Nu ik het toch over treinen had, wil ik u dit werk van Manet uit 1873 niet onthouden: De Spoorweg.

Het schilderij zorgde in 1874 voor spot en kritiek op de Salon te Parijs. Niet alleen had men kritiek op de niet-academische stijl en techniek die Manet hanteerde, maar vooral: wat stelde het eigenlijk voor? Een moeder met haar kind? Een tante en haar nichtje? En naar waar kijkt het kind? Het schilderij noemt ‘de spoorweg’, maar er is niet eens een trein te zien!

Wat is er eigenlijk wél te zien? Een zittende jongedame, keurig gekleed, met een slapend hondje op de schoot. Verder heeft ze een waaier en een boek in de hand. Ze kijkt de toeschouwer aan. Achter haar is een zwartmetalen hek die het totale schilderij overheerst. Naast haar staat een meisje dat de omheining vasthoudt en met de rug naar de toeschouwer gekeerd is. Ze kijkt door de omheining waar een dikke stoomwolk te zien is en een deel van een herenhuis. Naast haar, op het muurtje aan de omheining, ligt een druiventros.

Als we de kleur van de kleding van beiden bekijken, zien we een samenhang: het meisje heeft een zwart lint in het haar. De dame heeft dit om de hals. Het hemd van de dame is wit en de jas is blauw. Net de twee kleuren die voorkomen bij het kleedje van het meisje. Ook hun haarkleur is identiek.
Iconografisch staat het hondje op de schoot symbool voor trouw en deugd. Anderzijds is een druiventros dan weer een symbool van vruchtbaarheid en lust. Maar hier verwijst het naar haar verleden, toen ze bij Manet model stond voor de schilderijen Le déjeuner sur l'herbe (druiven) en Olympia (hondje)

De plaats van de scène is het station Saint-Lazare in Parijs, in het Quartier d’Europe, waar Manet een atelier had. Het was een wijk die in volle opbouw was om een metropool te worden. Treinen waren toen een nieuw vervoermiddel. Ze staan in het schilderij symbool voor de toekomst en moderniteit. En dit was de sleutel tot de betekenis van het werk dat mensen toen niet begrepen: het meisje kijkt naar de toekomst, die nog in nevels gehuld is (de stoom van de trein). De dame echter heeft een leven gehad en zij leeft in het heden en van herinneringen. Daarom is ze met de rug naar het station toegekeerd. Het boek, misschien een dagboek, benadrukt dat ze een leven had. De metalen afsluiting symboliseert de grens tussen het heden en de toekomst.
Het jonge meisje dat poseerde, was het dochtertje van een buurman van Manet. De dame was het favoriete model van Manet: Victorine Meurent. Victorine was op dat moment 29 jaar en het zou bij dit schilderij de laatste keer zijn dat ze voor Manet poseerde. Ze was intussen zelf beginnen schilderen.