Met deze sierbanaan uit de hooglanden van Ethiopië heb ik een haat-liefde relatie. Elk jaar tegen september hebben we een mooie tropische plant met donkergroene bladeren en rode nerven van meer dan 150 cm. Tegen eind oktober moet de plant naar binnen want één graadje vorst betekent het einde voor dit banaantje! Probleem is dat we de bladeren moeten inkorten wegens te hoog. Tegen mei kan de plant terug naar buiten en ziet er dan niet echt fraai uit. Halve bladeren met bruine randen. De wind maakt dan gewoonlijk nog een aantal extra scheuren en bij de eerste felle zomerzon verbranden de bladeren sneller dan dat je tot drie kan tellen! Gelukkig is het een snelle groeier, eens de temperatuur boven de 20° uitkomt verschijnt elke week een nieuw blad. Tegen eind augustus staat er terug iets dat de naam bananenplant waardig is!
Zo'n kuip versleuren is ook niet simpel want de pot is eigenlijk te groot in diameter om met een steekwagentje te kunnen transporteren. Je bent met twee personen nodig want het is "blind rijden" en de deuropening is het heikele punt van de hele onderneming.
Enfin, we gaan eerst nog een week of zes genieten voor het weer zover is! We zullen maar preventief gaan fitnessen zeker?
Wollemia nobilis is een conifeer en één van de oudste nog levende planten op aarde. In het tijdperk van de dinosauriërs kenden de Wollemia hun hoogtepunt. Tot zo'n 25 jaar geleden dacht men dat deze plantensoort uitgestorven was. Tot in 1994 in een verlaten regenwoudkloof in Australië een parkwachter enkele kerngezonde exemplaren van de Wollemia ontdekte. Sindsdien wordt de plant met mondjesmaat gekweekt en verkocht.
De originele vindplaats wordt geheim gehouden en bewaakt. Er werd een kweekprogramma opgestart ( de plant is gelukkig makkelijk te vermeerderen) en exemplaren werden naar plantentuinen en arboreta over de hele wereld verstuurd om in geval er iets met de originele vindplaats zou gebeuren de soort niet zou verloren gaan. Vorige winter (zomer in Australië) was het bijna zo ver want de grote bosbranden toen bedreigden ook de site. Met man en macht werd getracht deze plek te redden wat uiteindelijk ook lukte. In België kan je een aantal exemplaren bewonderen in de nationale plantentuin in Meise en in het arboretum in Kalmthout. In Kalmthout kan je ze ook (mondjesmaat) aankopen. Kalmthout heeft de alleenverkoop voor België. Ze mogen niet commercieel vermeerderd worden want de Australische overheid heeft een wereldwijde licentie op de kweek van de soort.
Ze zouden temperaturen tot -10° overleven maar jonge exemplaren verdragen waarschijnlijk geen vorst. Daarom behandel ik mijn exemplaar als kuipplant die binnen overwintert bij zo'n 10°C. Ze zijn ook nogal duur om mee te experimenteren! Vorig jaar werd in Kalmhout een 10 jaar oud exemplaar in volle grond geplant in aanwezigheid van de Australische ambassadeur. Dat zegt weinig over de winterhardheid want vorige winter heeft het amper gevroren!
Ons "Wollemieke" is in 3 jaar ongeveer in grootte verdubbeld, maar vooraleer ie 40 meter hoog wordt zoals in zijn thuisland zal het nog wel even duren! Vorige zomer heb ik de plant uit de volle zon moeten zetten omdat het blad begon te verbranden. Gelukkig waren we er nog net op tijd bij. Sindsdien staat hij in de halfschaduw (enkel wat getemperde ochtendzon) en daar doet hij het uitstekend.
Vandaag zetten we de zaak in vuur en vlam met wat exotische kuipplanten die momenteel in bloei staan.
We beginnen bescheiden met het zachte zalmroze van de oleander. Wist je dat oleanders in het wild o.a. in wadi's groeien in Jemen ? Zo'n wadi is een drooggevallen rivierbedding. Da struik groeit daar tussen de keien en rotsen. Zand is er nauwelijks want dat wordt, als het dan eens regent, weggespoeld. Onze oleander kan dus goed tegen de droogte maar mag gerust eens enkele dagen met z'n voetjes in het water staan ! (dat geldt uiteraard alleen maar voor de zomerperiode).
Pelargoniums komen bijna allemaal uit Z-Afrika en worden daar struiken tot 2 meter hoog. Ze kunnen ook best een tijdje tegen de droogte maar af en toe een verkwikkende douche zien ze wel zitten. Deze vind ik bijzonder geslaagd door de combinatie van roze met wit.
Hibiscus rosa sinensis is een tropische hibiscus die in de zomer graag op het terras in het zonnetje staat. Draai de plant niet als alle knoppen naar dezelfde kant wijzen want dan vallen ze eenvoudigweg af ! De bloemen houden het sowieso slechts één dag uit maar er komen heel de zomer nieuwe bloemen om dit te compenseren. In de winter staan ze graag op een licht plekje tussen 12-15°C. Normaal houden ze dan hun blad en kunnen doorbloeien tot de kerstdagen.
Sundaville (Mandevilla of Dipladenia) is een geweldige klimplant voor op het terras of balkon. Deze klimplant, oorspronkelijk afkomstig uit Centraal- en Zuid-Amerika bloeit de hele zomer met fantastische, trompetvormige bloemen. In ons geval knalrood maar ze zijn er ook in roze en wit. De bladeren hebben een diepe, groene, glanzende kleur. Als standplaats heeft een sundaville een voorkeur voor de halve schaduw of een licht zonnige plek.
Windkracht 6 en bananenbomen, niet zo'n goede combinatie. Onze bananenboom heeft het telkens weer lastig aan het begin van de zomer, ook dit jaar weer ! Half juni verbrandde het blad door de eerste rechtstreekse zonnestralen. En nu is er al een ganse week veel wind die gisteren nog een extra tandje bijstak ! Zo'n wind en bladeren van anderhalve meter kostte ons weer twee bladeren. Met als gevolg dat er nog maar een stuk of vier verhakkeld overblijven. Soms vraag ik me af of het allemaal wel de moeite waard is.
Onze banaan in kwestie is een Ensete ventricosum of Abessijnse banaan en is inheems in Oost-Afrika. Deze banaan is zeer interessant omwille van de zeer snelle groei en zijn blad. Want, toegeven, het is een prachtige plant !
Het is een monocarp: de plant sterft na de bloei en de productie van fruit. Dat fruit, tussen haakjes, is niet eetbaar!
Elk jaar zo rond Allerheiligen staat de plant er op zijn best bij. Maar dan moet ie naar binnen want hij kan niks vorst verdragen. Ik schat dat ons boompje met pot en grond erbij een kleine 100 kilo weegt. Dus niet zo maar iets om elke dag te versleuren. Een aantal bladeren zijn sowieso te groot om binnen te kunnen dus daar moet dan de schaar in. Dat doet waarschijnlijk meer pijn aan mijn hart dan aan de plant zelf. Ik heb ooit op BBC 2 Monty Don in Gardener's World alle bladeren van zulke plant zien afsnijden om enkel de stronk in zijn tuinhuis te overwinteren. De plant overleeft dat weliswaar wel maar is tot een stuk in augustus een verschrikking om naar te kijken. Wat hebben wij tuinliefhebbers toch een zwaar leven !
Dypsis Decaryi (driehoekspalm) is een palm uit het zuidoosten van Madagaskar waar het regenwoud overgaat in droge doornbossen. In het wild is de Dypsis decaryi tegenwoordig zeldzaam door habitat vernietiging en het overmatig verzamelen van zaden. De grote grijsgroene bladeren groeien van bovenaf gezien in drie richtingen en kunnen tot 2.5m lang worden.
Deze palm kan absoluut geen vorst hebben en moet 's winters naar binnen. Door hun verticale groeiwijze nemen ze gelukkig niet teveel plaats in beslag maar na een paar jaar kan de hoogte wel problematisch worden. In de late lente kunnen ze het terras op eens het gevaar voor nachtvorst definitief is geweken. Een plaatsje in de zon of halfschaduw is ideaal. Laat de plant wel even wennen aan de lichtcondities tussen binnen en buiten. Eind oktober gaat het dan terug naar binnen. In de zomer mag de plant om de 2-3 weken wat palmen- of kamerplantenmeststof krijgen.
Al bij al is dit een makkelijke plant die weinig problemen geeft. Grootste probleem is er eentje vinden. In de gewone tuincentra zal je ze niet makkelijk tegenkomen. Het exemplaar op de foto heb ik twee jaar geleden als plantje van een 80 cm gekocht, ondertussen is hij al de 2 meter gepasseerd. We zullen wel zien waar het eindigt in de toekomst !
Eén van de mooiste Zuid-Afrikaanse tuinplanten in mijn ogen is Agapanthus. De meeste zijn jammer genoeg net niet winterhard genoeg om het in onze (natte)winters uit te houden. Maar er zijn uitzonderingen op de regel. Sommige cultivars kunnen het op een beschutte plek en mits niet te nat wel uithouden in ons klimaat. Algemeen kan je stellen dat de bladverliezende soorten tot -5°C geen enkele risico lopen. Zelf heb ik meerdere witte Agapanthussen die al 10 jaar in volle grond staan en waar ik zelfs geen winterdek op aanbreng. Deze hebben aan de noordzijde beschutting van rododendrons en ze staan zelf niet ver van de basis van een grote berk, maar wel aan de zonzijde. De berk zuigt alle overtollige water uit de grond op (de sapstroom van berken komt in januari al op gang). Zo staat onze agapantus lekker droog en beschut en heeft al meermaals 10° vorst overleefd. Bloeitijd van deze soort is pas in juli-augustus. Dit valt ongeveer samen met de bloeitijd van de witte Phloxen die hier ook staan.
De twee exemplaren op de foto zijn bladhoudende cultivars en behoren tot de koukleumen. Meer dan 1 of 2° vorst is dodelijk voor deze soorten. Ze overwinteren in de veranda bij 10-15° ( je kan ze ook zonder problemen rond 5° overwinteren).
Wie wordt er niet vrolijk van de blitse kleurtjes van Gazania. Gazania's zijn normaal bij ons éénjarigen en het wordt nog vrolijker wegens het feit dat me dit jaar niets gekost hebben. Het zijn de planten van vorig jaar die afgelopen extreem zachte winter overleefd hebben en nu terug uitbundig staan te bloeien!
Deze Alocasia is eigenlijk bij ons bekend als kamerplant. In de zomer kunnen ze echter zonder problemen buiten in de tuin. Dat kan zowel in pot als in de volle grond. Tegen onze winters zijn ze echter niet bestand: bij 0° sterven de bladeren af. De wortelknollen kunnen korte tijd -2 tot -3° verdragen.
Alocasia is een enorme aronskelkachtige met ondergrondse verdikte wortelstok of knol. In tropische omstandigheden vormt hij een stam van 10 centimeter in diameter en ongeveer 2 m hoog. In cultuur wordt hij zelden meer dan 2 m hoog. Zulke snelle groeier is natuurlijk dankbaar als je hem elke week wat bemesting geeft en dagelijks rijkelijk water. Ze kunnen zelfs in de moeraszone van een tuinvijver staan !
De bloeiwijze bestaat uit een witte bloeikolf omgeven door een lichtgroen schutblad van 15-35 cm lang. Ze krullen achterover met de tijd. De mannelijke bloemen bevinden zich bovenaan op de bloeikolf, de vrouwelijke bloemen onderaan. Aan het uiteinde van de kolf is een geelachtig appendix, minstens half zo groot als de hele lengte van de kolf en en bedekt met kleine onregelmatige groeven.
De vruchten zijn rode bessen van 1 cm in diameter die elk verschillende lichtbruine zaden van 4 mm in diameter bevatten.
Dit leuke kleine bolgewasje uit Z-Afrika zie je niet zo gauw in onze tuinen. De smalle gestreepte bladeren zijn op zichzelf al attractief maar als in het voorjaar de zacht-lilakleurige bloemetjes tevoorschijn komen is het een echte schoonheid. Hier staan ze in een kuip in de nieuwe koude serre. Zo raken ze niet vlug overwoekerd door grotere en snellere groeiers en zijn in de winter beschermd tegen de ergste vorst. Enkele graden onder nul kunnen ze wel hebben mits ze niet te nat staan : hier hebben we dat in de hand. Enkele uurtjes zon per dag zijn voldoende. Het is niet omdat ze uit Z-Afrika komen dat ze de ganse dag moeten staan bakken en braden in de zon !
De meeste vijgen zijn in in onze contreien winterhard. In strenge winters kunnen vijgen wel boven de grond afvriezen. De vijgenboom groeit dan gewoon weer de grond uit. De afgevroren takken kun je meteen verwijderen. Er zijn wel veel verschillende rassen waarbij een aantal die niet goed rijpen in ons klimaat. Vraag hierover advies bij een goede teler of tuincentrum. Probleem in tuincentra is wel dat ze daar zelf meestal niet weten welk ras ze verkopen. Plant ze op een droog zonnig plekje, liefst nog tegen een zuidmuur, en je zal weinig problemen ondervinden met je vijgenboom.
Dit prikkeding met een haast onuitspreekbare naam komt in de nieuwe "Mexicaanse" border. Het is een soort cactus uit Mexico die desondanks toch temperaturen van -12°C zou moeten overleven (mits droog). En juist daar zit het probleem in ons klimaat, onze winters zijn niet droog !
Maar mits in november naar de koude onverwarmde serre staat ie wel droog en voor we daar aan -10° komen moet het buiten al deftig winteren. Onze prikkemans wordt in de zomer met pot en al ingegraven in de tuin. Hij krijgt enkele yucca's en Dahlia's als buren zodat ze een Mexicaans onderonsje kunnen houden.
Ik heb een klein redelijk beschut hoekje in de tuin tussen het tuinhuis en de muurserre waar de zon een redelijk deel van de dag op schijnt. Daar zou al dat tropisch spul moeten komen. Maar eerst moeten we nog een "braambessenslag" leveren om plaats te maken. Dat wordt iets voor vandaag en de volgende dagen. We houden je op de hoogte !
O ja, nog iets. Zo'n Opuntia pak je best met handschoentjes aan. De doornen breken makkelijk af en blijven met weerhaakjes in je vel hangen ! Dat ze liefst in de zon staan zal gezien hun afkomst wel duidelijk zijn zeker ?
Dit was de Tetrapanax papyrifer in betere dagen, vorig weekend zag hij er nog zo uit. Na de laatste 2 nachtvorsten heeft het blad nu toch een tik van de vorst (niet onze Filip) gekregen. Geen paniek echter, volgend voorjaar komt deze exoot uit ZO-Azië gewoon terug in blad. De stam krijgt een isolerend jasje waarmee waterleidingen ook tegen de vriezeman beschermd worden. Het is dus enkel een winterslaap en niet het einde van deze plant. Datzelfde geldt overigens ook voor dit blogje. In de winter is het moeilijk om steeds nieuwsjes in de tuin te vergaren, we houden daarom ook een winterslaapje en komen terug rond einde maart als de tuin ontwaakt !
Ondanks dat het al november is weten de Pelargoniums van geen ophouden. Sinds vorige week staan ze in hun winterverblijf en daar genieten ze van warmere temperaturen en staan ze toch in het licht. Voorlopig hebben ze nog geen water nodig want de potten waren doorweekt van de regen van de laatste weken. Zodra de grond enigzins is opgedroogd krijgen ze terug wekelijks wat water. In het voorjaar krijgen ze nieuwe potgrond met meststof en wordt er terug wat model in de planten gebracht. Te lange waterscheuten gaan eraf en half mei kunnen ze terug het terras op. Meestal staan ze dan al terug in bloei!
De Pelargoniums staan nog mooi in de bloei en fleuren momenteel nog steeds het terras op. Dat doen ze samen met oleander, bougainvilla en een aantal palmen. Nog een weekje en het is Allerheiligen. Momenteel is er nog geen risico op nachtvorst maar ooit gaat die er toch eens van komen. Om niet alles holderdebolder op het laatste moment naar veiliger oorden te moeten verplaatsen gaan de meeste volgend weekend de serre in. Chamaerops kan nog even buiten blijven, die kan desnoods wel een graadje vorst aan net zoals de oleander. De agaves en ander prikspul gaan ook naar binnen samen met de phormiums, cycas, boomvarens en wollemia. Die laatste is mijn grote trots en zal je niet zo snel tegenkomen in onze contreien. Deze plant is een levend fossiel uit dinosaurustijden met zijn roots "Down Under".
De vernieuwde serre staat klaar om zijn wintergasten te ontvangen. En zoals elk jaar stel ik mezelf de vraag of we de collectie niet wat zouden afbouwen. Het antwoord is steeds dubbel: nu gaan we voor afbouwen en in mei komen er steevast enkele nieuwelingen bij. Is dat nu gebrek aan karakter of een soort verslaving ?
De Bougainvillea is even de draad kwijt. Na mooi gebloeid te hebben tijdens het eerste deel van de zomer vindt er momenteel een, weliswaar bescheiden, nabloei plaats. Nog even en de plant moet naar de veranda verhuizen terwijl hij nog in bloei staat. De bloemen van deze plant zijn eigenlijk botanisch gezien geen echte bloemn maar wel verkleurde schutbladeren. De echte bloemetjes vormen hierin het centrum en zijn minuscuul klein. Het maakt de plant er niet minder mooi om ! Ik overwinter de planten in de veranda bij temperaturen tussen 10-15°. Ze krijgen dan zeer spaarzaam water (eens in de 10-15 dagen). Verpotten kan best in het vroege voorjaar (maart) met gewone potgrond.
Wanneer de luchtvochtigheid te laag is kan de Bougainvillea aangetast worden door spint. Aangezien spint een hekel heeft aan vocht is het verstandig de planten af te spoelen, en vervolgens door nevelen de luchtvochtigheid te verhogen.
Vergeling van het blad tussen de nerven heeft meestal te maken met voedselgebrek (ijzertekort). Bijmesten met een meststof voor kuipplanten met extra ijzer helpt meestal wel.
't Is amper een tiental weken geleden, maar het lijkt alweer een eeuwigheid sinds de Agapanthus in bloei stond. Die is ondertussen al lang uitgebloeid maar de Osteospermum en de Dahlia's hebben het nog niet opgegeven, die gaan nog even door tot de eerste nachtvorst.
Volgend weekend wordt voor de nacht van zondag op maandag een minimumtemperatuur van 1 of 2° in de Kempen voorspeld. M.a.w. kans op nachtvorst aan de grond op open plekken. Tijd om de driehoekspalm die uit tropisch Madagascar komt naar veiliger oorden te verhuizen! Deze zal de volgende 5-6 maanden de inkomhal mogen opfleuren. De rest van de exotische collectie kan nog even blijven staan, Chamaerops en Co kunnen wel een graadje minus overleven en de rest heeft beschutting van een eikenboomdie nog in blad staat en fungeert als dekentje. Dat boomeffect is niet te onderschatten en de temperatuursverschillen tussen open plekken en beschutte plaatsen kan makkelijk oplopen tot 2° of meer!
Plectranthus fruticosus is afkomstig uit Z-Afrika en is bij ons te houden als kuipplant.
Laat de plant zoveel mogelijk buiten staan en zet hem enkel binnen om te beschermen tegen de nachtvorst. Verder verlangt hij een neutrale bodem, genoeg licht en regelmatige bemesting, dit voorkomt slappe twijgen. Bloeien doet hij het ganse jaar door met lichtblauwe bloemtrossen en de plant heeft geurend zacht behaard blad. Op het eerste zicht denk je met een salvia te doen te hebben!
Men beweert dat de aanwezigheid van deze plant binnenshuis reumapijn zou verlichten vandaar de Nederlandse naam reumaplant. Ik zou zeggen, baat het niet, het schaadt ook niet!
Een schitterende plant uit China en Taiwan met exotische uitstraling. De rijstpapierplant heeft heel imposante, grote, lichtgroene bladeren, die op iedere plek in de tuin een eye-catcher zijn. De bladeren kunnen tot één meter groot worden en hiermee echt iedereen verbazen. Ook de bladstelen zijn bijzonder. Ondanks dat deze plant uit de tropen komt heeft het blad toch te lijden gehad van de grote hitte 2 weken geleden. Gelukkig dat er schaduw was op het heetst van de dag. Het grote probleem was dat zulke grote bladeren heel veel water verdampen dat via de wortels terug moet "opgepompt" worden. En die konden even niet volgen ondanks extra watergiften. Enfin, dit was ook (nog) geen normaal weer voor onze contreien.
De slaapboom is een snelgroeiende, bladverliezende kleine loofboom die in augustus met grote lichtroze bloembundels en lange zijdezachte meeldraden bloeit. Hij heeft een beschutte, warme plek nodig. Bij de Chinezen is deze boom bekend als ‘boom van collectief geluk’, want hij geeft vreugde en troost, brengt het oog tot stralen, het hart tot leven. Zo werd deze boom 500 jaar geleden in een Chinese botanische tekst beschreven. Al lang voor deze tijd was hij in China bekend als middel tegen verdriet over teleurstelling en verlies. Kortom: bloemen en bast zijn al heel lang bekend als antidepressivum. Sommige Chinese kruidkundigen noemen hem ‘herbal prozac’. De slaapboom is inheems in Iran, Pakistan, Himalaya, China, Japan en Ethiopië.
Hier staat de slaapboom aan de westzijde van het huis, beschut tegen koude noorden- en oostenwind. Zon is beschikbaar van 's middags tot zonsondergang en op onze Kempische zandgrond is drainage geen probleem. De boom krijgt z'n bladerdek pas in juni, dus niet te snel panikeren en denken dat de boom de winter niet is doorgekomen.
Ik ben Roger
Ik ben een man en woon in de Kempen (België) en mijn beroep is jong gepensioneerde.
Ik ben geboren op 29/05/1954 en ben nu dus 69 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: tuinieren, fotografie, zeewateraquarium, modelbouw, ....
Bernerhof
