Wie totaal niet vertrouwd is met opties, raad ik aan eerst het eerder verschenen artikel te lezen (zie artikel hieronder).
In het eerste artikel hebben we gezien dat een optie nooit op zichzelf staat, maar gekoppeld is aan een aandeel of index. Deze twee laatste noemen we de onderliggende waarde. De te betalen prijs of premie van de optie is dan ook volledig afhankelijk van de huidige koers van de onderliggende waarde.
Een voorbeeld:
KPN C Dec 13 16,00 premie: 0,80
Dit is een notatie van een bestaande optie. Laten we de verschillende onderdelen nader bestuderen:
1. KPN is de naam van het aandeel waarop de optie slaat. KPN (voluit Koninklijke KPN N.V.) is leverancier van telecommunicatie- en ICT-diensten en biedt consumenten vaste en mobiele telefonie, internet en televisie. KPN staat genoteerd aan de Amsterdamse beurs. KPN is heel goed gekend in Nederland, maar ook in België zijn ze actief onder de naam Base. Zoals eerder gezegd, verwijst een optie altijd naar een onderliggende waarde, in dit geval is dit 100 aandelen KPN. Een aandeel is niets anders dan een stukje van een bedrijf. Indien u dus aandelen in bezit hebt, bent u voor een stukje mede-eigenaar van dit bedrijf. Hoe meer aandelen u bezit, hoe meer eigenaar. Als u opties bezit bent u dat niet. Daarom ook spreekt men van een afgeleide of derivaat.
2. C: De C staat voor Call optie.
Als u zodoende een optie koopt, dan heeft u een recht (geen plicht!!!) om 100 aandelen KPN te kopen.
De tegenhanger van een Call noemt men een PUT of put-optie. Het enige verschil met bovenstaande definitie is dat u dan een recht heeft om dezelfde aandelen te verkopen i.p.v. te kopen.
3. Dec 13: Dit is niets anders dan de datum wanneer de termijn van de optie afloopt of expireert (expiratiedatum). Dec staat voor december, 13 voor het jaar 2013. Terecht stelt u de vraag: Maar op welke dag dan? Dit ligt vast en daarom wordt dit niet vermeld. Voor lange termijn opties (zoals hier) is dit altijd de derde vrijdag van de maand.
4. 16,00: Dit is de uitoefenprijs (strike in het engels) van de optie. Concreet betekent dit dat u met deze optie 100 aandelen KPN mag kopen aan de prijs van 16/aandeel.
5. premie: 0,80: Dit is de prijs of premie die de optie kost al u deze wilt kopen. Deze premie schommelt van minuut tot minuut (is beursgenoteerd) en zal stijgen als het aandeel stijgt in koers en zal dalen als het aandeel daalt. Belangrijk is dat u geen 0,80 zal moeten neertellen voor de optie te kopen maar 80. Dit komt omdat de prijs van de optie uitgedrukt wordt per aandeel, maar u weet reeds dat 1 optie meestal op 100 aandelen slaat. Men spreekt dan ook van een optiecontract. Deze eigenaardigheid heeft als voordeel dat de optieprijs gemakkelijker te vergelijken is met de koers van het aandeel. (zie later).
In de volgende artikels gaan we nog verder in op alle informatie hierboven. Langzamerhand zult u zien hoe de puzzelstukjes in elkaar vallen met als einddoel het maken van optiestrategieën. Hieronder vindt u een aantal vragen met antwoorden zodat u zelf kunt testen of alles duidelijk is:
1. Wat betekent: KPN C NOV10 15,00 premie: 0,20? 2. Geef de juiste omschrijving van een put-optie. 3. Wat is de waarde van de optie KPN C okt09 10,00? 4. Een bedrijf bestaat uit 1000 aandelen. U heeft 5 opties NOV09 200,00 in uw bezit. (1 optie per 100 aandelen). De koers van het aandeel staat nu op 150,00. U zal de opties uitoefenen. Voor hoeveel % eigenaar bent u nu en hoeveel na de uitoefening? Hoeveel zal u dat kosten? 5. Wat is de koers van een aandeel met volgende optie: KPN C DEC11 20,00 premie: 0,05?
Antwoorden:
1. Dit is de notatie van een call-optie(contract) voor 100 aandelen KPN die u het recht geven om deze aandelen te kopen tegen een koers van 15. De optie loopt tot en met de derde vrijdag van november 2010 en de aankoopprijs van de optie bedraagt 0,20x100= 20.
2. De koper van een put-optie heeft een recht gekocht om een onderliggende waarde tegen een van tevoren afgesproken koers te verkopen binnen een afgesproken termijn.
3. Nul. De derde vrijdag van oktober 2009 is reeds voorbij. De optie is dus geëxpireerd en waardeloos.
4. Eigenaar: nu: 0% (opties zijn geen eigendom titels). Na de uitoefening: 50%. U heeft namelijk 5 opties van 100 aandelen. Indien u de opties omzet (uitoefent) in aandelen, bezit u 500 aandelen of de helft van alle uitstaande aandelen. Dit maakt u voor 50% eigenaar van het bedrijf. De prijs die u betaalt is 5 x 100 x 200 (uitoefenprijs of strike)= 100 000, plus de kosten voor de gekochte opties.
5. U kunt uit deze gegevens de koers van het aandeel niet opmaken. 20,00 is de uitoefenprijs van de optie en heeft niets met de huidige of toekomstige koers van het aandeel te maken. De koers van de optie (0,05) geeft eveneens geen aanduiding voor de koers van het aandeel. Hoe deze optiekoers zich ontwikkelt tegenover de aandelenkoers wordt in volgende artikels verder uitgewerkt. Er is wel degelijk een verband, maar die wordt mede bepaald door andere parameters.
Het woord optie is gekend in ons taalgebruik. Meestal hoor je het in de zin van "daar kun je een optie op nemen". Stel : je twijfelt nog over het kopen van een stuk grond. Er zijn 2 stukken grond in de aanbieding en je twijfelt. Je wilt er nog een weekje rustig over nadenken. Er zijn echter nog kandidaat kopers die in dezelfde stukken grond geïnteresseerd zijn. Nu zijn er diverse mogelijkheden:
1. Je hapt toch toe en koopt één van de twee stukken. Je bent zeker dat het stuk van u is. Het nadeel is dat je er morgen misschien spijt van hebt en toch liever het ander stuk had gekocht.
2. Je koopt niets en wacht een week. In die week heb je goed kunnen nadenken en je bent eruit geraakt welke van de 2 stukken je echt wil. Nadeel: Wat doe je als beide stukken reeds verkocht zijn? Daar sta je dan!
3. Voor beide voorgaande nadelen bestaat er een oplossing: Je neemt een optie op beide stukken grond voor 1 week. Zo vang je 2 vliegen in 1 klap: Je krijgt je week bedenktijd en niemand anders kan de stukken kopen.
Als tegenprestatie zal de verkoper een vergoeding voor die optie vragen, want deze regeling is voordelig voor de optienemer maar nadelig voor de verkoper. Stel dat je uiteindelijk geen enkel van de 2 stukken koopt en dat ook de mogelijke andere kopers intussen hebben afgehaakt. Voor dit risico zal hij een billijke vergoeding vragen. Zo zijn beide partijen tevreden.
Met aandelen op de beurs is het net zo. Als je een optie koopt, heb je het recht om aandelen te kopen tegen een vastgestelde prijs op een vastgesteld tijdstip. Iedere optie heeft een prijs.
Je merkt dat we al heel wat parameters hebben:
1. een optie 2. aantal aandelen 3. een recht 4. vastgestelde prijs 5. vastgesteld tijdstip
Deze 5 zaken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden:
1. Een optie hangt samen met een aandeel (bvb. Dexia-aandelen), m.a.w. bij een optie heb je altijd een onderliggende waarde (naast aandelen kan dit ook een index= groep van aandelen zijn bvb. BEL20 of AEX)
2. Meestal slaat 1 optie op 100 aandelen (is niet altijd zo).
3. Als je een optie koopt, koop je een recht. Je hoeft dus de aandelen niet te kopen. Zoals je na een week ook geen stuk land hoeft te kopen. Het al dan niet uitoefenen van de optie zal afhangen van de waarde van de onderliggende aandelen.
4. Aandelen worden altijd verhandeld tegen een bepaalde prijs, bvb. 1 Dexia aandeel kost op een bepaald moment ong. 6. De mogelijkheid bestaat dan dat je een optie koopt voor 100 aandelen Dexia aan 5, of aan 6 of 7. U begrijpt dat de kostprijs van de optie in de drie gevallen verschillend zal zijn. Later zijn we hoe dat bepaald wordt.
5. Een optie loopt maar een bepaalde tijd. Op een bepaald moment vervalt een optie. Dit wordt de vervaldag of expiratiedatum genoemd. Zo kan je opties Dexia kopen met expiratiedatum december2009, maart2010, juni2010,... .
Alle hierboven vernoemde begrippen worden in de volgende artikels verder uitgewerkt. Verder verklaren we de begrippen PUT en CALL opties, het verschil tussen het kopen en verkopen of schrijven van opties en de verschillende looptijd ervan.
