Gerard Reve, de zelfbenoemde volksschrijver
Uitgegeven op zondag 09 april 2006 om 10:53:01, bijgewerkt om 11:02:08 |
|
|
(Novum) - De zaterdag overleden schrijver Gerard Reve is op 14 december 1923 geboren als Gerard Kornelis van het Reve. Hij brengt zijn jeugd door in Betondorp, een wijk in het Amsterdamse stadsdeel Watergraafsmeer. Hij maakt het gymnasium niet af, maar stapt na een tijdje over naar de Grafische School. Van 1943 tot 1947 werkt hij als verslaggever voor Het Parool, waar de zelfbenoemde volksschrijver kennismaakt met Simon Carmiggelt.
Reve debuteert als schrijver in 1946 met 'De ondergang van de familie Boslowits' in het literaire tijdschrift Criterium. Hij beschrijft daarin het leven van een joodse familie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Reve doet dat op een eenvoudige en sobere manier. Het woord jood wordt in het hele werk niet genoemd.
In 1947 publiceert Reve onder het pseudoniem Simon van het Reve de roman 'De avonden', waarschijnlijk zijn bekendste werk. Reve schrijft over de laatste tien dagen van het jaar 1946. De roman gaat over een gezin dat veel lijkt op het gezin waarin Reve opgroeide. Het boek is sterk autobiografisch. De buurt waar de familie woont, noemt hij bijvoorbeeld 'Cementwijk'. Het boek krijgt veel kritiek vanwege zijn 'nihilisme', maar anderen prijzen Reve om het werk. 'De avonden' wordt bekroond met de Reina Prinsen Geerligsprijs en in 1989 wordt de roman verfilmd.
Reve is enige tijd getrouwd met de dichteres Hanny Michaelis. Staatssecretaris Jo Cals van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen weigert hem een reisbeurs, omdat zijn Engelstalige novelle 'Melancholia' pornografie zou zijn. De schrijver vertrok toch naar Groot-Brittannië. In de jaren zestig brengt Reve 'Nader tot u' uit. In dat boek komt de schrijver voor het eerst openlijk uit voor zijn homoseksualiteit. Het boek behoort tot de werken die in opspraak raakten. Wegens de publicatie van 'Nader tot u' wordt Reve aangeklaagd voor godslastering. Hij beschrijft in het boek gemeenschap met een als ezel vermomde God. Hij wordt vrijgesproken. Opvallend is dat Reve zich in datzelfde jaar bekeert tot het katholicisme.
Reves boeken zijn sterk autobiografisch. Zo zette de auteur zich af tegen zijn communistische ouders. Regelmatig kwamen de mannen met wie hij samenleefde voor als personages in zijn boeken. Zo waren daar Willem Bruno van Albeda (Teigetje) en later ook Hans van Maanen (Woelrat) en Matroos Vos (Joop Schafthuizen). Het werk van Reve wordt gekenmerkt door onder meer absurdisme en (sado)masochisme. Religie en homoseksualiteit vonden onder de naam 'revisme' een verbinding: het begrip kwam te staan voor een met religieuze, mystieke en sadomasochistische elementen vermengd liefdesritueel.
In de jaren zestig krijgt Gerard Reve meer bekendheid. Dat komt behalve door zijn boeken door verschillende televisieoptredens. In 1969 ontvangt Reve de P.C. Hooftprijs voor zijn oeuvre. Bij het in ontvangst nemen van de prijs baart de schrijver veel opzien door minister van Cultuur Marga Klompé te kussen.
Reve wordt verschillende keren koninklijk onderscheiden. In 1974 wordt hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In 1993 wordt hij op zijn zeventigste verjaardag bevorderd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Als hij 75 wordt, benoemt koningin Beatrix hem tot Commandeur in de orde van de Nederlandse Leeuw.
In 1980 wordt Reve gevraagd het boekenweekgeschenk te schrijven. Zijn manuscript 'De vierde man' wordt echter door de CPNB afgewezen. Het zou een te controversieel verhaal zijn. In 1984 wordt het verhaal verfilmd. In 1974 vestigt Reve zich in Frankrijk, waar hij sinds 1975 samenwoont met Joop Schafthuizen, die tevens zijn zakelijke belangen behartigt. In 1993 vestigen ze zich in Machelen-aan-de-Leie in België.
Schafthuizen komt in 2001 in opspraak, wanneer hij verdacht wordt van aanranding van een minderjarige jongen en het bezit van kinderporno. In die tijd krijgt Reve de prestigieuze Prijs der Nederlandse Letteren. De Belgische koning Albert weigert de prijs door deze affaire aan Reve uit te reiken. De Gentse rechtbank veroordeelt Schafthuizen in juni 2003 tot zeven maanden voorwaardelijke celstraf.
In mei 2004 wordt bekend dat de inmiddels 80-jarige Reve in een verzorgingstehuis is opgenomen. Reve schijnt lichamelijk in 'topconditie' te zijn, maar de schrijver zou de laatste maanden geestelijk sterk achteruit zijn gegaan. Reve lijdt dan al geruime tijd aan de ziekte van Alzheimer.