“ Er zijn altijd twee mensen in iedere foto. De fotograaf en de toeschouwer. ” Ansel Adams (1902-1984)
02-06-2007
Lissabon is de hoofdstad van Portugal en ligt aan de noordoever van de monding van de Taag, op 17 km van de Atlantische Oceaan. Lissabon strekt zich uit over zeven heuvels en het is nog een stad op mensenmaat. Afgezien van het Rossio, het commerciële centrum, straalt de Portugese hoofdstad rust en toegankelijkheid uit. De drukte van een grootstad is er meestal veraf. In de oude wijken zijn er talrijke steegjes om in te verdwalen. Soms lijkt de tijd er wel te hebben stil gestaan. De stad heeft ongeveer 700 000 inwoners maar het verstedelijkte gebied Grande Lisboa telt meer dan 1 miljoen inwoners. Zo staat Lissabon beschreven in de reisgidsen.
Van 21 tot 24 april 2007 was ik in Lissabon. De eerste kennismaking viel tegen, het regende pijpenstelen, de stad is lawaaierig en vuil, veel verwaarloosde gebouwen, alles is beklad met graffiti Maar in de namiddag klaarde het op en al tijdens onze eerste verkenningstocht werden we gecharmeerd door de stad aan de Taag. Toch kan je de ogen niet sluiten voor de grote tegenstellingen, vergane glorie tot gore armoede in sommige wijken naast ultramoderne gebouwen die mee het stadsbeeld bepalen.
In Lissabon heeft elke wijk haar eigen karakter. Ga mee op ontdekkingstocht door de bekendste wijken van Lissabon : - Baixa - Bairro Alto en Chiado - Graça - Alfama - Belém - Het voormalige Expoterrein, het Parque das Nações
We beginnen de kennismaking met Lissabon in de benedenstad, de wijk Baixa. Het is nog steeds het commerciële centrum van de hoofdstad van Portugal met banken, kantoren en winkels. We wandelen over het grote Praça do Comércio-plein, onder de triomfboog door naar het centraal gelegen Rossio. In de verkeersvrije Rua Augusta genieten we van het kleurrijke straatbeeld. En zoals elke toerist nemen we de Elevador de Santa Justa om naar de hoger gelegen wijk Bairro Alto en Chiado te gaan.
De Rua Augusta, een levendige autovrije straat die is versierd met mozaïken en omgeven door boetieks en terassen, is de deftigste straat in de Baixa. Straatartiesten zorgen voor amusement en een kleurrijk straatbeeld.
Even een zijstraat inslaan loont zeker ook de moeite. Je ziet er nog antieke gevels met smeedijzeren balkons en versierd met originele azulejos, de blauw-witte tegels van Portugal.
Een van de zijstraten is de Rua de Santa Justa en daar staat een grote staalconstructie, de lift "Elevador do Carmo" beter gekend als de "Elevador de Santa Justa". Hiermee wordt het hoogteverschil van 32 meter tussen de Baixa en de hogergelegen wijk Chiado overbrugd. Boven op het plateau van de lift heb je een schitterend uitzicht over de stad.
Lissabon wordt niet voor niets de "Stad de zeven heuvelen aan de Taag" genoemd. Als voetganger heb je het al snel door: Lissabon is een stad met trappen. Of het nu in de Alfama, de Bairro Alt of Graça je moet bergop en vervolgens via allerlei steegjes, stenen trappen en kasseiweggetjes weer bergaf. Dat voel je in de kuiten, vooral s avonds in het hotel.
Als je niet meer te voet wil en toe bent aan wat afwisseling kan je een deel van de stad doorkruisen met een van de oude trams. De meeste zijn echt gammel en kreunen, hobbelen en rammelen door de straten, maar rijden toch nog energiek de heuvels op en af. Het bekende trammetje 28 doet de meest spectaculaire rit.
Maar wat je beslist moet hebben meegemaakt zijn de elevadores. Drie ervan zijn kabelbanen, de vierde, de elevador de Santa Justa is een kunstig bewerkte, losstaande, stalen lift. In het heuvelachtige Lissabon zijn de elevadores niet alleen originele, maar ook doeltreffende vervoersmiddelen van de beneden- naar de bovenstad (en omgekeerd )
Een ritje met de amusante Elevador da Bica uit 1892 (!) moet je beslist doen. Al was het voor ons even zoeken waar we moesten opstappen. De ingang is namelijk verborgen achter de gevel van wat een gewoon huis lijkt aan een eerder vervallen straat. Eenmaal boven aan de Rua do Loreto zie je in de verte de Taag schitteren in de zon...
Maar de Elevador de Santa Justa is toch wel de origineelste. Het is een echte, losstaande lift en ze verbindt de benedenstad met de wijk Chiado. Hij werd in 1901 in gebruik genomen. De buitenzijde is kunstig versierd met neogotische figuren. Twee cabines gaan op en neer in de ijzeren toren en kunnen tot 25 personen vervoeren. Je kan uitstappen aan de bovenste halte met een bruggetje naar het Largo do Carmo of je kan via een smalle wenteltrap hogerop klauteren naar het café op het plateau en genieten van het uitzicht met muziek op de achtergrond en een lekker drankje bij de hand
De elevador Santa Justa is één van de leukste en orgineelste manieren om het hoogteverschil tussen de Baixa en de Bairro Alto zonder veel moeite te overbruggen. De op een heuvel gelegen Bairro Alto, aan het eind van de 16de eeuw aangelegd in schaakbordpatroon is een van de mooiste wijken van de stad. Van een geheel andere allure is de Chiado een door winkels beheerste wijk, waar de Lisboetas inkopen doen. Een brug over de Rua do Carmo verbindt de bovenhalte van de lift met het Largo do Carmo, via allerlei straatjes komen we dan in de wijk Chiado. De Chiado wordt bepaald door winkels en ouderwetse café's en strekt zich uit van de Praça Luís de Camões tot de Rua do Carmo en de Baixa.
Largo do Carmo
Steile straatjes
Praça Luís de Camões
In de Rua Garrett gaan we een bica (klein tasje sterke koffie) drinken bij A Brasileira. Vlak voor zijn stamcafé zit de belangrijkste Portugese dichter van vorige eeuw, Fernando Pessoa (1888-1935). Je kunt naast zijn bronzen beeld gaan zitten en een bica drinken of je kan hem ook de weg vragen . Ooit was het een ontmoetingsplaats voor schrijvers, kunstenaars en levensgenieters. Binnen in het café vind je houten lambriseringen, spiegels, gietijzeren tafels met marmeren bladen en fraaie wandschilderingen.
We dalen te voet terug af naar de Baixa door de Rua do Carmo. Onderweg stoppen we bij het winkeltje Luvaria Ulisses". Waar vind je nu nog zoiets ? Een miniatuurwinkeltje van 2 op 2 met daarachter een magazijn met honderden handschoenen, waar je als koper niet in mag. Er worden uitsluitend handschoenen verkocht, handschoenen voor alle gelegenheden, in alle kleuren, afmetingen en prijsklassen !
Via de Rua do Carmo gaan we terug naar de Baxia en komen we op het Rossio. Dit aantrekkelijk geplaveide plein is een trefpunt met cafés, pastelarias en aan de noordzijde het Nationaal Theater. Dit grote plein, dat eerder Praça dom Pedro IV heette, vormt al zes eeuwen lang het zenuwcentrum van Lissabon. We wandelen voorbij het Rossiostation dat gebouwd is in de typische Manuelstijl met twee Moorse hoefijzervormige bogen.
Voorbij het Rossiostation komen op de Praça dos Restauradores. Dit uitgestrekte door bomen omzoomde plein is genoemd naar de gevallenen in de restauratieoorlog. Het is een druk plein met veel verkeer en gezellige caféterrassen. Ook in de zijstraatjes zijn vele leuke restaurantjes en terrasjes.
Dan keren we terug naar het Rossio-plein. We pikken nog een terrasje mee aan het bekende café Nicola. Dit café bestaat in zijn huidige sinds 1929. Ook dit café was een trefpunt voor kunstenaars, schrijvers en bohémiens. Het is een drukbezocht café met een mooi terras. In een traditionele pastelaria kopen we koekjes voor de thuisblijvers.
Het hart van de Rossio wordt bepaald door cafés, theaters en restaurants. Overdag zijn de straten drukbevolkt, vooral de Rua Augusta, maar 's avonds is het rustig in de wijk. In de zijstraatjes echter, is er wel een gezellige drukte bij de restaurantjes ... mmmmm een lekkere cataplana peixe ...
Lissabon is de hoofdstad van Portugal en ligt aan de noordoever van de monding van de Taag, op 17 km van de Atlantische Oceaan. Lissabon strekt zich uit over zeven heuvels en het is nog een stad op mensenmaat. Afgezien van het Rossio, het commerciële centrum, straalt de Portugese hoofdstad rust en toegankelijkheid uit. De drukte van een grootstad is er meestal veraf. In de oude wijken zijn er talrijke steegjes om in te verdwalen. Soms lijkt de tijd er wel te hebben stil gestaan. De stad heeft ongeveer 700 000 inwoners maar het verstedelijkte gebied Grande Lisboa telt meer dan 1 miljoen inwoners. Zo staat Lissabon beschreven in de reisgidsen.
