Dit is een zalig schilderijtje om te 'lezen'. Het bulkt van symbolen, hoewel op de site van het Mauritshuis de uitleg staat dat Dou de rommelige kamer schilderde om te tonen wat hij kon als fijnschilder. Het lijkt me onlogisch, gezien de slapende hond en de lezende vrouw nog veel fijner geschilderd zijn. Dus waarom zou hij dit nog moeten bewijzen? Het is geschilderd in 1658 en Dou was dan al 45 jaar. Laten we onze ogen eens dwalen over het schilderij...
De vrouw zit in een stoel met een schaar en een lap stof in de hand en kijkt de toeschouwer aan. De dienstmeid is met haar kind bezig dat in de wieg ligt. Boven aaan de zoldering hangen doeken gedrapeerd, wat aangeeft dat het een allegorie is, dus een dubbele bodem betekenis heeft. Al de rommel in de kamer hebben een erotische betekenis, maar dan wel in negatieve zin. Linksvoor het tafeltje met een karkas van een haas en een omgegooide karaf die blijkbaar leeg is. Bij de dame, een mandje dat half open staat met vuil wasgoed dat eruit hangt, haar slofjes staan wanordelijk en haar voeten staan op een stoofje. Rechts een bezem (fallussymbool), een ton met een dekselmotief van een dode vis, een kastje met daarop een volgroeide kool, een uitgedoofde kaars, een geslachte kip en daarboven hangt een dode haas. Verder op de grond een bos wortelen, een lege mand en een omgegooide lantaarn. Achter haar een cupidobeeld zonder pijlen en een boekenrek met een kaart uit een atlas en een wereldbol. Zelfs de vogelkooi aan de pilaar is leeg. Aan dehand van al die symbolen zou je kunnen spreken van een uitgedoofde liefde. Ten andere: is ze thuis? In de verte is een open haard te zien met twee oudere mensen. Haar ouders of schoonouders? Zijn ze op bezoek of woont ze bij haar ouders in? En waar is haar man? De wereldbol en de kaart zouden er kunnen op wijzen dat hij op reis is. Maar dan...van wie is die mantel en degen die aan de pilaar hangt? Is de man dan toch thuis? Of is er een andere man in huis? Is het daarom dat de lege stoel opzichtig links geschilderd is? Het zijn net dat soort vragen die je doen blijven kijken naar het schilderij...
Het schilderij werd in 1660 geschonken door de Nederlandse Staat aan de nieuwe Engelse koning Karel II. Hij was zo verrukt van het schilderij dat hij Gerrit Dou meteen een baan aan zijn Hof wou geven. Dou bedankte voor de eer en bleef liever in Leiden...
|