Ons eerste kleinkind Een klein wonderke ons klein engeltje.
04-11-2006
Salie
Salie Wetenswaardigheden over de plant Kennen jullie de koningin onder de geneeskrachtige planten ? Dat is Salie en weten jullie ook waarom dat zo is? De Latijnse werkwoordsvorm voor Salie is salvare en vertaald is dat genezen, helen of zelfs redden, en Salie zelf betekent: heil of redding. Eeuwenlang werd Salie als een wonderplant beschouwd. Gaan we nu even een stukje terug in de tijd? Van origine was Salie terug te vinden rond de Middellandse Zee bij de Grieken en de Romeinen. De Romeinen brachten het mee naar onze streken. Het kruid was hoog in aanzien bij deze laatste eerder als geneeskrachtige plant dan als keukenkruid. Het had enerzijds de kracht om levens te redden (genezing) maar speelde ook een rol bij het ontstaan van nieuw leven (vruchtbaarheidsdrank): het werd als dusdanig met de nodige ceremoniën geoogst, zonder ijzeren gereedschap. In de Middeleeuwen was Salie het middel tegen cholera en de pest. Verder in de tijd, spreken we hier van de 17de en 18de eeuw, was Salie een uitstekend ruilmiddel bij onze Nederlandse buren, in het verre Oosten ruilden ze de Salieblaadjes voor theeblaadjes.
Salie veelzijdig, want ook in de keuken is dit een gegeerd kruid, dit vooral om de gerechten beter verteerbaar te maken , zowel bij vis- als vleesgerechten, echter wel laag gedoseerd gebruiken en met zo weinig mogelijk andere kruiden gecombineerd, dit om de eigen smaak volledig tot zijn recht te laten komen. Ons kruid is een bladhoudende vaste plant met een sterke geur en wrange smaak. De vierkantige vorm van de stengel verraadt dat deze plant tot de familie der Lipbloemigen behoort. De Romeinen brachten er reeds hun kazen mee op smaak. Gedroogd en ingevroren bewaart Salie goed zijn aroma!
Er zijn verschillende soorten Salie waaronder:
Salvia officinalis: de meest gebruikte en ook de sterkst geurende Salie.
Salvia officinalis Purpurea: deze heeft een tikkeltje minder smaak en wordt meer gebruikt als gorgelmiddel.
Beide soorten kan men duidelijk onderscheiden op de foto. Andere, minder bekende soorten hebben meer een sierwaarde en worden dan ook minder gebruikt als keukenkruid.
Standplaats Op zonnige, droge hellingen en tussen krijtrotsen vinden we Salie terug in de natuur rond de Middellandse Zee, waaruit we kunnen afleiden dat we het kruid best een zonnig, liefst beschut plaatsje in onze tuin geven (tijdens strenge winters kan men de planten best beschutten). De grond moet kalkrijk en goed gedraineerd zijn. Kortom, in voedzame, droge grond staat Salie zeker op zijn plaats. Ook in een vaste planten mixed border komt Salie goed tot zijn recht, dit dankzij de groengrijze kleur van de plant met daarbovenop in de zomer nog de mooie paarsblauwe bloemen. Salie is ook gemakkelijk te kweken in potten op het terras.
Opkweek Zaaien kan men in maart onder glas. Verspenen in potjes en eind mei uitplanten in open lucht. Zaaien is wel de minst gebruikte wijze om nieuwe plantjes te bekomen. Stekken daarentegen is veel geliefder en efficiënter. Dit doet men door kruidachtige kopstekken te nemen in de maand september, onder dubbel glas of plastiekfolie. Na inwortelen van de stekken oppotten en de stekken laten overwinteren op een beschutte plaats buiten. In de late lente kan men de stekken uitplanten, dit op een afstand van 50 cm.
Salie is weinig onderhevig aan ziekten of insecten en daardoor een gemakkelijk te telen plant.
TIP: door de topscheuten regelmatig weg te knippen - voor gebruik in keuken,...- blijft de plant langer fris. Dit voorkomt houtachtige groei wat de levensduur van Salie aanzienlijk verlengt.
Gebruik in de keuken Men gebruikt Salie in sauzen en bij vette gerechten (varkensvlees, eend, schaap .). Ook vette vissoorten houden van dit kruid, en denken we even aan paling in t groen, daar hoort zeker Salie in! Kruidenazijn en kruidenolie vragen ook om wat Salie. Een ietsje gewaagder misschien maar daarom niet minder lekker: beignets met Salie. Men vermengt de verse salieblaadjes onder het deeg! Gefrituurde Salieblaadjes worden geserveerd bij pastas of als garnituur bij koude schotels; ook bij Parmaham met een fris slaatje. Salie geeft ook de typische smaak aan het Italiaans gerecht Saltimbocca. Ook in smeerkazen en in vulling van varkens- en kalfsvlees gebruikt men Salie.
Een receptideetje:
Varkenshaasje met Salie op een groen bedje
Wat hebben we nodig (voor 2 personen)? · 2 varkenshaasjes · 1 kg jonge spinazieblaadjes · 1 teentje knoflook · 1 takje verse salie · 150 gr. roomkaas met kruiden · zout peper - cayennepeper · citroensap
Bereiding: Laat de spinazie doorkoken (3 min.) in wat water. Roer er een klontje boter door, en kruid met peper, zout en een vleugje cayennepeper, doe er ook het geperste knoflookteentje bij. Hou warm. Hak de salie nu zéér fijn. Bak de varkenshaasjes naar eigen smaak, kruidt ze met peper en zout, strooi er de gehakte Salie bovenop, eventueel kan men nog verder op smaak brengen met wat citroensap. Leg de warme spinazie op de schotel, leg er de versneden varkenshaasjes bovenop, daarna kan men boven op het vlees het roomkaasje gelijkmatig verdelen. Versier met een blaadje Salie.
Dit gerechtje smaakt zalig met een aardappel in de schil, met een stevig rood wijntje is dit een aanrader om onze winteravonden wat warmer, knusser en feestelijker te maken.
Geneeskrachtige eigenschappen Salie wordt vaak gebruikt als mond spoelmiddel omdat het kruid ontsmettend werkt (aften, ontstoken tandvlees), men vindt het ook verwerkt in tandpasta (maakt de tanden witter) . Lauwe saliethee, gebruikt als gorgelmiddel, werkt genezend bij keelpijn en ontstoken amandelen. Ook als slaapmutsje is deze thee ideaal. Extract van salie (olie) helpt bij reumatische pijnen en is ook bloedzuiverend. Helpt ook bij buikkrampen, tegen winderigheid, is spijsverteringbevorderend en galaanmakend. Is ook een goed hulpmiddel om PMS te voorkomen, helpt ook om de kwaaltjes tijdens de menopauze wat te verlichten.
Opgelet: Salie niet gebruiken tijdens de zwangerschap! Salie heeft ook een versterkende werking op ons zenuwstelsel en is daarom ook het perfect antistress middel. Ook als schoonheidsmiddeltje bewijst Salie zijn diensten: als haar spoelmiddel, vooral bij donkerharigen om de haren nog donkerder en meer glanzend te maken. het kan tevens gebruikt worden als lotion om de huid te reinigen (eczeem, puistjes).
Deze kennismaking met Salie, zowel helend maar ook als delicatesse, verduidelijkt toch wel dat ze haar naam van koningin waardig kan dragen.
.gif)
