Tablet café voor Senioren

1 - Algemene info

2 - Hacking en criminaliteit met bankkaarten

Algemene info

Bijdrage van Eddy Cuyckens

Openbare wifinetwerken zijn handig, maar oplichters kunnen meekijken, wachtwoorden stelen of malware installeren. Hoe gebruikt u gratis wifi op een veilige manier?

1. Hoe onveilig is openbare wifi?

Europol wijst in een rapport uit 2020 op de gemakkelijke toegankelijkheid van openbare wifi voor cybercriminelen om gebruikersgegevens te monitoren en te stelen. Volgens de Europese politieorganisatie mag u nooit veronderstellen dat gratis wifi veilig is. Iedereen kan immers een openbaar wifinetwerk installeren. Sommige smartphones connecteren trouwens automatisch met een gratis wifinetwerk dat een bekende toegangsnaam uitzendt.

Vooral in drukke omgevingen zoals vliegvelden of stations kunnen criminelen gemakkelijk valse draadloze netwerken creëren om gebruikers in de val te lokken.

Maar ook een officieel openbaar wifinetwerk van een overheid, handelaar of dienstverlener kan risicovol zijn. Oudere wifitechnologieën zijn bewezen onveilig en kunnen worden gekraakt. Dus zelfs als u een ‘betrouwbaar’ openbaar draadloos netwerk gebruikt, bent u er niet zeker van dat een crimineel het niet gehackt heeft en allerlei gegevens over u verzamelt.

Dan is er nog uw privacy. Zelfs als u een betrouwbaar openbaar wifinetwerk gebruikt, mag u er niet vanuit gaan dat de verstrekker uw persoonlijke gegevens als een goede huisvader beheert. De eigenaar van het netwerk kan immers alles ‘zien’ wat u op het internet doet. Mogelijk vraagt de eigenaar u eerst om een privacyverklaring te ondertekenen. Zelden leest iemand die lange lappen tekst, maar mogelijk geeft u door te aanvaarden allerlei toestemmingen waar u het niet mee eens zou zijn mocht u de verklaring aandachtig lezen.

2. Hoe controleer ik de verbinding?

Zorg er om te beginnen voor dat u effectief het echte, correcte wifinetwerk gebruikt van de locatie waar u zich bevindt. Controleer de naam en het wachtwoord van het aangeboden wifinetwerk. Dubbelcheck eventueel bij een medewerker van de locatie waar u zich bevindt. Wees dubbel voorzichtig als u geen wifiwachtwoord moet invoeren.

Gebruik eventueel een app zoals Fing, WiFi Analyzer of NetSpot om het netwerk te controleren. Zorg er in elk geval voor dat uw apparaat alle recente veiligheidsupdates heeft en dat uw antivirussoftware bijgewerkt is. Heeft uw apparaat een firewall, controleer dan dubbel dat die ingeschakeld is. Idealiter schakelt u Bluetooth, bestandsdeling, netwerkontdekking en het automatisch verbinden van wifi uit vooraleer u openbare wifi inschakelt.

Surf alleen naar betrouwbare, versleutelde websites die beginnen met ‘https://’. Gebruik tijdens het surfen altijd een incognitotablad, zoals de ‘InPrivate’-modus bij Edge, de icognitomodus bij Chrome of de privémodus bij Safari. Wanneer u verbonden bent met een openbaar wifinetwerk, gebruikt u trouwens bij voorkeur een browser met extra privacyfocus, zoals Firefox Focus of DuckDuck Go. Gebruik zo veel mogelijk tweefactorauthenticatie.

Bedenk dat een persoonlijke hotspot van uw eigen toestel of dat van een vriend of collega een veiliger manier is om wifi te gebruiken. Maar dan moet u natuurlijk wel over voldoende mobiele data beschikken.

3. Welke software beschermt me?

De veiligste manier om een openbaar wifinetwerk te gebruiken is met behulp van een virtual private network (vpn). Dat is meestal een betalende optie, maar wel het belangrijkste wapen tegen hackers en datadieven. Een vpn is een beveiligde tunnel die uw online verkeer verbergt en versleutelt, waardoor u veilig en privé kunt internetten, zelfs op onbetrouwbare netwerken zoals openbare wifi.

Sommige routerfabrikanten, zoals bijvoorbeeld het Duitse AVM met zijn Fritz!Box-routers, bieden gratis vpn aan via uw eigen thuisnetwerk. AVM gebruikt hiervoor de vpn-software van WireGuard. Heeft uw router deze mogelijkheid, schakel die ingebouwde vpn dan zeker in zodat u onderweg overal veilig over uw eigen thuisnetwerk kunt surfen. WireGuard is open source en gratis te gebruiken, maar daarvoor is wel enige computerkennis nodig.

Commerciële vpn’s zoals ExpressVPN, NordVPN en vele andere zijn veel gebruiksvriendelijker, maar kosten geld. Meestal is er wel een periode van enkele weken waarmee u deze diensten gratis kunt gebruiken. Reken op 3 à 5 euro per maand voor de basisversies van deze vpn-diensten.

4. Vermijd het gebruik van gevoelige apps

Belangrijk is om op een openbaar draadloos netwerk geen gevoelige gegevens te delen, zeker als u geen vpn gebruikt. Uw bank- en verzekeringszaken handelt u beter af bij u thuis of via mobiele data, niet met openbare wifi. Hetzelfde geldt voor het gebruik van medische apps zoals Helena, iHealth, mynexuzhealth of de app van uw ziekenfonds. De gegevens in wachtwoordenmanagers zoals 1Password, LastPass of Keepass werkt u ook beter niet bij op een openbaar wifinetwerk.

 Hacking en criminaliteit met bankkaarten

Vishing, spoofing, phishing … whatever Hoe we het ook noemen: hackers en criminelen blijven mensen misleiden om zich zo meester te maken van uw zuurverdiende centen.

Er werden opnieuw verschillende mensen, waaronder ook Vl@s-leden, slachtoffer van criminelen en hackers. Deze boeven blijken steeds vindingrijker en onbeschaamder op te treden.
Oplichters telefoneren in naam van bv. de bank om toegang te krijgen tot persoonlijke informatie, codes en/of kredietkaartgegevens. Ze doen dit door o.a. in te spelen op de ongerustheid van klanten met de melding dat er vermoedens zijn van kredietkaart-fraude.
Sommigen maken een afspraak om bij je thuis langs te komen om nog geloofwaardiger over te komen en in te kunnen spelen op de gemoedstoestand. Dit kan je zien als een vorm van psychologische manipulatie.
In een vorig bericht ‘Heet van de Naald’ waarschuwden we voor dergelijke criminele praktijken. De oplichters spreken met kennis van zaken, kennen je privégegevens en zijn erg geloofwaardig. Ze winnen je vertrouwen omdat ze over persoonlijke informatie be-schikken.
Bovendien doen ze zich niet enkel voor als medewerkers van je bank, maar ook als de fraudedienst van de politie of Card Stop (Card Stop is de dienst waarmee je bankkaarten kan blokkeren).
De hackers bootsen een 'echt' oproepnummer na of ze gebruiken de naam van een per-soon die daadwerkelijk bij jouw bank werkt.
Kort daarna of zelfs al tijdens het telefoongesprek staat de oplichter aan je deur en wanneer je je bankkaarten (met pincodes) aan de ‘hulpvaardige medewerker van de bank’ overhandigt, is het kwaad geschied.
Het blijkt dat ook gsm’s, juwelen, cash en computers gestolen worden.

In andere gevallen stelt de oplichter voor om alles onmiddellijk via je gsm te regelen. Men vraagt je om codes in te tikken, te klikken op links, e.d.
En ook in dit geval wordt je bankrekening leeggehaald voor je het goed en wel beseft …
De criminelen zijn steeds beter voorbereid en gaan georganiseerd te werk. Vertrouw het niet wanneer ‘iemand van de bank’ of de politie gaat langskomen om je te helpen met de ‘fraude op je bankrekening’.
Voorkomen is beter dan genezen • Het nummer van Card Stop is 078-170 170. Card Stop zal nooit een gsm-nummer gebruiken. • Klik nooit op een link in een bericht, maar zoek via Google zelf naar de juiste dienst. • Installeer nooit software op vraag van iemand die je niet kent of zelf om hulp hebt gevraagd. • Voer geen andere verrichtingen uit met je bankkaartlezer dan die waarvoor je de bankkaartlezer normaal gebruikt. • Log nooit in op bankapplicaties of andere gevoelige data op vraag van iemand of zelfs van je bank. Informeer desnoods eerst bij je bank of het wel OK is. • Bankbedienden gaan nooit voorstellen om bij jou thuis langs te komen. • Geef persoonlijke gegevens zo weinig mogelijk prijs op het internet en scherm je profielen goed af voor onbekenden. • Versnipper documenten met persoonlijke gegevens (bv. facturen) voor je ze weggooit. • Scan nooit identiteitsdocumenten in om ze via mail te versturen naar onbe-kenden. • Zorg voor een goed antivirusprogramma en zorg ervoor dat je steeds de meest recente versie van je besturingssysteem hebt.

Toch slachtoffer geworden

• Bel zo snel mogelijk naar je bank om je rekening(en) te blokkeren (ook digitale zoals applePay, GooglePay, enz.). • Bel de juiste Card Stop op het telefoonnummer 078-170 170 om je fysieke bankkaarten te blokkeren. • Doe zo snel mogelijk aangifte bij de politie. Deze zal, samen met de bank en Card Stop proberen de transactie te blokkeren, alsook de rekening naar waar de bedragen werden gestort. Zo kan in veel gevallen het geld gerecupereerd worden. • Bewaar alle sporen (sms’jes, telefoonnummers, bankrekeningen waarop werd gestort, enz.) en neem deze mee naar jouw aangifte. Liefst in digitale vorm. • Meld het verdachte nummer en de verdachte rekeningnummers op safeonweb.be.

Nog een beetje info over criminele tactieken zoals …

PHISHING 

• Je ontvangt een e-mailbericht dat verwijst naar een website die erg sterk lijkt op een betrouwbare website van bv. je bank, de overheid, je provider, je energieleverancier, enz. maar … het lijkt alleen maar zo: de websites waarnaar men je wil leiden zijn vals.
• Meestal gaat de melding over bv. nieuwe veiligheidsmaatregelen of databanken die bijgewerkt moeten worden.
• Men gebruikt verleidende woorden zoals ‘Urgentie’, ‘Klik op deze link’, ‘Uw pakketje is onderweg!’, ‘We konden je zending helaas niet afleveren’, ‘Je hebt nog recht op een aanvullend vakantiegeld’, ‘Je hebt gewonnen! Klik op …’.
• Maar er wordt ook gedreigd (met bv. het afsluiten van je account) als je het bericht
negeert.
• De mail is niet altijd persoonlijk gericht, maar gebruikt bv. algemene aansprekingen zoals 'Geachte klant'.
• Het bericht bevat vaak ook spellings- en taalfouten.
• Het e-mailadres maakt in veel gevallen duidelijk dat het bericht onbetrouwbaar is. Maar soms is het verschil in de naam zo klein dat men gemakkelijk in de val trapt, een lettertje meer of minder merk je niet altijd op. Idem met websites.
• Soms wordt er software aangeboden die je, zogezegd om je account beter te bescher-men, moet downloaden.
• Sommige berichten vragen je online krediet te kopen om een boete te betalen en voe-gen een link naar de site waar je online kan betalen toe. Klik nooit op dergelijke linken!
Wat moet je doen als je een (vermoedelijk) phishing bericht ontvangt?
• Klik dus niet op de link in de mail en open geen bijlagen.
• Neem contact op met de bank of instelling waarvan de e-mail zogezegd afkomstig is om de authenticiteit te controleren.
• Stuur het bericht door naar verdacht@safeonweb.be en verwijder het daarna.

VISHING en SPOOFING

Naast het feit dat valse medewerkers van banken, politie of andere diensten zich meester trachten te maken van je bankkaarten, pincodes of codes van je kaartle-zer, proberen ze je ook te overtuigen dat er problemen zijn met je computer.
• Na het verkrijgen van gegevens, blokkeren ze je computer tot je een vergoe-ding betaalt.
• Meestal spreken ze Engels: ‘Hello, this is Microsoft. There is a problem …’.
• Jouw bank, de politie, Card Stop, bedrijven zoals Microsoft, enz. bellen nooit klanten op een dergelijke manier op.
• Het gebeurt ook dat iemand zich voordoet als een medewerker van de Nationale Loterij en naar je persoonlijke gegevens vraagt. De Nationale Loterij belt nooit spelers op om bankgegevens of persoonlijke data te vragen, noch om deel te ne-men aan een spel.

Wat moet je doen als je dergelijke telefoontjes ontvangt?

• Geef nooit persoonlijke gegevens via telefoon door. Nogmaals: de eerder ge-noemde instanties zullen je daar nooit voor opbellen.
• Vraag de beller naar zijn/haar naam, adres, telefoonnummer en zeg dat je zal terugbellen. Wellicht gaat men hier niet op in en zal men opleggen.
• Geef geen enkele informatie telefonisch door aan een zogezegde bankmedewer-ker en bied aan om persoonlijk naar het bankkantoor te komen.
• Verbreek de verbinding en neem sowieso contact op met je bank of met de dienst, firma of instantie die beweerde jou op te bellen.
• Maak oplichters duidelijk dat je weet dat over oplichting gaat indien ze blijven bellen.

Wees alert voor nog meer malafide praktijken!

- Internetfraude waarbij onbestaande diensten of goederen te koop zijn.
- De nalatenschap van Afrikaanse staatshoofden of miljonairs.
- Exotische investeringen, Bill Gates die je geld aanbiedt, zieke erflaters die jou aanduiden als erfgenaam.
- Men vraagt je hulp om tijdelijk je bankrekening te mogen gebruiken om een grote som geld te parkeren die men uit een land wil smokkelen.
- Euromillions die je wint, terwijl je nooit deelnam aan de loterij.
- Bekende mensen trachten je te overtuigen om bv. te investeren in bitcoins.
- Nadat je een vriendschaps- of liefdesband opbouwde met een (onbekende) per-soon op het internet, komt de vraag om geld …
- Je zoon of dochter heeft zogezegd een nieuw gsm-nummer, of zit zogezegd in de problemen of een kennis/vriend vraagt om zo snel mogelijk geld te sturen.
- De mailbox van een van je contactpersonen werd gehackt en aan iedereen uit zijn adresboek wordt gevraagd naar een bepaald nummer te sms’en of een be-paalde code ergens in te geven om bv. zijn gsm of Facebook te deblokkeren.
- Valse liefdadigheid met hartverscheurende berichten over rampen of ernstig zieke kindjes of mishandelde dieren.

Voor download van volledige tekst, klik hier. 

Bijlagen:
Hacking en criminaliteit met bankkaarten.pdf (160.3 KB)