Waterstof: Noë van Hulst 23-04-2019

Even de drie soorten waterstof op een rij:

GRIJS: geproduceerd met aardgas

BLAUW: gas geproduceerd maar CO2 afgevangen (CCUS, carbon capture utilisation and storage)

GROEN: geproduceerd met hernieuwbare energie (wind, zon, waterkracht)

Ook belangrijk zijn de prijzen:

Grijs:  € 1,50/Kg (aanmaak) ; CO2 uitstoot € 20 tot € 25/Ton (volgens EU emissierechten handel). Er is bij een aantal landen binnen de EU de wil om deze prijs op te trekken tot € 30 of € 40/Ton.

Blauw:  Deze prijs is ook afhankelijk van de aardgasprijs, maar een grotere kost is de CO2 opvang. Die kost nu € 50 tot € 70/Ton (ammoniak productie excl.) Eens dit proces opgeschaald kan de prijs dalen.

Groen: Tussen €3,50 en € 5/ Kg.

Voor het ogenblik is de elektrolyse kost hoog omdat de capaciteiten wereldwijd nog laag zijn. Er zijn experts in de industrie die voorspellen dat het opdrijven van de capaciteit zal leiden tot een prijsdaling van 70% in de komende 10 jaar. De meest kritieke factor is de prijs van de groene elektriciteit. De kost van wind- en zonne-energie is de laatste tien jaar spectaculair gedaald. Het ligt in de lijn van de verwachting dat hetzelfde zal gebeuren met groene waterstof: de prijs zal veel sneller dalen dan wat algemeen verwacht wordt.

In landen met veel wind en zon zoals, Midden-Oosten, Latijns Amerika, Noord-Afrika is de prijs van de groene stroom nu al gedaald naar € 0,02/KWh. Mogelijk zullen de prijzen nog verder dalen naar €0,013/KWh (bron: voormalig US energiesecretaris Steven Chu). In die landen is er een groot potentieel aan groene energie, en dus mogelijkheden voor groene waterstofproductie, voor zowel de plaatselijke markt als voor de export.

Groene waterstof kan in principe verscheept worden doorheen de hele wereld. Japan heeft een aantal piloot projecten op stapel staan om in samenwerking met landen als Australië, Saudi-Arabië en Brunei, uit te vinden wat de beste manier zal zijn om transport per schip over lange afstand mogelijk te maken. Een markt zoals die van vloeibaar aardgas behoort tot de mogelijkheden.

Wat betekend dit nu voor de kost van groene waterstof in Europa? In het begin, dat het meer tijd zal vergen om de prijs van groene waterstof naar het niveau te krijgen van grijze of blauwe waterstof. Het knelpunt wordt hier dus de capaciteit van de voorhanden zijnde groene stroom. Het project van offshore wind productie is voorzien om binnen 10 tot 15 jaar op volle capaciteit te draaien. Tegen begin 2030 kan hier een massaproductie van groene waterstof opgestart worden. Sommige grote industriële spelers zoals ENGIE, hebben zich expliciet tot doel gesteld om de prijs van groene waterstof gelijk te brengen aan die van grijze waterstof. Japan heeft zich een gelijkaardig doel gesteld tegen 2040. Deze ambities zijn op lange termijn, maar dit sluit niet uit dat er voor groene waterstof een rol is weggelegd in een nabije toekomst. Het is een trend die we reeds lokaal in Europa kunnen zien waar wind- en zonne-energie reeds groene waterstof produceren voor toepassingen in de industrie, transport en de energie opslag.

Het Zweedse energie bedrijf Vattenfall heeft een duurzame business case berekend voor een €20000 kostende auto die gemaakt is uit CO2 vrij staal. De prijs zou slechts €200 meer zijn. Het Deense energie bedrijf Orsted benadrukt dat hun bod op een offshore veiling in Nederland ook de productie van groene waterstof voor industrieel gebruik inhoudt. Dit bewijst dat er op dit ogenblik nieuwe business modellen worden uitgevonden en dat de ontwikkelingen op waterstofgebied wel eens voor verrassingen kunnen gaan zorgen in de nabije toekomst.

Energie politiek kan het verschil maken door maatregelen zoals minimum CO2 prijzen. Een andere belangrijke factor is de manier waarop de overheden zullen gaan zorgen voor de energie transitie.

Nederland zal zich inzetten voor een productie van blauwe waterstof op de korte termijn en hopelijk op groene waterstof in een nabije toekomst.

De Franse regering heeft als doelstelling 10% groene waterstof in 2022 en 20 tot 40% in 2027 (in de industrie).

Een voorstel van een aantal grote spelers in Duitsland (Shell, Siemens, Tennet) wil de verschillende veilingen van offshore windmolenparken voor elektrolyse organiseren door ze onder te brengen in één tender.

Verschillende discussies binnen Europa omvatten ook voorstellen om waterstof te gaan bijmengen in het aardgasnet. Dit kan een hulpmiddel zijn om de elektrolyse kost nog sneller te laten dalen. We verwachten om nog veel meer stemmen te horen in het debat over een duurzame waterstofmarkt in Europa in de maanden die volgen.

De propere waterstof toekomst staat op het punt te beginnen.