Fred Pearce: (Engels milieujournalist van het jaar , 2001)
...Energie efficiëntie moet topprioriteit hebben. Meer dan de helft van het goedkoop te behalen resultaat ligt in de beperking van de uitstoot van CO2 in de bouw, het transport en de industrie. Veel daarvan kan kosteloos of zelfs met winst worden gerealiseerd, omdat de besparingen die het oplevert groter zijn dan de investeringen. Het is ook een terrein waar wij als individuen het gemakkelijkst ons steentje kunnen bijdragen, door energiezuinige lampen en apparaten te kopen, door onze huizen goed te isoleren, door minder auto te rijden, minder te vliegen, en door een juiste auto te kiezen.
Ook valt er op korte termijn veel te winnen door het uitrusten van energiecentrales met zogenaamde 'gaswassers', filters die CO2 afvangen en het via pijpleidingen naar ondergrondse opslagplaatsen afvoeren. De techniek is er al, en hoeft alleen maar te worden opgeschaald.
...Van waterstof de transportbrandstof van de toekomst maken.
Het idee is om grote hoeveelheden watersof te produceren voor het gebruik in accu's, zogenaamde brandstofcellen, die auto's aandrijven. Waterstof wordt geproduceerd door water in waterstof en zuurstof te splitsen, wat een erg energie-intensief proces is. Als dit gebeurd door middel van fossiele brandstoffen dan valt er voor het milieu erg weinig winst te behalen. Maar als die energie schoon is, zonne- of windenergie bijvoorbeeld, dan verandert de zaak.
Waterstof is niet zozeer een nieuwe bron van energie als wel een nieuwe manier om energie op te slaan. Het zou wel eens de enige manier kunnen zijn om auto's echt milieuvriendelijk te maken. En het zou wel eens de beste manier kunnen zijn om onbestendige schone energiebronnen, zoals de wind en de zon, te kunnen aanwenden. Door deze energie om te zetten in waterstof kan hij worden opgeslagen voor later gebruik.
Bericht van 11/02/'20 in de media (VRT : Luc De Roy)
" De uitstoot van het broeikasgas CO2 , door de ruime energiesector, is in 2019 niet meer toegenomen , hoewel een stijging algemeen verwacht werd. De stabilisatie is vooral te danken aan de verminderde uitstoot bij de productie van elektriciteit in de zogenaamde ontwikkelde economieën. In de opkomende economieën nam de uitstoot wel nog toe. De uitstoot was 33,2 milj/ton, net iets minder dan de 33,3 milj/ton van 2018 en dit ondanks een wereldwijde economische groei van 2,9%..."
Dat die verminderde uitstoot van de elektriciteitscentrales wel eens het gevolg kan zijn van de inbreng van wind- en zonne-energie wordt in het bericht niet vermeld. Het aandeel in de elektriciteitsproductie vermindert namelijk evenredig met de toegenomen capaciteit van deze groene stroom producenten.
De cijfers zijn afkomstig van het Internationaal Energie Agentschap. Het IEA is een intergouvernementele organisatie van 29, vooral Westerse landen, in 1973 opgericht om zich bezig te houden met de oliecrisis. De laatste jaren houden de energie-experts en statistici van het IEA zich ook met de opwarming van de aarde bezig. Het IEA is in Parijs gevestigd, en de directeur is de Turkse econoom Fatih Birol.
Het IEA bestaat uit 190 energie-experts uit alle 29 aangesloten landen. Zij hebben elk een kantoor voor de volgende vijf onderwerpen: energiestatistieken, samenwerking met niet IEA landen, energietechnologie en onderzoek, de oliemarkt en noodvooruitzichten, lange termijn samenwerking en energie analyses. ( Als men het adres opzoekt van het Belgisch kantoor van het IEA dan komt men terecht bij het departement energie van de FOD onder de bevoegdheid van de ministers: Philippe Goffin, Koen Geens, Alexander De Croo en Pieter De Crem).
Bijna alle belangrijke industrielanden zijn vertegenwoordigd. Niet aanwezig zijn, U raadt het al, de 'economieën in ontwikkeling' : China, India, Afrika, Zuid-Amerika ,Rusland, maar ook de Arabische olieproducenten, Iran etc...
Het IEA werd opgericht na de olieboycot van 1973 als zusterorganisatie van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) ter bescherming van de belangen van de consumentlanden van aardolie. Het IEA verplicht zijn leden om een strategische stock aan te leggen van 90 dagen.
Voor het vastleggen van het CO2 gehalte in de atmosfeer is er maar één betrouwbare methode: wetenschappelijk uitgevoerde metingen. Uitspraken over CO2-gehaltes die gedaan worden op basis van calculaties die hoofdzakelijk gebaseerd zijn op economische groeicijfers zijn onbetrouwbaar. Instanties die zulke cijfers aan de media opdringen moeten worden gezien als klimaatontkenners. Er is maar één instantie die in dit geval geloofwaardig overkomt en dat is het IPCC van de VN. Het IPCC heeft bij mijn weten nog geen cijfers voor 2018-2019 vrijgegeven.
Reden te meer om te vermoeden dat de cijfers van het IEA, om het met een beeldspraak te zeggen: 'uit de lucht gegrepen zijn': ze hebben hun cijfers veel te snel klaar om op een wetenschappelijke basis vergaard te kunnen zijn.
Als het IEA met CO2-gegevens naar buiten komt waarin staat dat de volgende landen (en ik citeer hùn statistieken) : Europa, -130 ton ; VS, -110 ton ; Japan,-20 ton minder CO2 uitgestoten hebben in 2019 en de 'rest van de wereld' meer dan 380 ton dan is dat een virtuele voorstelling van de feiten: CO2-gas stopt namelijk niet aan de grenzen, het verspreidt zich over de ganse atmosfeer. Veel van onze rommel consumptiegoederen worden net in de 'opkomende economieën' geproduceerd en dan verscheept met vervuilende transporten die over de hele aardbol reizen. De bosbranden in Australië zijn ook niet opgenomen in de cijfers van het IEA en ik vermoed dat die ook niet als verwaarloosbaar kunnen worden beschouwd.
De productie kan op twee manieren groeien: door bevolkingsgroei, en door de groei van de productie per inwoner, dat wil zeggen: de productiviteit.
De vraag aan Europa is simpel: willen we steeds verder gaan met het technocratische federalisme of zijn we eindelijk klaar om een democratisch federalisme te omarmen?
De strijd om de progressieve inkomstenbelasting is nog lang niet gewonnen. Achter deze laatste veldslag gaat een nog belangrijkere intellectuele strijd schuil: die van de progressieve vermogensbelasting.
Het IMF benadrukt terecht dat de staatsschuld van de rijke landen, die tegenwoordig niet te beteugelen lijkt, uiteindelijk vrij weinig voorstelt in verhouding tot het geheel aan privévermogens (financieel en onroerend) die de huishoudens van diezelfde landen bezitten, in het bijzonder Europa. De oplossing die het IMF aandraagt, een belasting op het privévermogen om de staatsschuld te verkleinen, heeft de verdienste dat er een taboe mee wordt doorbroken.
Het IMF heeft de crisis van 2008 niet voorzien, en beseft nu dat de bezuinigingsstrategie die het voorstond de recessie alleen maar heeft verlengd... Het probleem is dat het IMF niet duidelijk kiest voor een progressieve vermogensbelasting. In hun rapport noemt men bepaalde mogelijke belastingen die gericht zijn op de hoogste vermogens, maar het lijkt vooral een voorstander van een oplossing die bestaat uit een vlaktaks op vermogens en dat is echt een monster: het is idioot om de kleine en de middelgrote spaarders even hard aan te pakken als de grootste financiële portefeuilles, dat kan alleen leiden tot de afwijzing van dit soort beleid... Rekening houdend met de enorme concentratie die de vermogensverdeling karakteriseert, moeten de schalen van de vermogensheffing sterk progressief zijn, meer nog dan bij de inkomstenbelasting.
Zo'n progressiviteit vereist een grote mate van internationale financiële transparantie en samenwerking tussen landen. Zonder een helder geformuleerde fiscale doelstelling, hebben de huidige onderhandelingen over belastingsparadijzen een grote kans om vast te lopen. De doelstelling van de automatische uitwisseling van bankgegevens moet zijn, dat het geheel van financiële en onroerende activa die een bepaald individu in diverse landen bezit, kan worden gemonitord , zodat daarover een individuele progressieve belasting over het nettovermogen kan worden geheven.
Het probleem voor Europa blijft evenwel dat één land zich niets door Europa laat voorschrijven: Zwitserland.
Over Europese commissie voorzitter Jean-Claude Juncker:
De voormalig voor het leven benoemde leider van Luxemburg, een belastingparadijs dat zich in het hart van Europa heeft genesteld, die al jarenlang iedere poging dwarsboomt om de automatische overdracht van bankgegevens mogelijk te maken...
SeniorenNet zou best wat kritischer mogen omgaan met z'n Nieuwsberichtgeving: onder Economie verscheen volgend bericht:
"De wereldwijde CO2-uitstoot door de productie van energie is in 2019 afgevlakt, terwijl een verdere stijging werd verwacht, meldt het internationale energieagentschap (IEA) dinsdag op basis van nieuwe data. Dit duidt er volgens de instelling op dat de energietransitie flink op weg is, wat reden voor optimisme is."
Als men dan IEA googelt dan blijkt dat dit IEA gedirigeerd wordt door de kolenindustrie.
Gigantisme : van ' To big to fail ' naar trager, kleiner, menselijker.
Geert Noels, Econoom
Als de crisis achter de rug is, waarom pompen de centrale banken dan nog altijd geld in het financiële systeem? De groeiobsessie is zo ver gegaan dat alles wordt opgeofferd om maar verder te groeien. Het is ongezond dat een financiële superstructuur groter wordt dan de onderliggende reële economie.
De centrale banken zijn echte systeembanken geworden, niemand die helemaal begrijpt wat ze doen, of hoe hun invloed op het financiële systeem en de wereldeconomie goed gecontroleerd kan worden.
Daarom is het nodig om over het systeem zelf na te denken.
De klimaatzorgen of de financiële crisis van 2008 hebben voor een stuk dezelfde oorzaak: Gigantisme. Dit begrip duidt aan dat iets groot, té groot is.
Het centraliseren van macht en beslissingen is fout: veel wereldproblemen kunnen we beter gedecentraliseerd en klein aanpakken: recycleren, afval scheiden, lokaal produceren en als consument bewuster kopen. Het klimaat zal niet gered worden door grote akkoorden, maar door bewuste mensen en vernuftige wetenschappers.
De politiek zal moeten leren zichzelf heruit te vinden, macht af te staan aan lagere entiteiten, minder in te grijpen en meer vertrouwen te geven aan burgers en ondernemers die een goed gestuurd eigenbelang nastreven, en daardoor beter het algemeen belang dienen. Het is overduidelijk dat de groeiobsessie zich heeft vertaald in ecologische en maatschappelijke onevenwichten.
We beginnen dus aan een gewaagde denkoefening. De huidige oplossingen worden breed gesteund door de gevestigde machten: politiek,institutioneel en de grote bedrijven. Verandering roept weerstand op. De mens zelf houdt evenmin van verandering. Maar deze ommekeer zal niet van bovenaf worden gestuurd: om succesvol te zijn zal hij van onderuit ingang vinden, stap voor stap.
Tot zover de inleiding, het boek zelf is rijk gedocumenteerd met cijfers en grafieken die ons een objectief beeld geven over wat we onder gigantisme moeten verstaan. Als je een overzichtelijk beeld wil, over wat nu eigenlijk de impact is op onze samenleving van megabedrijven zoals Google, Microsoft, Amazon, Facebook, Apple, Netflix, maar ook General Motors, Texaco en andere reuzen, dan is dit boek een aanrader.
Als conclusie wordt in het laatste deel van het boek gesteld dat 'Duurzaamheid de basisspelregel moet zijn'. Gigantisme belast onnodig zwaar het milieu, lokale productie zal het milieu veel minder zwaar belasten, en ook positieve sociale gevolgen hebben. Als mogelijke oplossing wordt een 'tien stappen spelregel' aangereikt om het gigantisme een halt toe te roepen.
Als je er Keynes goed op naleest, ging het bij hem ook over het vastleggen van de nodige reserves bij hoogconjunctuur, zodat de overheid kon bijspringen in periodes van crisis. Onder druk van de groeiende welstand heeft men dat echter uit het oog verloren. Men heeft Keynes dus niet volledig toegepast. Hij geloofde ook niet in een voortdurende welvaartsgroei. Hij dacht dat men op een bepaald ogenblik een voldoende niveau van welstand kon bereiken, waarna een stationaire toestand mogelijk zou zijn.
Toen het systeem blokkeerde, kregen we een neoliberale politiek, die het ook meende te weten: namelijk het absolute geloof dat een totaal vrije markt tot meer welvaart moest leiden. Ook dat is fout gelopen: kijk naar de recente financiële en economische crisis.
Dat een totaal vrije markt kan leiden tot grote ecologische schade hebben we gezien met de olieramp in de Golf van Mexico. Om kosten te sparen heeft men daar olieboringen niet met de nodige zorgvuldigheid uitgevoerd, en sloeg men waarschuwingen van experts in de wind. De gevolgen waren duidelijk.
Door het uitbannen van de CFK's kregen we het ozon probleem onder controle. Iets analoogs deed zich voor met de zure regen. Nu is het moment gekomen om de opwarming van de aarde aan te pakken. Op dat vlak zal de overheid, via mondiale akkoorden, de vrije markt aan banden moeten leggen. Die zal immers niet spontaan aan een autoregulatie beginnen.
We hebben hier te maken met een typisch voorbeeld van 'the tragedy of the commons' (Garrett Hardin) (de tragedie van publieke goederen) Hij beschreef hoe volledige individuele vrijheid bij gemeenschappelijk gebruik van goederen, leidt tot een overexploitatie ervan. Elk individu streeft naar maximalisatie van het eigen voordeel terwijl de kosten, die dat particuliere voordeel met zich meebrengt, wel worden verdeeld over alle gebruikers van die goederen. Neem als voorbeeld de visserij: vissen zijn nog altijd 'publiek goed' die iedereen mag vangen. Wanneer bedrijven met een grote moderne vloot aan de slag gaan kunnen die enorme hoeveelheden vis ophalen. Anderen zullen op hun beurt van dit gemeenschappelijk goed willen vissen, maar door die concurrentie zal de oceaan langzaam uitgeput geraken Er zijn libertariërs die ervoor pleiten om de oceanen te privatiseren, die dus bepaalde gebieden toekennen aan bepaalde eigenaars, die er belang bij hebben dat het visbestand niet verdwijnt en dus hun vangsten zullen beperken. De vraag is echter wie deze gebieden zal afbakenen en met welk recht? In de oceanen heb je daarenboven stromingen die alle inperkingen zullen overschrijden.En voor de vervuiling van de lucht is die benadering al helemaal niet mogelijk. Wie plaatselijk lucht vervuilt, vervuilt de hele atmosfeer. De enige oplossing is het opleggen van wereldwijde regels, zoals verplichte quota bij het vissen, of CO2 uitstoot regulering bij luchtvervuiling.
Stilaan zal blijken dat echt werkzame Kyoto-akkoorden onvermijdelijk zijn, met organisaties die ze kunnen afdwingen.
Kortom, we moeten langzaam evolueren naar een wereldregering die ons, op wereldvlak, tegen de 'Tragedy of the Commons' moet beschermen. Dat is spijtig genoeg niet voor morgen, maar vroeg of laat wordt dat onvermijdelijk, althans als we deze wereld leefbaar willen houden.
Over ethiek: Moet er geen universele democratische macht bestaan die de ethische normen kan afdwingen?
Dat is inderdaad gewenst, maar dan moeten we wel twee garanties inbouwen. Ten eerste moet die wetgeving gebaseerd zijn op een brede consensus, bijvoorbeeld een duidelijke omschrijving van de misdaden die volgens iedereen onaanvaardbaar zijn. Ten tweede moeten we zeker zijn dat de rechters die daarover moeten oordelen, strikt de wetgeving volgen en een jurisprudentie opbouwen die vatbaar is voor kritiek. Rekening houdend met het feit dat de kapitalistische ordening van de economie en de financiën intrinsiek amoreel is,heeft een mondiale verspreiding ervan nood aan een democratisch gelegitimeerde tegenmacht die controle kan blijven uitoefenen. Anders-globalisten hebben gelijk wanneer ze betogen dat veel van de internationale organisaties die we vandaag kennen, die democratische legitimiteit niet hebben. Een positieve evolutie is alvast het Internationaal Strafhof in Den Haag, hoewel ook dat niet volmaakt is omdat veel landen niet meewerken.
We moeten streven naar een universalisering van het recht en van een wereldlijke ethiek.
