HONGERWINTER 1944/1945

Over deze beruchte winter is veel gesproken en geschreven.

Uit het westen van Nederland vertrokken velen naar
Gelderland en verder om te trachten voedsel te bemachtigen voor hun gezinnen en/of familieleden. Bekend is dat er door de plattelandsbevolking veel hulp is verleend, maar ook dat er boeren waren, die slechts bereid waren iets af te staan in ruil voor sieraden, zoals trouwringen, kettingen e.d.

Wanneer men er dan na weken, soms maanden, uiteindelijk in was geslaagd voedsel te bemachtigen, overkwam het de trekker soms dat iemand van de “Grüne Polizei” hem stond op te wachten en de levensmiddelen in beslag nam. Protesteren hielp uiteraard niet….

Ook bij ons gezin werd honger geleden. Ofschoon de oudste zoon (Theo-20) veelal niet thuis was vanwege zijn bezigheden bij de ondergrondse en de tweede zoon (Wim-17) op zaterdag 11 november 1944 tijdens een razzia naar Duitsland (Brake bij Bremen) was weggevoerd, waren de rantsoenen dermate schaars, dat er van één volledige maaltijd per dag nauwelijks sprake was.

Op zaterdag 1 april 1944 was er een zoon geboren Leo(pold), vernoemd naar de toenmalige Koning van België. Ofschoon Moeder hem voortdurend borstvoeding gaf, was het natuurlijk tevens van belang, dat hij op gezette tijden “vast” voedsel kreeg. Vanzelfsprekend was voor dit doel melk noodzakelijk.

Na ingewonnen informatie bleek dat in Kethel, een dorpje bij Schiedam, bij een boer aan de Polderweg aardappelschillen e.d. konden worden geruild voor een hoeveelheid melk. De eigen aardappelschillen werden dan ook opgespaard en voor zover mijn herinnering reikt, werd er ook aan buren en kennissen gevraagd om schillen af te staan.

Zodra er dan een behoorlijke hoeveelheid schillen was verzameld werd ondergetekende (Jan-14) erop uit gestuurd, waarbij de zak schillen op de rug werd gedragen, of als er sneeuw lag op de slee werd gebonden, waarna de voettocht kon beginnen. (Het gezin beschikte niet over een fiets )

Helaas heb ik de exacte afstand nooit kunnen nagaan, maar ik geloof dat de tocht minimaal 1,5 uur duurde.
Ik kan me niet herinneren dat ik bij die boerderij ooit maar iets te eten of te drinken heb gekregen. Soms rook het er heerlijk naar gebakken spek….. Wel weet ik nog dat mijn handen eens zo verkleumd waren dat de boerin de blauwe flap met melk voor mij op de slee heeft gebonden.

Overigens, wanneer er dan voor Leo bijvoorbeeld “Molenaar’s Kindermeel” kreeg, mocht ik hem voeren. Dat er wel eens een hap niet in zijn mond terecht kwam, valt zeker achteraf wel te begrijpen/billijken.

Gelukkig heeft onze Leo hiervan – zo op het oog - geen nadelige gevolgen ondervonden…..

(Zaterdag 7 mei 1945. Einde van de gevechten in het westen. Generaal Blaskowitz tekent in hotel “De Wereld” het bevel van de onvoorwaardelijke overgave in aanwezigheid van Prins Bernhard, Opperbevelhebber van de BS (Binnenlandse Strijdkrachten)).

Geschreven in 's Hertogenbosch op 6 augustus 2004 door mijn broer Jan.