Zonnepanelen... en wat dan nog !?

Vroeg of laat zijn er hopelijk evenveel zonnepanelen als schotelantennes te zien.

Je hoort het de laatste tijd steeds meer: “Er moet toch iets mis zijn met het klimaat, er zijn geen winters meer, dat loopt nog slecht af, we maken ’t milieu om zeep…”
Maar de relativering komt even vlug: “Klagen over het weer is van alle tijden, en ‘t is altijd iets en ‘t zal wel van zelf in orde komen, zoals met het fameuze gat in de ozonlaag …”
Maar als je met een beetje gezond verstand op lange termijn durft denken, zijn er toch groeiende redenen om echt ongerust te zijn ... en dan heb ik het (nog) niet over het laatste VN-rapport. Neen, hier gaat het er me om wat we zelf concreet kunnen doen – buiten klagen en naar anderen wijzen natuurlijk.

Ik zal maar naar mezelf kijken; het is al een tijdje dat ik probeer wat te doen: afval recycleren; oude brol naar het kringloopcentrum doen; mij meer met de trein en de fiets verplaatsen; zuinig zijn met water; met LPG-gas rijden in plaats van diesel; eigen groenten (proberen) kweken; spaarlampen gebruiken; wassen met nachttarief; plus die dingen ook aanpraten bij andere mensen.
En wat heeft het opgebracht? Blijkbaar niet genoeg als je kritisch naar het milieu en het klimaat kijkt. Wat kan ik nog meer doen?
Misschien moeten die kleine stappen op veel ruimere schaal en internationaal toegepast worden. Of misschien moet ik een stap verder gaan en ‘propere’ energie aanspreken...?

Het gaat hier niet hoofdzakelijk over het omzetten van zonne-energie in warmte (warm water voor boiler en vloerverwarming); daarbij gaat het over een ander soort panelen. Hiermede kan de helft van het jaarverbruik (+/-3000 kWh) bereikt worden.

Nieuwe stroom maken kan met fotovoltaïsche cellen, in teksten als “PV” afgekort.
Deze tekst gaat over een evaluatie hoever de huidige techniek gevorderd is om de gewone mensen toe te laten zonne-energie te laten omzetten in stroom, wat handiger, duurzamer en praktischer is dan warm water produceren. Het zou goed zijn en al een pak schelen voor de Kyotonormen, dat er in het straatbeeld evenveel zonnepanelen te zien zijn als schotelantennes.
En het opwekken van zuivere stroom is principieel waardevoller en nuttiger dan het aanbieden van een ‘service’ van 50 tv-kanalen of meer met schotelantennes of kabel.
Vertel me niet dat de overheid in deze tijd van ‘An Inconvenient Truth’ niets doet op dit vlak!? Akkoord, maar je moet het wel zoeken met een vergrootglas.
Minister Peeters heeft het bedrag van subsidies voor 2007 opgetrokken tot 1.600.000 euro (DS 20.20.07) Hoe die verdeeld worden staat er niet bij, wel dat er twee andere voordelen zijn voor wie zonnepanelen plaatst. Een éénmalige premie van 450 euro per 1.000 kWh en een fiscaal voordeel voor X aantal jaren, wat kan oplopen tot 2.600 euro. Dat zijn de ‘groenestroomcertificaten’ die fiscaal jaarlijks aftrekbaar zijn.
Plaats daartegen de installatiekosten en ik laat het oordeel aan u over. Een voorbeeld maakt het duidelijk.
Neem installateur X: hij raadt aan zoveel panelen op je dak te plaatsen als nodig is om uw jaarverbruik aan stroom volledig te dekken, neem bijvoorbeeld 4.000 kWh.
Daarvoor heb je dan ongeveer 40 m² nodig, waarmee je dak goed vol ligt. Uiteraard kan dit enkel werken als je dak naar het zuiden gericht is en niet in de schaduw van appartementen of bomen ligt. En dit kost je, volgens firma X ongeveer 33.000 euro of 1,6 miljoen oude franken (aanschaf, plaatsing en administratieve regelingen, want je moet een bouwaanvraag indienen, inbegrepen). Dat maakt ongeveer een 750 euro per m². Als installatiepremie trek je dan 1.800 euro en samen met de fiscale aftrek, heb je na 10 jaar je kosten terug gewonnen, zo berekent de firma u voor.
De panelen zijn voorzien om 25 - 30 jaar mee te gaan, en per jaar rekent de firma u een opbrengst van 2.700 euro, zodat na ongeveer 10 jaar de investering er uit is. Ten slotte voel je de ‘terugbetaling’ enkel via jaarlijkse fiscale aftrek: een ondoorzichtige en mogelijk terug te schroeven formule.
Als de zon meezit kan je dan met de zuiver gewonnen elektrische stroom je eigen verbruik dekken.
Wanneer je uw stroomteller ziet terug draaien doordat zuivere energie aan het net geleverd wordt, is het alsof je geld terugkrijgt op je rekening in plaats van te moeten betalen. Een leuk gevoel. Maar je kunt de leverancier niet voorbij.
Technisch laat het huidige systeem echter niet toe om meer stroom op te wekken dan je effectief ook gebruikt; een meerwaarde produceren mag blijkbaar niet.
Het voordeel voor u is vooral financieel en ook moreel doordat je door je eigen stroomproductie een effectieve en meetbare bijdrage levert aan het milieu – ik zou bijna zeggen: eigen stroom eerst.
Ondanks die schijnbare klemtoon of sfeer van ‘wat ik zelf doe, doe ik beter’ heeft voor mij de collectieve inspanning, het solidaire effect voorrang. Immers alléén redden we het niet om een leefbaarder aarde te verkrijgen.

Maar ook de stroomleverancier (Electrabel, Eandis, enz.) heeft er financieel belang bij want uw stroombijdrage telt mee voor het percentage ‘groene stroom’ dat zij volgens Kyotonormen moeten leveren. M.a.w. zonder enige kosten profiteert de stroomleverancier of -verdeler DIRECT van uw investering, in ons voorbeeld 1.600.000 oude franken.

Terwijl volgens de huidige regeling het ongeveer 10 jaar duurt voor jij je investering hebt terug gewonnen... En om die grote investering rond te krijgen is er alleen van de overheid een zeer beperkte tegemoetkoming!
Wij steken er fors veel geld in, wat normaal de taak is van de stroomleverancier, terwijl deze zelf ons initiatief niet steunt (subsidies komen enkel van de overheid) en gewoon verder forse winsten blijft maken. Ge kent het verhaal van de grote stukken van de taart en de kruimels...

Deze regeling zal pas echt structureel interessant worden indien de drempel, of het plafond van het eigen verbruik kan doorbroken worden. Anders is die regeling, en heel het huidige aanbod, een nuloperatie, een dweilen met de kraan open, die op lange termijn (dus voor de Kyotonormen) geen vooruitgang betekent. Want enkel het behoud van de verdeling wordt gerealiseerd, dus geen vergroting van het relatieve aandeel van de groene energie.

Het overzetten van stroom op het net moet zonder plafond kunnen!

Misschien overdrijf ik, maar nu we toch bezig zijn met grote plannen: wanneer de zon weg is, rendeert het natuurlijk niet, maar dan kunnen we misschien een windmolen gebruiken, die mogelijkheid kunnen we niet onbenut laten. Voor het zover is dient het één en het ander te veranderen: de combinatie moet haalbaar zijn, het overzetten van stroom op het net moet zonder plafond kunnen. En ja, waarom moeten we dan nog langs de leverancier passeren? Kunnen we niet autonoom ‘draaien’ enkel op zelfgewonnen groene stroom? Maar dat is wellicht een droom te ver.

Ja ondertussen heb ik je toch mijn mening verklapt, maar het blijft aan u lezer, om me tegen te spreken, terecht te wijzen of te overtuigen dat ik toch maar de zonnepanelen op mijn dak zet. Maar zeg me dan ook waar ik aan de nodige centen geraak (de warmte valt uit de lucht, maar de centen niet) of hoe die kosten haalbaar kunnen gemaakt worden zodat de ingreep iets wordt in de orde van grootte als het plaatsen van een LPG-tank in je wagen (3.000 euro).
Ik ben nog vergeten vermelden dat plaatselijk (enkel in provincie Limburg en enkele steden) er nog bijkomende overheidsubsidies mogelijk zijn. Maar deze bijdrage verandert niets aan mijn principiële vraag.
En er zijn ook (nog) bitter weinig firma’s die zonnepanelen voor stroom installeren – voor warm water zijn er reeds meerdere firma’s actief. Deze kunnen dus de vraag niet volgen – ook al komt deze heel weinig van particuliere kant.

In de eerste plaats is het belangrijk dat ook dit aspect meer bekend is en ter sprake kan komen in de lopende discussie.
Maar we mogen de moed niet opgeven, vroeg of laat zijn er hopelijk evenveel zonnepanelen als schotelantennes te zien, en is het nog op tijd...
Denk daaraan wanneer je aan de toog hoort klagen over de zachte winters en de hete zomers.

Voor meer informatie hier een paar websites waar je meer uitleg kunt vinden en bij sites van firma’s (o.a. Natec) kun je zelfs prognose maken.
www.energiebesparen.be
www.eandis.be (de stem van Electrabel)
www.dekleineaarde.nl
www.insnet.org
www.colruyt.be: En dan zijn er de sprekende voorbeelden: neem nu Colruyt die in Ninove met 570 m² zonnepanelen een hele winkel van groene stroom voorziet. Hun bijdrage aan Kyoto is een terugdringing van 740 ton C0₂.
Dan zijn er de verzamelsites: www.underECOconstructs.be; www.ode.be (Organisatie Duurzame Energie, o.a. lijst installateurs); www.envirodesk.be

Ook vind ik dat organisaties als de BBL, de vakbonden, Oivo enzomeer deze kwestie eens grondig en kritisch zouden mogen bekijken, zeker in het perspectief van de mogelijkheden van een kleine verbruiker tegenover het monopolie van de grote stroomleverancier of stroomverdelers die met de overheid zoete broodjes bakken of rond hun vinger draaien.

Zopas lazen we de bevindingen van Testaankoop (in nr° 508) (die spijtig genoeg alleen maar over verwarming gaan) over verwarming met zonnepanelen: te duur en te vroeg.
Dat zal dus zeker gelden voor stroomverkrijging door zonnepanelen. Hoe goed en efficiënt het ook kan zijn, het blijft een elitekwestie en juist wie centen heeft zal ze daarin niet investeren... Niet iedereen denkt en handelt zoals de firma Colruyt.
Verontschuldig me als mijn betoog soms nogal technisch is; daarmee wou ik aantonen dat dit meer is dan een oppervlakkige droom. Onthoud vooral dat ook hier de grootste belanghebber op een geraffineerde manier een zinvol gebruik afremt – of mogen we zeggen stokken in de wielen steekt en alles bij het oude laat, om het enge eigen belang (?) veilig te stellen?

Leo
6.4.07