Verlichtende en Verenigende Wegen, en het is ook een Donkere Nacht: de Donkere Nacht van de Ziel.

De Verenigende Weg

De donkere nacht van de ziel

"De donkere nacht van de ziel" is een veelgebruikte uitdrukking, maar zoals het geval was met de eerste donkere nacht (die van de zintuigen), wordt deze vaak verkeerd begrepen en verkeerd gebruikt. De ware donkere nacht van de ziel is de brug tussen de verlichtende en verenigende wegen, waarin de ziel niet wordt gezuiverd van de lagere elementen van de ziel (die al gezuiverd zijn), maar in plaats daarvan van de hogere faculteiten van intellect en wil.

In dit stadium is zelfs doordrenkte contemplatie niet mogelijk; elk faculteit van de ziel ervaart droogte. In veel opzichten is het als een vagevuur voor de dood. Maar God openbaart zichzelf in deze duisternis, wat leidt tot totale vereniging met Hem.

Maar waarom is dit nodig? Net als de eerste donkere nacht zuivert het de ziel van gebreken. Men zou in de verleiding kunnen komen te denken dat een ziel in dit gevorderde stadium van gebed geen echte gebreken heeft, maar dit is niet het geval. Enkele van de gebreken die de Donkere Nacht van de Ziel zuivert, zijn:

1 Onvrijwillige afleidingen in gebed. In dit stadium kan men nog steeds het onvermogen van het intellect en de wil tegenkomen om de focus te behouden.

2 Saaiheid in gebed. Naarmate men gewend raakt aan Doordrenkte Contemplatie, kan men beginnen te ontberen van volledige gevoeligheid voor spirituele dingen. Het is een soort spirituele luiheid.

3 Verleiding tot overijver in plaats van liefdadigheid. Men verlangt van nature naar dezelfde vreugde die hij ervaart voor zijn broeders en zusters in Christus, maar in zijn ijver probeert hij hen, in plaats van te vertrouwen op God om hen vooruit te helpen, te dwingen.

Tijdens deze Donkere Nacht van de Ziel ervaart de persoon de uiteindelijke zuivering van de wil. Elk egoïsme, bewust of onbewust, wordt vervangen door een volledige aanvaarding van de wil van God. En dat is het punt van deze fase: om iemands wil volledig te verenigen met Gods wil, zodat de ziel niets anders wil dan wat God wil.

Na het passeren van de Donkere Nacht van de Ziel, gaat men naar de laatste stadia van het gebed, de Verenigende Weg. Dit is de weg van de "volmaakten", zij die zich volledig hebben overgegeven aan God en Zijn heilige wil. In deze stadia ervaart de ziel geen afleidingen en heeft een volledige zekerheid van intieme vereniging met God. Er is geen verveling of vermoeidheid in het gebed, ook al is het op dit niveau behoorlijk intens.

Dit is het hoogste niveau van zuivering en de heilige kan alleen een naakte daad van geloof verrichten. Hij is niet afhankelijk van enige troost, noch van de zintuigen noch van de hogere faciliteiten van het intellect, de wil of het geheugen; met andere woorden, hij gelooft niet in en houdt niet van God vanwege wat God voor hem doet, maar in plaats daarvan simpelweg omdat Hij God is.

7e graad: Eenvoudige Vereniging

Tijdens het gebed van Eenvoudige Vereniging worden alle interne vermogens, inclusief het intellect en de wil, geleidelijk geboeid en bezet door God. Wat wordt niet geboeid? Alleen de externe lichamelijke zintuigen. Anders is de ziel volledig verenigd met God.

8e graad: Conformerende Vereniging

Dit wordt ook wel “spirituele verloving” genoemd, waarbij zowel de interne als externe zintuigen worden geabsorbeerd in de aanwezigheid van het goddelijke. In dit stadium is de persoon in “extase” – het lichaam reageert niet langer op externe stimuli en is volledig gegrepen door God.

9e graad: Transformerende Vereniging

Als Niveau 8 “spirituele verloving” is, dan is Niveau 9 “spiritueel huwelijk”. Conformerende vereniging omvat de toestemming van de wil tot vereniging, maar Transformerende Vereniging is de vereniging zelf. Dit is de hoogste graad van perfectie in gebed, en de H. Johannes van het Kruis zei dat het “niets minder is dan een transformatie in God.” Het is in dit stadium dat vergoddelijking plaatsvindt, en door genade wordt een ziel goddelijker dan menselijk. Iemands hele wezen is gegrepen door God en alles wat hij doet is volledig verenigd met God. De ziel en God zijn in dit stadium zo verenigd dat ze niet gescheiden kunnen worden. Dit is het doel waar alle Katholieken naar zouden moeten streven.

De oplettende lezer van deze artikelen zal opmerken dat ik veel minder ruimte heb besteed aan het beschrijven van deze laatste drie niveaus dan aan de andere zes. De reden hiervoor is simpel: ze gaan zo ver voorbij de menselijke taal, en ze zijn door zo weinig mensen ervaren, dat gedetailleerde uitleg onmogelijk is. In deze stadia moet men eenvoudigweg de ingevingen van God volgen, terwijl Hij de ziel naar volledige eenheid met Hem leidt.