In de uiterst sobere uitgave van anno 1960 van 'Het Vrije Woord'- vijfde jaargang - nr 20 verscheen de tekst van twee radio- uitzendingen van Karel Cuypers- onze toenmalige Voorzitter- in de cyclus 'Modern Humanisme'
Toen kwam het woord 'ECOLOGIE' nog niet voor in elke krantenzin die men las en kon K.Cuypers, zonder enige schroom schrijven :'Voor de humanist is de mens het m i d d e l p u n t en het d o e l (...) al wat de mens denkt, al wat hij uitvoert, heeft alleen belang in zover het de mens dienstig is.' Intussen zijn we een halve eeuw ouder geworden en hebben we noodgedwongen, maar nog niet door iedereen aanvaarde RESERVES moeten inbouwen, daar de Idolen van de Verlichting,'Wetenschap én Techniek' die geacht werden de zieltogende Goden te vervangen, de overijverige mens in zijn overleving meer en meer gingen bedreigen.
'In onze filosofie zijn de godsdiensten door de mensen gemaakt en verdienen als zodanig de humanistische belangstelling, een objectieve belangstelling, ingegeven door goede wil en door bereidheid tot het aanvullen en tot het wijzigen van onze eigen mening' schrijft hij onderweg...
'Onze doctrine ligt niet vast.En nog minder vast zijn de middelen die wij aanwenden om de waarheid, die wij niet bezitten, te helpen benaderen.Hebben de voor ' onveranderlijk en eeuwig' verklaarde levensbeschouwingen het niet nodig geoordeeld zich voortdurend te wijzigen...en zijn ook niet de voorheen progressieve levensbeschouwingen, spijts vervolgingen, later achteraan gaan hinken als hopeloos verouderd?'
'Wij moeten niet als redding beschouwen onze huidige kultuurvormen te fossiliseren.Veeleer moeten wij onderzoeken op positeve wijze bij te dragen tot het voorbereiden van de komende wereld.Die komende wereld heeft onder andere behoefte aan een eerlijke moraal, maar de huidige zo vaak uit schijnheiligheid en oppervlakkige drukdoenerij bestaat.In de ogen van sommige vrijzinnigen bstaat zulke moraal simplistisch door het overnemen van de oude kristelijke moraal waarin de begrippen god en geloof geschrapt zijn.Dat zou betekenen dat de nieuwe moraal zou gebaseerd zijn op leegten.Neen, de komende wereld van atoomsplijting en ruimtevaart, de komende wereld van drie en vier miljard mensen (vsop24: 1960 !) vraagt andere normen om harmonisch en gelukkig te zijn en die normen vindt men zo maar niet van de ene dag op de andere. De humanisten willen de voorsten staan om ze te zoeken in alle vrijheid en openheid van geest.'
Wat Karel Cuypers als eerste Voorzitter poneerde zal - voor zover ik de overtuigingen van Rik Pinxten meen te kennen zoals ze voorkomen in zijn recentste werk 'De strepen van de zebra'- door onze huidige Voorzitter zonder enig voorbehoud onderschreven worden.Meer nog dan Karel Cuypers benadrukt hij het respect voor godsdiensten als menselijke uitingen, waard om onderzocht te worden. Hij deinst er niet voor terug een exclusieve vorm van atheïsme kortweg 'dom' te noemen en wat Ronald Commers reeds in 1991 'een vergissing van een humanisme' als titel van een werk hanteerde, aan te klagen als een te schrappen 'SCIENTISME' of perverse adoratie van 'Wetenschap én Techniek' als suggoraat voor godsaanbidding- waaraan nog steeds de overgrote meerderheid van de vrijzinnigen zich schuldig maakt, waar de meeste filosofen van de voorbije eeuw die idolen van de Verlichting reeds éénstemmig hadden ontmaskerd als potentïele vernietigers van de mensheid ! PS. De rode draad die van K.Cuypers naar R.Pinxten loopt werd ooit - haast ongelooflijk - onderbroken door een artikel getiteld :'Het Karel Cuyperscentrum en de vrijzinnigheid anno 1993' dat ik vluchtig doorlas tijdens een opruiming van mijn (slordig) archief -iets wat ik enkel doe tijdens neerslachtige vlagen - en na veel zoeken terugvond ... Twee jaar na het werk van Prof.R.Commers, geprezen door H.Dethier als het boek waar de Alma Mater op wachtte, krijgt men te lezen : 'Het gezag van de wetenschap, die een algemeen erkende instelling is geworden, is zo groot, dat niemand wat ze ons voorhoudt radicaal kan tegenspreken zonder zich belachelijk te maken en als achterlijk te worden beschouwd' Akkoord, dit is bestemd voor de gelovige mens die zich vastbijt in het creationisme en meer en meer 'à la carte' gelooft.Maar ook de vrijzinnige mens die wat filosofie leest,en de eerste lezer van deze tekst is, neemt dit niet meer 'au sérieux'. Hij weet dat de filosofie haast een halve eeuw de wetenschap niet meer 'au sérieux' neemt en dat de Nobelprijs de ondergraver van die 'exacte' kennis heeft onderscheiden. Commers schreef : ' De wetenschap heeft de scepter van de RKK overgenomen; ALLEEN DE KLEREN ZIJN VERANDERD.
|