Levensbeschrijvingen van artiesten in muziek en cabaret
23-04-2007
Renaat Grassin ('t Brussels Ketje) (e 08-02-1900 - + 12-10-1964)
Geboren te Sint-Gillis op 9 februari 1900 en overleden te Ekeren op 12 oktober 1964. Renaat voltooide de Grieks-Latijnse humaniora om vervolgens een tijdje Germaanse filologie te studeren aan de Leuvense universiteit. Hij werkte o.m. bij de Formière, Crédit Anversois, een notaris, om tenslotte te belanden bij het Ministerie van Openbaar Onderwijs waar hij vertalingen maakte voor het Staatsblad. Doch de wereld van Grassin, later beter gekend als "Het Ketje" was de wereld van kunst en toneel.
Uit "De Sterrendief" (1931)
Comédie féerique en quatre tableaux (inédit) - Rédaction : 1931 Création : De Sterredief, traduction néerlandaise de Jozef Contryn, 28 mars 1933, Turnhout, Vlaamsche Volkstooneel, m. sc. : Renaat Grassin ; en français : 8 septembre 1982, Bruxelles, Compagnie Michel de Ghelderode/Théâtre Benjamin, m. sc. : Jean-Paul Humpers.
Via de Nederlander Arie van den Heuvel bekwaamde hij zich in de toneelkunst en speelde enkele opmerkelijke rollen bij de toneelkring "De Volharding" te Tienen. In 1927 tekende hij een contract bij het Vlaams Volkstoneel. Inmiddels was hij ook verbonden aan de toenmalige Brusselse toneelgroep Gudrun. De grote doorbraak kwam er toen Grassin een Brusselse bewerking maakte van "Boefke", een Nederlands toneelstuk van Jaap van der Pol, naar de roman van M.J. Brusse. Renaat speelde zelf de hoofdrol. Het betekende meteen de geboorte van de figuur van het Brusselse Ketje. De allereerste opvoering had plaats in 1930 en in meer dan 1.000 vertoningen zou deze Brusselaar de titelrol spelen. In de dertiger jaren trad hij bij het toenmalige N.I.R. (Nationaal Instituut voor Radio) als 't Ketje op in het radiocabaret "De Blinkende Zonnekloppers". Hiervoor schreef Grassin zelf sketches, zong en creëerde er zijn fameuze "Poëziekes van 't Ketje". Door de Tweede Wereldoorlog verdween het programma uit de ether. Na de bevrijding raakte Grassin betrokken in een proces rond radio Brussel en vloog voor dertien maanden de nor in. Nadien werd hij in voorlopige vrijheid gesteld, maar op 17 mei 1947 werd hij veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf. Na zijn vrijlating regisseerde hij onder een pseudoniem en schreef teksten voor liederen van Bobbejaan Schoepen. In 1950 opende Grassin aan de Arduinkaai, naast de Vlaamse Schouwburg, zijn "Kavietje" dat echter snel werd opgedoekt. In 1952 trok de Brusselaar richting Antwerpen waar hij de attractie moest worden van de beruchte Vlaamse Club. Het werd echter een flop. Een jaar later nam Grassin deel aan het radiocabaretprogramma "Kop en Staart". Kort na de laatste uitzending in juni 1964 overleed hij in de Sint-Lucaskliniek te Ekeren. Daar kreeg hij in 1982 een plaats op het ereperk. Bekende teksten van Grassin zijn zeker: " 'k Zaa wille da'k e Muske was" en "Van e giel klaa moezeke en van e fleske konjak". Bij uitgeverij Danthe verscheen in 1982, van de hand van Rie Vanderheyden, het boek: "Renaat Grassin 't Ketje", zijn leven, zijn poeëzeekes".
Op LP verscheen in 1972 "Ketjes de Bruxelles" en een verzamelelpee met o.m. het beroemde nummer van het hierna in tekst meegegeven "moezeke en de konjak".
Van een klein muizeke en een fleske cognac
Een klein en een gentil muizeke da speeldige in ne salle a manger En het pruufdige van de macaroni en van de restant van ne roti En van de wei van nen ette kees et a la fin van n a bakke kust Moa doaraf kreeg da muizeke ne vriedige dust Moa t zag doa e fleske stoan mee spinnewebbe op en veul stof En da muizeke vond da fleske tof Moa seulement ten had giene tire bouchon veu da fleske te debouchonnere Moa da muizeke paktige zijnen elan en t begost da fleske te chargere En da muizeke sprong en het sprong en het sprong da fleske omver et parterre Het fleske was stuk moa wat er in stak was fijne cognac ieste kaliter Nen ielen halve liter En da muizeke lanceidigen hem in deine plas En het lektige en het lektige ge kunt nie geluuve hoe goe dat da was En het lektige nog et encore et toujours To dat op t leste gien fles nie mier zag stoan en giene plafond en giene vloer Want da muizeke was in iene kier scheel krommineel zat Moa dans un dernier effort stond da muizeke op zijn achterste puute En t sloeg op zijn borst lak as ne gruute En het riep lak as Tarzan in de cinema geried tot de strijd Woa is deine smerige koater da k hem zijne nek afbijt. Nu moeie niet peize da k ulder da poezieke sta te deklamere Seulement om ulder t amuzere Neie neie! Ik hem ulder wille demonstrere Dat as der sommigste zijn die ulder mee convikse n stuk in ulder kraag drinken Da nie en is seulement en allien om te kunne drinken Moa om ne keer goe zat en gielegans doeffes te kunne zijn Want dan vergete z ulder miserie en vergete z ulder pijn En na zijne vijfde of zijne tiende geuze Dat hangt af van ulder constitutie Voelt de kleinste pachacroute zich lak as ne reus Nen bulteneir verget zn mismokthed en zennen bult Ne poeffer zn miserie en zn schuld Nen arme vagebond vuult zich lak as ne miljonnair En hij peist dat hij in n zilveren bedde mee zijen loakens sloapt In plosj van op zijne paljas parterre Ne lafoed wèd nen heros, ne loeirik nen rappen, En ne pei me n stem veu haat mè te kappen Die paast dat em zingt lak as ne nachtegoel Ne zatte schacht wordt kapitein En ne zatte kapitein wordt generoal En ik het ketje zelve Ik produceer dan poeziekes en detail et en gros En ik vuul me nog veul straffer as menier Vondel of as Victor Hugo Vrienden, as ge van ze leive ne zatlap ziet, Respecteit em en beziet em mee tact Want ge kunt nooit nie wete veur wie dat em zen eige pakt. Et surtout mensen die naar mij luistert bekloagt hem nie Want t is misschien den ieste kier in deine sukkeleir ze leven Dat m nie af en ziet.
Will Ferdy, of Werner Ferdinande, werd geboren te Gent op 9 maart 1927. Ferdy kan omschreven worden als een selfmade-man. Hij begon aanvankelijk zijn muzikale carrière als zanger-conférencier onder zijn eerste artiestennaam: Will Ferry. Na zijn legerdienst, in de rangen van
de toenmalige Welfare-troepen, koos hij in september 1948, als
21-jarige, resoluut voor een loopbaan als beroepsartiest. Voordien spitte meneer Ferdinande nog een tijdje als bediende bij het Ministerie van Openbare Werken. De artiest, die zijn naam omvormde
tot Will Ferdy, teneinde verwarring met de Nederlandse auteur Ferry te
vermijden, kreeg vrij vlug een aanbod om op te treden in de musichall
"Oud-België" te Antwerpen. In 1948 verscheen zijn eerste
78-toerenplaat "Nacht over Java", met een doorbraak in 1951 met "Zie-de
gij me gere". Ook had hij al enig succes met "Bij de oude molen", Zend
hen nog eens een briefje"... Gestart in de schlagermuziek verkoos
de geboren Gentenaar de overschakeling naar de inhoudelijkere
kleinkunst en het cabaret, met in het begin, de jaren vijftig, vooral
de aantrekkingskracht van het Franse chanson. Met het regent in de straten" in 1954
lukte hem dat vrij aardig. Maar dit stilgroeiend succes weerspiegelde
zich financieel niet en het publiek keerde hem stilaan de rug toe. Hij
bleef creatief overeind met de succesvolle kabaretprogramma's "Kop en
staart" en "Weg met de zorgen" van Radio Kortrijk. Zelfs als Limburgers
waren we gehecht aan deze radioprogramma's. In 1953, tijdens de bonte avonden van
Radio Kortrijk werd het beroemde "Peterke en Pépé" geboren. Later
"Peterke en Pol". Twee rollen die Will Ferdy met de nodige
stemwisseling jarenlang voor zijn rekening nam en van de éne
parochiaalzaal naar de andere sleurde als een kibbelend koppel dat de
generaties overbrugde. In 1955 maakte Nederland kennis met
de showman-zanger Will Ferdy. In de shows van de Nederlandse
kleinkunstenaar Wim Sonneveld mocht de "voorloper" van het chanson
telkenmale een drietal nummers brengen. Op platengebied was er bij Ferdy een leemte tussen 1954 en 1960. Met "Het schrijverke" knoopte Ferdy
in 1960 opnieuw aan met zijn succesperiode en wist de poëzie van Guido
Gezelle, muzikaal in talrijke gedichten te onderlijnen of een halve
taalstrijd rond Jacques Brel in vrede te laten smelten. Voor de Belgen in Amerika en Canada
verzorgde hij in 1960 en 1964 een tournee. Het werd voor hem één van
zijn mooiste herinneringen uit zijn carrière. Het énige nummer waarmee hij
officieel bij Juke-Box in de voorperiode van de hitlijsten genoteerd
stond was twee maanden vanaf februari 1965 met als hoogste notering een
12de plaats met "De stervende". Een driejaarlijks terugkerend evenement "De Grote Prijs Will Ferdy" werd in 1966 boven de doopvont gehouden. Will ontving in 1967 van Sabam - de
auteursvereniging voor auteurs en componisten - de "Eugeen De
Ridder-prijs" voor zijn totale artistieke werk. Na zijn hoogtepunten ging het voor
Ferdy eind van de jaren zeventig minder goed. De bekentenis die hij op
4 december 1970 aflegde in een televisieprogramma omtrent zijn
homosexuele geaardheid drukte jarenlang zijn stempel. Maar hij kwam
sterker terug dan ooit met zijn autobiografische LP "Ik ben van ver
gekomen". Ups en downs waren een rode draad
door zijn ganse carrière, wellicht ook zijn leven. Maar telkenmale kwam
hij tijdig met een nieuwe creatie op de proppe om de publieke
belangstelling niet te verliezen. In 1975 won hij met "Er was een tijd"
de persprijs tijdens de "Gouden Sirene" te Middelkerke en in 1980 kreeg
hij bij Omroep West-Vlaanderen op de vrijdagnamiddag een eigen
programma: Zilverdraden tussen goud. Toen Will Ferdy in 1983 zijn 35-jarig
zangjubileum vierde, ontving hij de medaille "Pro Musica", een
onderscheiding van het Ministerie van de Nederlandse Cultuur en werd
hij benoemd tot "Ridder in de Kroonorde". In december 1984 had de zanger een
nummer 1 in de VRT-Vlaamse Top-10 met het eigen grenzeloos geschreven
nummer "Ik hou van jou, Je t'aime tant, Ich liebe dich, I love you so". Het grootste deel van Ferdy's
repertoire is trouwens, wat de teksten betreft, van zijn hand. Dit op
zich is al een uitzonderlijk gebeuren in ons kleine Vlaanderenlandje.
Maar ook zorgde hij voor menig eigen melodietjes. In 1987 kwam zijn eigen
levensbeschrijving uit in boekvorm: Zo ben ik nu eenmaal. Met een
vervolg in 1989: De Waarheid. Het derde deel van dit levensverhaal
verscheen in 1991: De moeilijke jaren. Na 45 jaren - hiervoor werd hij op 10
december 1993 gevierd in de Arenbergschouwburg te Antwerpen en kreeg
hij van het Antwerpse stadsbestuur een bronzen medaille en van Sabam
het Fugabeeldje "voor zijn grote inzet voor het betere lied" - is de
Vlaamse entertainer nog steeds een begrip in de showbizz. Voor Will Ferdy een bekroning voor het jarenlange knokken tegen alle onbegrip en ongelijkheid in onze samenleving. In de reeks "De Kleinkunst Reeks"
verscheen in 1994 een CD met een aantal onvergetelijke liedjes als "Het
schrijverke", "Christine", "Belijdenis", "De stervende", "De waarheid",
... (GîG)
"Over alle Grenzen", "Ik ben
er ook nog!" en "Zo gezegd, Zo gezongen" zijn de titels van
theatershows, waarmee hij in Vlaanderen ging toeren. De eerste twee
waren ook goed voor een gelijknamige cd. "Ik ben er ook nog!" kreeg een haast
cynische titel mee toen begin 1996 werd vastgesteld dat Will Ferdy
dringend aan een hartoperatie toe was. Die is gelukkig zeer goed
geslaagd en sindsdien heeft hij hetzelfde levensritme hernomen. "Ferdytjes en datjes was de titel van zijn jubileumshow (55 jaar beroeps), waarmee hij het land bereisde. Einde 1994 ging voor de acteur
Ferdy een langgekoesterde droom in vervulling: hij werd door het
productieteam van 't Koekoeksnest (Radio 2) aangezocht om de rol van
"Mielke" te spelen in het zo populaire radiofeuilleton. Een nieuwe
taak, die hij met brio wist te volbrengen. Met een beperkte groep
acteurs trok Ferdy, in opdracht van Radio 2, in volle oorlogstijd, naar
onze Blauwhelmen in de Baranja. Daar werd zijn optreden "in concert", naast dat van Wendy Van Wanten, een reuzesucces. Sinds enkele jaren treedt Will Ferdy
ook op als acteur bij het gezelschap van het EWT-theater
(Deurne-Antwerpen). Ook in "Sterke Verhalen" (TV1) van Luc Wyns maakte
hij een geslaagde opwachting.
Ter gelegenheid van zijn 70e
verjaardag in 1997 verscheen de derde editie van "Will Ferdy zingt
Guido Gezelle". Voor deze CD-uitgave werden de vroegere
orkestopnamen digitaal bewerkt en zong Will alle liedjes opnieuw in.
Bovendien werden 8 gloednieuwe liedjes op Gezellegedichten toegevoegd
("tweede cyclus"). Deze CD werd een blijvend succes met steeds maar
nieuwe persingen. Daarop volgde de cd-productie "Will
Ferdy zingt Jacques Brel", waarop hij andermaal hommage brengt aan de
in 1978 overleden geniale artiest. Onder de 16 door hem vertaalde of
hertaalde liedjes zijn er enkele die hij reeds vele jaren geleden, toen
Brel nog in leven was, tot een succes zong. Inmiddels verscheen ongeveer elk jaar een nieuwe cd. Zijn discografie is enorm: 40 78-toerenplaten, 50 lps, talrijke 45-toerenplaatjes en nu reeds 20 fullcds! De cd Will Ferdy 75 - In wel en wee"
verscheen einde mei 2002 en werd reeds aangevuld met een dubbel-cd
Liefde sterft nooit helemaal, waarop zijn grootste successen met
nieuwe liedjes gecombineerd werden. Als bonus-cd zijn de diverse
Christine-versies toegevoegd. Begin 2003 stond hij 8 weken lang,
met enorm succes, aan de zijde van Ruud De Ridder op de planken van het
Echt Antwaarps Teater, in een komedie die de auteur speciaal voor hem
schreef: Frikadellenkoek met kriekskes. In 2004 werd de Gentse
versie Frikandon mee kriekskes door het Nieuw Gents Volkstoneel,
waarvan hij peter is, opgevoerd met Will Ferdy als gastacteur. Ook zijn jaarlijkse Kerstconcerten zijn uitgegroeid tot een traditie. Naast talrijke onderscheidingen zoals
de Toni Fakkel Award (1990) en de Antwaarpse Awaard (2004) werd hij
opgenomen in de ere-galerij Radio 2 voor "een leven vol muziek" (2002)
en voor zijn liedje "Christine" (2004). Einde 2004 kwam onverwacht een
wending in zijn carrière door de aanwinst van een live-begeleider,
Jürgen De Smet, met wie hij ook liedjes schrijft voor zijn komende cd's
en theatershows. Het werd een intense samenwerking met als gevolg dat
de jonge pianist meteen instond voor 4 composities voor de cd Ik dacht
ik heb mijn tijd gehad en alweer 4 nieuwe nummers schreef voor de
nieuwe cd "Charme van het Chanson - En de jaren gingen voorbij".
De shows van Will hebben er een
andere dimensie door gekregen. Lenteconcert 2005 in het
EWT sloeg in als een bom: uitverkochte voorstellingen en een zeer
enthousiast publiek was het gevolg. In juli 2005 was Will Ferdy na 5
jaar afwezigheid helemaal terug op de jaarlijkse Gentse Feesten. Hij
bracht er samen met Jürgen in Publiekstheater Minnemeers 3
premièrevoorstellingen van een nieuwe theatershow, Will Ferdy intiem. In 2006 volgde op de Gentse Feesten zijn nieuwste show "Charme van het Chanson". Intussentijd zijn in het Vlaamse land heel wat concerten met het tweetal voorzien.
De bioinfo vanaf 1994 haalden we van de officiële website van Will Ferdy: