Het vorige bericht dateert ondertussen weer van oktober, vorig jaar. Dat sloot af met de belofte dat er in een volgende bijdrage gezocht zou worden naar de oorzaak van de attitude van de "gemiddelde" Belg tegenover "de Staat"...
Ondertussen ben ik tot de vaststelling gekomen dat dit een té ambitieus project zou zijn: die oorzaken zijn immers té talrijk.
Op het risico af van één en ander té zeer te vulgariseren, beperkt ik me dan ook tot twee ervan...
De eerste oorzaak is zeker van historische aard: er zijn in (West-) Europa weinig "morzels" grond te vinden die door de eeuwen heen zo dikwijls van "eigenaar" veranderden. Eveneens zijn er weinig gebieden waar de clerus en de adel zo lang zo veel invloed hebben gehad... Bovendien, en dat is zeker niet van ondergeschikt belang, bestaat dit land uit 2 aparte bevolkingsgroepen, die ook in het verleden (en dat is dan tot aan de Franse revolutie), eigenlijk nooit onder één zelfde gezag hebben gestaan.
Die grote invloed van adel en vooral van de clerus hebben de "burger" door de eeuwen er altijd van weerhouden om zich mondig op te stellen: vooral de Vlamingen (dat wil dan zeggen de voormalige inwoners van de graafschappen Vlaanderen en het hertogdom Brabant) werd geleerd dat zij het best af waren met zich te gedragen als riet: vooral niet barsten of breken, en om dat te bereiken is buigen de ideale taktiek... De enkele keren (en kijk dan vooral naar de Middeleeuwen, waar er af en toe een stad zich roerde) dat die burger zijn lotsbestemming in eigen handen wou nemen, liep het telkens falikant af.
De inwoner van onze gewesten leerde dus al snel dat kritiek hem altijd zuur zou opbreken, dat doorstoten of doorgroeien tot de macht onmogelijk was, en bekeek dus elke overheid vanuit een erg pragmatisch standpunt: hoe hou ik mezelf en mijn familie recht, hoe kan ik hier beter van worden?
Toen in 1815 de droom van Napoleon op de hellingen van wat we nu kennen als Waals-Brabant in stukken werd geschoten door de kanonnen van de contra-revolutie (want dat was het monsterverbond van Engelsen, Nederlanders, Oostenrijkers en Pruisen, en niets anders) veranderde er -weer maar eens- voor de inwoners van onze gewesten niets ten goede: er kwam weer een vreemde overheerser, en de clerus kreeg -vooral op het platteland- weer meer invloed op leven van de burger...
De fél overroepen "Belgische Revolutie" (die de facto niet meer dan een rel was, zoals die zich nu regelmatig in alle voorsteden van de wereldsteden frequent voordoen, maar die door het gebrekkig functionerend bestuurlijk apparaat van het Koninkrijk der Nederlanden, en de intellectuele bloedarmoede die op dat ogenblik heerste aan het Nederlandse Hof, buiten alle proporties uit kon groeien) bracht géén verandering: de "verworvenheden" van de in oorsprong op dat ogenblik meest liberale en burgerlijke (in de goede betekenis van dat woord) grondwet die er bestond werden onmiddelijk te niet gedaan door het feit dat de "nieuwe staat" eigenlijk alleen maar met de goedkeuring van de "Grote Mogendheden" ontstond, en eigenlijk enkel en alleen tot doel had om een "buffer" te creëren tussen de twee erfvijanden: Frankrijk en Duitsland. De Belgische "revolutionairen" waren zich daar maar al te bewust van, en daarom werd er -zelfs al in die oh zo liberale grondwet- ingeschreven dat België een monarchie zou zijn: men wou die twee grote mogendheden vooral niet voor het hoofd stoten.
De "creatie" van België veranderde niets aan het "volksempfinden": het Noorden van het land werd eigenlijk nog steeds geregeerd als ware het bezet gebied: er werd geen rekening gehouden met taal, gevoeligheden, gebruiken en vooral: aan de schandalige armoede werd niets structureels gedaan. Maar ook in het Zuiden, dat kon genieten van de toenemende industrialisatie, was er geen fundamentele verschuiving te merken in de attutide van de bevolking. Akkoord, er ontstond daar wel een zeker "Belgistisch" gevoel, maar ook dat werd ingegeven door egoïsme (what's in it for me?), en vanuit een (misplaatst) superioriteitsgevoel t.o.v. de "pauvres et sales Flamands" uit het Noorden.
Waar WO I en WO II eigenlijk als katalysatoren dienden voor de veranderingen in de verhoudingen tussen de twee bevolkingsgroepen, en de jaren '50, 60 en 70 van vorige eeuw eigenlijk de getuigen waren van de échte ontvoogding van het Noorden, moeten we ook hier weer vaststellen dat er geen fundamentele kentering in de houding van "de Belg" tegenover "De Staat" te bemerken valt.
En hier kom ik dan tot de volgens mij 2de oorzaak van deze attitude, en dat is de kwaliteit (of het gebrek eraan) van de "leiders" van dit land...
Meer nog dan de "wafelijzerpolitiek" die het resultaat is van het krampachtig in stand houden van de status quo tussen de verschillende bevolkingsgroepen, is het onvermogen van de meeste Belgische politici om verder te denken dan hun kiesomschrijving, de volgende verkiezingen en vooral "hun postje" dé oorzaak nummer 1 van de "aard" van de "gemiddelde Belg"...
Zeker, dit land heeft politici gehad/heeft die het in zich hadden/hebben om staatsmannen te worden of te zijn, maar geen onder hen heeft kunnen weerstaan aan de druk van het corporatisme dat zo kenmerkend is voor ons politiek, sociaal en zelfs economisch veld. (Ik durf in deze het voorbeeld geven van Guy Verhofstadt. Sommigen onder u herinneren zich ongetwijfeld nog het 1ste "Burgermanifest". Dat boekje is en blijft m.i. het meest moedige, visionaire document dat er in België de laatste 100 jaar door een politicus geschreven is. Resultaat daarvan: op het hoofd van het "Joenk" werd tijdens al dan niet geheime conclaven in Poupehan en in bepaalde Brusselse salons door de traditionele hoofdrolspelers in het Belgisch maatschappelijk bestel een prijs gezet wegens "te bedreigend", en Guy Verhofstadt werd voor jaren de politieke woestijn ingestuurd, tot hij zijn "lesje" geleerd had, en zich naderhand wou schikken in de evenwichten die hij zo hard had bestreden...)
Anders gezegd: de wetgevende macht in België is NIET het Parlement, maar zijn (u kiest zelf maar de volgorde) de politieke partijen, de clerus, het Paleis, de vakbonden, de ziekenfondsen, de werkgevers- en middenstandorganisaties...
Elk van die "instellingen" en organisaties hebben als gezamenlijke kenmerken dat ze a) telkens slechts een bepaalde fractie van de bevolking vertegenwoordigen, b) meestal leiders hebben die niet democratisch verkozen zijn door het merendeel van de bevolging en bijgevolg ook niet door de bevolking ter verantwoording geroepen kunnen worden, en c) zich overeind houden door zich permanent te bezondigen aan de meest platte vormen van "cliëntelisme" die men zich maar kan indenken.
Dat moet leiden tot een samenleving waar hogere waarden zoals moraliteit en ideologie verworden tot pure scherts en slapstick...iets waar vooral de politieke partijen zich dan ook nog eens ten overvloede schuldig aan gemaakt hebben, vooral vanaf de jaren 80 en 90 van vorige eeuw, en dat gaat heden te dage gewoon vrolijk verder.
Typevoorbeelden van dit fenomeen zijn de CD&V (wijlen de CVP) en Sp.a (wijlen BSP en SP).
Voor de vrienden van de CD&V is er eigenlijk niets verandert: business as usual...Alleen: is die "C" nog maatschappelijk relevant, zelfs binnen haar kiezers? Jaar na jaar noteren we een terugval in het aantal praktizerende "christenen" (maar laat ons maar in de Vlaamse context toch maar man en paard noemen: het gaat hier voornamelijk over de "katholieken"), een terugval in het aantal priesterroepingen, en zien we de cijfers van echtscheidingen, abortussen, gevallen van euthanasie, homohuwelijken e.d. stijgen... Stuk voor stuk zijn dat volgens Rome "hoofd- of zelfs doodzonden"... En toch wil de CD&V zich profileren als een ideologische partij... De conclusie is dan ook lachwekkend: de "voorman" voor de verkiezingen van juni 2007, dhr. Leterme heeft hoogst persoonlijk 800.000 voorkeurstemmen gehaald, en uiteraard was daar geen enkele stem bij van een homo, van iemand die echtgescheiden is, van iemand die zijn of haar oude vader of moeder heeft helpen inslapen en gaan elk van die 800.000 kiezers wekelijks minstens 1 keer naar de Heilige Mis (en soms nog naar het Lof ook), lopen ze rond met een askruisje op Aswoensdag en houden ze momenteel de vasten...
Voor wat beteft de sp.a: de gevolgen van de koers die deze partij heeft gevaren zijn eigenlijk niet lachwekkend te noemen, want ze zijn eigenlijk verantwoordelijk voor één van de fenomenen die misschien wel het grootste gevaar zijn voor het leven "zoals wij het kennen"... Ik zal kort zijn, en ja, ik weet dat ik hier het risico loop dat men mij weer eens gaat verdenken of beschuldigen van opzettelijk en doelbewust te vulgariseren, maar dat moet dan maar... Alleen de sp.a en de sp.a alleen is verantwoordelijk voor het ontstaan en de bloei van het Vlaams Belang (Blok). Zij en zij alleen hebben sinds de jaren '70 van vorige eeuw met een beter doel verdienende consequentie "hun" eigen eloctoraat in de steek gelaten... De arbeider en de kleine bediende die achter bleef in de steeds meer verpauperende stadsgedeelten werd aan zijn lot overgelaten, en dit enkel en alleen omdat de leiding van de partij op geen enkele manier voeling meer had met dat eloctoraat én intellectueel niet in staat was om dat gemis te compenseren. Laat mij duidelijk zijn: de modale Vlaming heeft GEEN ENKELE voeling met de ware ideologie van het VB (zijn grootvader vocht nog in veel gevallen tegen de fascisten en de "zwarten" in WO II), maar is het inderdaad beu om gedegradeerd te worden tot 3de rangsburger in eigen land: de Tobback's maakten hem tot sponsor van het steeds verder afglijdende landsdeel dat eigenlijk een stukje 3de wereld is geworden (Wallonië), en de "jonge garde" leverde hem over aan de onverdraagzaamheid van de overwinnaars van het gevecht om de zgn. "multiculturele" samenleving... (En laat mij ook hier duidelijk zijn: die "overwinnaars" hebben een volstrekt originele inschatting van het begrip "multi"cultureel...) Het inzetten van professoren, zeepverkopers, cafébazen en schone jonge meiskes ten spijt is die neerwaarste spiraal blijkbaar onomkeerbaar gebleken: de resultaten van de verkiezingen van juni 2007 spreken wat dat betreft voor zich... En nog heeft men het daar blijkbaar niet door: juist de marketeer (zeepverkoper) moest de verkiezingsnederlaag analyseren... De boodschap was "dat men gefaald had in het overbrengen van de boodschap"... En dat komt dan van een man die bij de gemeenteraadsverkiezingen in de grootste stad van Vlaanderen gebruik maakte van een "erg inhoudelijk" wapen: affiches met foto's van (schatplichtige) BV's waarop enkel en alleen "Zijn" naam stond... Qua boodschap kan dat tellen, dacht ik zo... Met deze man is het ideologisch erfgoed van het socialisme wel in érg goede handen... Maar gelukkig heeft men weer eens een geheim wapen ontdekt: één van de schone meisjes (indertijd halsoverkop van Limburg naar Mechelen "gedwongen" om de toenmalige coalitiepartner wat wind uit de zeilen te nemen: qua geloofwaardigheid kan ook dat wéér tellen) is blijbaar zo onrealistisch ambitieus gevonden om het commando te nemen van het oh zo gehavende schip...
Tot zover de oorzaken... In een volgende bijdrage hoop ik het te kunnen hebben over de gevolgen, en ...ja hoor, over mogelijke oplossingen...
Ondertussen zijn er al meer dan 130 dagen verlopen sinds we met z'n allen naar de stembus zijn getrokken...
Wie of wat je stemgedrag op dat ogenblik heeft gedreven, is eigenlijk -zo lijkt het toch- niet echt belangrijk in dit land.
Het is nuttig om de reacties op bepaalde artikels in de kranten te lezen: nog nooit is de verdeeldheid, is de uitzichtloosheid van het "Belgische Project, anno 2007" zo duidelijk zichtbaar geweest.
Het niveau van die reacties is -op z'n zachtst gezegd- bedroevend, en dat langs beide kanten van de taalgrens: ofwel gaat het over emotio-fascistoïde, emotio-royalistische uitspraken, plat opportunisme tot wereldvreemdheid. Het intellectueel correcte debat is meestal vér te zoeken.
En dat is iets wat ik nu écht niet begrijp, en ergens dan toch weer wel...
Ik verklaar me nader.
Belgen (en ik gebruik dit woord met opzet) zijn niet dommer dan andere menselijke wezens, dat is genoegzaam? bewezen. Wij hebben met z'n allen "onze" bescheiden stempel op het leven op Aarde gedrukt: we leveren kunstenaars, wetenschappers, ondernemers, werknemers en zelfs sportlui die -op de keper beschouwd- gerust naast andere "toppers" van wereldklasse kunnen en mogen staan. Dat is de resultante van talent én gedrevenheid, en zo hoort het ook.
Jammer genoeg schijnen die eigenschappen gewoonweg onbestaande te zijn wanneer we het hebben over het ordenen van de maatschappij waarin we zelf moeten/mogen leven. Zeldzaam zijn die Belgen die verder durven/willen denken dan zichzelf, hun eigen gezin, hun eigen straat, hun eigen dorp, hun eigen provincie, hun eigen gewest... Zeldzaam zijn die Belgen die "de Staat" niet als vijand Nr. 1 zien, en voor die "Staat" geen enkel "offer" willen brengen. Dat is op zich al merkwaardig, maar het wordt pas helemaal absurd als we in aanmerking nemen dat enkele honderdduizenden Belgen "hun dagelijks brood" rechtstreeks te danken hebben aan die Staat, omdat ze er op één of andere manier door tewerkgesteld worden. Minstens 1 Belg op 10 bevuilt dus het eigen nest, en in de praktijk is deze verhouding nog veel groter, want heeft niet iedereen "iemand" in de familie die ambtenaar (of gelijkgesteld) is? Die aversie tegen alles wat "Staat" is, is dan ook moreel en intellectueel fundamenteel oneerlijk en verwerpelijk.
De "Belg" is dus niets meer of minder dan een kortzinnige cynicus, die enkel en alleen uit is op eigen gewin, ongeacht de hoge "gezelligheidsfactor" die men hem altijd toedicht.
Wat de oorzaak of oorzaken van deze attitude m.i. zijn, volgt in een volgende bijdrage.
Iedereen doet het, iedereen heeft er één, dus waarom Spartan niet?
Wat kan je hier vinden? Wel, alles eigenlijk, of toch een beetje van dat...
Meestal komt dat neer op een "periodisch" stuk (dagelijks, wekelijks,...) over "iets": politiek, sociaal, economie, cultuur, sport, religie, kortom....het Leven en de Maatschappij...
Uiteraard zijn deze stukjes enkel Spartan's mening. Die mening is soms eigenzinnig, soms elitair, soms populistisch, soms ironisch, soms cynisch, soms emotioneel, soms...., maar altijd zo emotioneel en intellectueel eerlijk mogelijk.
Je leest die mening, of niet. Je reageert daarop, of niet.
