Hoe de tweede Wereldoorlog begon. ● Wat eraan vooraf ging In 1919 werd de 'fascistische' beweging opgericht door de Italiaan Mussolini. Mussolini zei dat 'extreem nationalisme' (= in overdreven mate opkomen voor je eigen land) het belangrijkste was (zie uitleg 'fascisme'). Hij had felle kritiek (= aanmerkingen) op het opkomende communisme en andere politieke stromingen.
De uitgesproken meningen van Mussolini spraken veel mensen aan. Met geweld dwong hij soms dingen af. In 1925 werd hij dictator (= iemand die het alléén voor het zeggen wil hebben in een land, desnoods door middel van geweld en/of moord) van Italië. De Duitse leider Adolf Hitler kon zich helemaal vinden in de ideeën van Mussolini.
Ook andere dictators (in Oostenrijk en Spanje) konden zich volledig in de ideeën van Mussolini vinden.
• Communisme Intussen groeide het communisme (= een andere politieke stroming) in Rusland onder hun leider Stalin steeds verder. Dit tot angst van vele mensen in Duitsland en andere fascistische landen, omdat men het communisme als een bedreiging zag. Dit was één van de redenen dat men zijn heil (= steun, bescherming, oplossing) zocht in een krachtige leider. En die krachtige leider leek in hun ogen Adolf Hitler te zijn. ● Wie begon de Tweede Wereldoorlog? Duitsland begon de Tweede Wereldoorlog. Duitsland had ook bondgenoten: Italië en Spanje (in Europa), en Japan in het verre oosten. Onder leiding van Adolf Hitler werden in Europa veel landen bezet en onderdrukt.
Adolf Hiltler wilde in zijn land aangesproken worden met ‘der Führer’ (= de leider). Hij stond er op dat je hem begroette met de woorden: 'Heil, mein Führer'.
Als gewone groet moest je niet zeggen 'Hallo', 'Dag' of 'Aangenaam', maar: 'Heil Hitler'.
● Waarom begonnen ze de oorlog? Duitsland kreeg na de Eerste Wereldoorlog een zware straf opgelegd: de geleden schade aan andere landen moest terugbetaald worden ('Verdrag van Versailles'). Om het land er toch mee op te helpen leende Amerika geld aan Duitsland. Daarnaast kreeg Duitsland nog andere beperkingen opgelegd: - Eerder veroverde gebiedsdelen afstaan aan Frankrijk, Polen en Tsjechoslowakije; - Beperking van de Duitse strijdkrachten tot maximaal 100.000 man. Maar de economie (simpel gezegd: wat men met zijn geld kan kopen)werd in de loop der jaren slechter. Er kwam werkeloosheid en armoede. Het ging daardoor slechter met Duitsland. Maar ook met andere landen. Amerika wilde zijn geleend geld terug. Er brak door dit alles onzekerheid en chaos uit in Duitsland. De inflatie (= het geld is véél minder waard dan wat men er voorheen voor kon kopen) was enorm gestegen. Voor een brood betaalde men al gauw 460 miljard Duitse Mark*. M.a.w.: het geld had totaal geen waarde meer! Daarnaast werd het opkomend communisme een steeds grotere dreiging voor de mensen. Want in tegenstelling tot het gepredikte facisme van Hitler en Mussolini, kwam naast de bestaande 'democratie' ook het 'communisme' in opmars. Er was één man die hen beloofde uit deze ellende te bevrijden: Adolf Hitler. Omdat hij zo’n goed prater was, kon hij mensen dingen doen geloven die niet waar waren: hij gaf de Joden de schuld van alle problemen in het land, én tevens wilde hij zich wreken voor de nederlaag van de Eerste Wereldoorlog.
● Wanneer begon de Tweede Wereldoorlog? De Tweede Wereldoorlog begon feitelijk in 1939 met de inval in Polen. Maar er was al wél iets aan vooraf gegaan... Voorheen, in maart 1936, had Hitler reeds het Rijnland (het land ten westen van de Rijn, wat voor de Eerste Wereldoorlog tot Duitsland behoorde) ingenomen. Later, in maart 1938, annexeerde (= inlijven) Duitsland Oostenrijk. Maar Oostenrijk wilde graag deel uitmaken van Duitsland. Twee weken na de inlijving van Oostenrijk (maart 1938) roept Hitler Henlein, de leider van de SDP (Sociaal Democratische Partij), bij zich. Hij krijgt gedetailleerde richtlijnen hoe er verder naar een crisis moet worden toegewerkt. De SDP moet zodanige eisen stellen dat die onaanvaardbaar zijn voor de Tsjechische regering. Zo gebeurt. Er worden incidenten uitgelokt (= in scène gezet) waarbij verschillende doden vallen. Begin mei 1938 geeft de Tsjechische regering toe op een belangrijk punt: Henlein krijgt volmacht om zelf voor de ordehandhaving in Sudetenland (westelijk Tsjechoslowakije) in te staan.
Duitse troepen trekken Polen binnen onder toezicht van Hitler. De snel opgerichte 'Schutzdienst' wordt een eigen nazileger dat de terreur tegen de Tsjechen en 'onwillige' Sudentenduitsers veralgemeent. Tot Duitsland zich opwerpt als 'held' om de door hun zélf ontstoken brand te blussen en het gebied in oktober 1938 bezet. ● En Nederland? Hitler had Nederland beloofd ons land niet aan te vallen. Maar Hitler was niet te vertouwen! Het ene moment zei hij dit, en het andere moment handelde hij juist andersom. Op 10 mei 1940 vielen de Duitse legers tóch ons land binnen. Het Nederlandse leger verzette zich fel. Toen Hitler besloot Rotterdam tebombarderen om zodoende het verzet van het Nederlandse leger te breken, gaf Nederland zich over. Zoveel burgerslachtoffers wilde de regering niet! De strijd duurde 5 dagen!
6 JUNI 1944 6 JUNI 2014 De landing op Normandie op 6 juni 1944 was het begin van de bevrijding van West-Europa. In Oost-Europa waren de Duitsers al aan het verliezen van de Sovjet-Unie. Op deze dag werd een beslissende slag geleverd voor het verdere verloop van de Tweede Werledoorlog.
Totaal waren er 209.000 geallieerde slachtoffers tijdens D-Day 1944.
Wij herdenken op 6 juni hen die toen voor onze vrijheid van nu vochten.
De Atoombom
Hiroshima was de eerste stad in de geschiedenis van de mensheid die met een atoombom werd aangevallen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd op 6 augustus 1945 om kwart over acht 's ochtends boven Hiroshima de uraniumbom Little Boy (die 4400kg woog) afgeworpen uit de Amerikaanse B-29 Superfortress bommenwerper Enola Gay. Harry S. Truman was toen president. Een half uur voor het vallen van de atoombom liet een andere B-29 Superfortress die ter verkenning voorop vloog, het luchtalarm afgaan. Dit werd na ongeveer 25 minuten afgeblazen, waardoor de uraniumbom viel toen alle inwoners juist de schuilkelders uit waren. Er verliepen 45 seconden tussen het afwerpen van de bom en de explosie. De bom kwam 580 meter boven de grond tot ontploffing.
De stad werd door de explosie van de bom geheel verwoest, en 78.000 mensen kwamen in een fractie van een seconde om. Een enorme vuurbal van een 300 meter doorsnede ontwikkelde zich. Onder deze vuurbal liep de temperatuur op tot 4000 °C. Na de vuurbal verspreidden gammastralen en infraroodstralen zich en volgde een schokgolf die zich voortbewoog met de snelheid van het geluid. Vele tienduizenden personen raakten gewond en zwaar verbrand. Enkele minuten na de explosie vielen er dikke regendruppels, zwart van de as en rook en zwaar radioactief besmet, op de stad.
Door de na-effecten als gevolg van de radioactieve straling liep het dodental uiteindelijk op tot ongeveer 140.000 eind 1945. Eén van de bekendste slachtoffers van de atoombom is Sadako Sasaki, het meisje van de 1000 kraanvogels. Zij kreeg leukemie 10 jaar na de explosie van de bom.
Overlevenden van de kernaanval worden met de term hibakusha aangeduid.
Een van de weinige grote gebouwen die zijn blijven staan is het Vredesmonument in Hiroshima (Genbaku Dome). Japan wilde de gevolgen van de bom oorspronkelijk volledig uitwissen.
Op 9 augustus werd ook boven Nagasaki een atoombom Fat Man tot ontploffing gebracht, en enkele dagen later capituleerde Japan (dat al voor 6 augustus aan de Russische troepen had laten weten dat het zich onder bepaalde voorwaarden wenste over te geven, maar volgens sommige historici te zeer verdeeld was om met een voor de geallieerden acceptabel voorstel te komen).
Volgens opgave van de Japanse autoriteiten, die ook de slachtoffers registreerden die jaren later vielen door bijvoorbeeld kanker als gevolg van straling, kostten de bommen aan totaal ruim 240.000 mensen het leven.
Nationale Dodenherdenking op de Dam.
De Nationale Dodenherdenking, Nationale Herdenking of Dodenherdenking vindt jaarlijks plaats op 4 mei met onder andere twee minuten (vroeger een minuut) stilte om 20.00 uur. De landelijke herdenking op de Dam in Amsterdam wordt georganiseerd door het Nationaal Comité 4 en 5 mei, terwijl honderden andere plaatselijke comités eigen herdenkingen organiseren. In eerste instantie ging het hierbij uitsluitend om de Nederlandse slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog, maar tegenwoordig wordt officieel een ruimere definitie gehanteerd die alle oorlogsslachtoffers of omgekomenen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog omvat.
De eerste dodenherdenking werd gehouden op 9 mei 1945 op de Dam in Amsterdam. Het gemeentebestuur had daar de dag ervoor over beslist. Er werd een minuut stilte gehouden om de gevallenen te herdenken.
De nationale herdenking op de Dam in Amsterdam vindt plaats volgens een vast patroon:
Vanaf 18.55 uur vindt in de aan de Dam gelegen Nieuwe Kerk een plechtigheid plaats waar, naast leden van de koninklijke familie en regeringsleden, oorlogsgetroffenen en nabestaanden en anderen die zich hebben aangemeld aanwezig zijn. Deze plechtigheid duurt een half uur en wordt rechtstreeks uitgezonden op een van de publieke tv-netten. Tijdens de plechtigheid wordt ook de 4 mei-lezing uitgesproken.
Om 19.50 uur verlaat de Koning de Nieuwe Kerk en loopt, tezamen met zijn echtgenote en enkele politieke en militaire hoogwaardigheidsbekleders, door een erecouloir van veteranen naar het monument op de Dam. Voor het monument stopt de groep.
Een lid van het Nationaal Comité 4 en 5 mei spreekt de volgende tekst uit:
"Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen - burgers en militairen - die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, en daarna in oorlogssituaties en bij vredesoperaties. Alle herinneringen daaraan komen samen tijdens de Nationale Herdenking. Om 20.00 uur is het overal in Nederland twee minuten stil. Twee minuten, waarin we ons realiseren dat we hier in vrijheid twee minuten stil kunnen en mogen zijn. Ter nagedachtenis aan allen die zijn omgekomen, leggen zijne Majesteit de Koning en hare Majesteit de Koningin de eerste krans bij het Nationaal Monument."
Hierna leggen de Koning en Koningin een krans bij het monument namens alle burgers van Nederland.
Vervolgens wordt het signaal Taptoe gespeeld, dat om acht uur eindigt; de Klok van de Nieuwe Kerk slaat en er worden twee minuten stilte gehouden ter nagedachtenis aan degenen die zijn omgekomen.
Na de twee minuten stilte wordt een couplet van het Wilhelmus gespeeld, waarbij van de aanwezigen wordt verwacht dat ze meezingen.
Hierop volgt een korte toespraak over de betekenis van 4 mei.
Kransen worden vervolgens gelegd door vertegenwoordigers van de regering, waaronder de minister-president, van het parlement, de krijgsmacht, verzetsbeweging en allerlei organisaties en groeperingen in de maatschappij
Er wordt een zelfgeschreven gedicht uitgesproken door een scholier.
Hierna leggen plaatselijke schoolkinderen bloemen bij het monument.
Ten slotte begint het defilé, waarbij eenieder langs het monument kan lopen en bloemen kan neerleggen.
De plechtigheid op de Dam, van het verlaten van de Nieuwe Kerk door de Koning en Koningin tot het begin van het defilé, wordt sinds 1987 op alle publieke zenders uitgezonden, alsmede op de SBS-zenders. De RTL-zenders zenden de herdenking op de Waaldorpervlakte uit.
Andere herdenkingen
Op andere plaatsen in Nederland worden soortgelijke plechtigheden gehouden, meestal bij plaatselijke monumenten voor slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Het patroon is gelijk: het trompetsignaal Taptoe (of in sommige gevallen, zoals in Elburg, de Last Post), twee minuten stilte, het Wilhelmus en kransleggingen. De bezoekers wandelen daarna langs de kransen en voegen er bloemen aan toe. Voorbeelden zijn de Waaldorpervlakte in Scheveningen, het ereveld Grebbeberg in Rhenen en honderden andere plaatsen waar graven of monumenten aan de slachtoffers en de bezetting herinneren.
De twee minuten stilte gelden in het hele land, ook op plaatsen waar geen plechtigheid wordt gehouden. Treinen en bussen worden stilgezet en van iedereen wordt verwacht dat hij om acht uur een moment van stilte in acht neemt, waar hij zich ook bevindt. Het blijft echter verboden een auto op de snelweg stil te zetten. Automobilisten kiezen daarvoor een geschikte afrit of parkeerplaats. Verder spreekt het vanzelf dat hulpdiensten (ambulance, brandweer enz.) normaal actief blijven.
Op 15 augustus wordt op verschillende plaatsen in het land bij Indische monumenten de capitulatie van Japan en de bevrijding van voormalig Nederlands-Indië herdacht, hoewel in principe de slachtoffers uit Indië ook op 4 mei worden herdacht.
Een dag later, op 5 meiwordt de bevrijding van de Duitse bezetting (1940-1945) gevierd. De Indische gemeenschap houdt 15 augustus aan als bevrijdingsdag, vanwege de Japanse capitulatie in Nederlands-Indië op 15 augustus 1945. Vlaggen
Op 4 mei hoort de vlag van 18.00 uur tot zonsondergang (in Amsterdam is dat 21.10 uur) halfstok te hangen. Indien er bij de dodenherdenking een vlag halfstok hangt, wordt de vlag in top gehesen nadat het volkslied is gezongen. Volgens het nieuwste protocol uit 2001 mag de vlag na het volkslied ook halfstok gelaten worden.
TWEEDE WERELD OORLOGS FILMS
21-11-2024
HAAR NAAM WAS SARAH
HAAR NAAM WAS SARAH 2010 In de nacht van 16 juli 1942 zijn de joodse Sarah Starzynski en haar broertje Michel in hun slaapkamer wanneer de Franse politie binnenvalt. Sarah verstopt haar broertje in een kast, en zegt hem dat ze hem zo vlug mogelijk zal komen halen. Ze doet de kast op slot en gaat samen met haar moeder met de politie mee. Ze moeten naar een kamp, maar Sarah weet samen met een ander meisje te ontsnappen.Ze komen in een dorpje terecht, een man en een vrouw helpen hen. Maar tijdens de ontsnapping is het andere meisje heel ziek geworden en zij sterft. Wanneer de Duitsers binnenvallen in het huis, wordt het andere meisje meegenomen door de Duitsers. De Duitse soldaten kunnen Sarah echter nergens vinden. Wanneer Sarah haar verhaal heeft verteld over haar broertje in de kast, gaat Sarah met de man en de vrouw naar Parijs, want ze heeft haar broertje Michel immers beloofd om hem op te halen. Als ze bij het appartement komen en de kast open doet, komt ze tot de afschuwelijke ontdekking dat haar broertje Michel dood is. Later wordt Sarah zwanger van een zoon voedt de jongen op maar pleegt uiteindelijk zelfmoord. De zoon weet niks over haar verleden als klein meisje. Dus de man van Sarah moet alles vertellen, en doet dat ook op het einde van de film.
In het Parijs 2002 gaat de Amerikaanse journaliste Julia Jarmond samen met haar man Bertrand en dochter Zoë in het ouderlijk huis van haar schoonouders wonen. Wanneer ze voor haar werk onderzoek moet doen naar de jodendeportering in 1942, komt ze tot schokkende ontdekkingen over het huis en haar schoonfamilie.
De Film begint net na de capitulatie van Nederland in de Tweede Wereldoorlog. De familie keert terug van de evacuatie vanwege de inval. Haar vader vindt onderduiken niet nodig, al zijn ze joods. De verhalen over jodenvervolging geloven ze niet, en Duitsland klinkt zo ver weg… Wanneer ze een paar bezetters passeren, die hen niets doen zegt haar vader ‘Zie je wel, ze doen ons niets.’ De ik-persoon denkt terug aan de tijd toen ze jonger was en aan hoe ze gepest werd omdat ze joods was. Kinderen riepen haar toe dat de joden Jezus zouden hebben vermoord.
De ik-persoon krijgt tbc en hun gezin verhuist tegelijkertijd naar Amersfoort. Daar moet ze naar het ziekenhuis. Haar broer Dave en schoonzus Lotte wonen ook in Amersfoort. Op een dag komt haar vader thuis met Jodensterren die alle Joden moeten dragen. Terwijl ze de sterren op hun kleren bevestigen praten ze alleen over de kleur garen die ze gebruiken, en of de ster bij hun jasje kleurt.
Het blijft niet bij sterren; vader en haar broer Dave krijgen een oproep voor een werkkamp. Omdat haar vader een huidaandoening heeft wordt hij afgekeurd. Dave doet alsof hij ziek is door een bruinkleurig drankje te gebruiken. Zo voorkomen ze dat ze naar het werkkamp moeten. Nog steeds duiken ze echter niet onder, ondanks het feit dat er veel razzia's plaatsvinden, waarbij zelfs Bettie, haar zus, opgepakt wordt.
Op een gegeven moment komt het niet-joodse buurmeisje langs en zegt dat ze een aantal spullen van de ik-persoon mooi vindt. Die antwoordt daarop dat het buurmeisje ze mee kan nemen, omdat zij er toch geen gebruik meer van kan maken. Het komt er op neer dat het buurmeisje met armen vol spullen het huis verlaat.
Weer komt er een oproep, maar nu voor het hele gezin. De ik-persoon, Dave en Lotte komen er onderuit met behulp van de dokter, die hen ziek verklaart, hoewel ze dat eigenlijk niet zijn. Lotte mag dan blijven om hen te verzorgen. Haar vader en moeder worden weggevoerd naar een getto in Amsterdam.
Op een dag besluit de ik-persoon om haar ouders op te gaan zoeken in Amsterdam, ook al is dat levensgevaarlijk geworden voor joden. In Amsterdam aangekomen besluit ze een tijdje te blijven. Terwijl ze in Amsterdam is komt er een inval in haar ouderlijk huis.
Haar ouders worden opgepakt, de ik-persoon kan nog net via de achterdeur ontsnappen. Maar omdat haar jas dan nog in het huis hangt, met daarin haar persoonsbewijs, weten de bezetters alles van haar.
Ze gaat naar Dave en Lotte. Ze bleekt haar haar, net als Lotte en Dave. Dit trekt de aandacht van de buurvrouw, en ze besluiten uit elkaar te gaan. Voor ze helemaal uit elkaar gaan, besluiten ze voor de laatste keer de bioscoop te bezoeken. Dan gaan ze op reis naar Utrecht. Lotte en Dave worden opgepakt en de ik-persoon is nu alleen over. Ze gaat maar weer naar Amsterdam en daar helpt Wout haar aan een onderduikadres. Zij had Wout al eerder ontmoet, waarbij Wout haar had beloofd, wanneer ze in moeilijkheden zou zitten, hij haar zou helpen. In haar onderduiktijd, tot het einde van de oorlog, wisselt ze nog een paar keer van onderduikadres. Na de oorlog bezoekt ze haar oom en tante in Zeist. Deze oom en tante waren niet opgepakt omdat haar tante geen joodse was. Haar oom wacht haar op bij de tramhalte en ze is blij dat hij haar opwacht. Dat blijkt hij iedere dag van de week te doen. Deze oom blijft geloven dat haar vader ooit nog eens terug zou komen. Tenslotte sterft ook die oom nog.
Ik miste het geloof van mijn oom. Zij zouden nooit terugkomen, mijn vader niet, mijn moeder niet, Bettie niet, noch Dave en Lotte.
Niet tervergeefs 1948 Niet tevergeefs is een Nederlandse film uit 1948 van Edmond T Greville. De film is gebaseerd op een onderduik- en verzetsverhaal van overleveringen uit de Tweede wereldoorlog. In augustus 1944 zitten bij boer Alting en zijn dochter een Joodse bankier met zijn vrouw, een student en een communistische typograaf ondergedoken. Tegen het - schijnbare - einde van de bezetting op Dolle Dinsdag treden de verschillen tussen hen opeens weer sterk op de voorgrond. Maar dan volgt nog de zwaarste beproeving: de hongerwinter
DE TWEELING 2002 De Tweeling is een Nederlandse speelfilm van Ben Sombogaart naar het gelijknamige boek van Tessa de Loo uit 2002. Na de dood van hun ouders groeien de tweelingzusjes Lotte en Anna Bamberg gescheiden op. Anna blijft in Duitsland en moet haar hele leven hard werken voor anderen. Lotte verhuist naar een Nederlandse familie die haar op het eerste gezicht alle kansen biedt. Aanvankelijk missen de zussen elkaar en proberen ze alles om weer bij elkaar te zijn. Omstandigheden en de tijd waarin ze leven zorgen echter voor obstakels die groter zijn dan de band die ze altijd voelen. Anna trouwt met een SS-officier die aan het einde van de oorlog sneuvelt. Lottes verloofde wordt vermoord in Auschwitz. Vijftig jaar na hun laatste, pijnlijke ontmoeting probeert Anna nog één keer in contact te komen met haar tweelingzus.
HET BOMBARDEMENT De film begint in mei 1940 in en rond de stad Rotterdam, waar de jonge bakkersassistent en veelbelovend bokstalent Vincent de Graaf de mooie vermogende Eva von Heerle ontmoet. Ze is de dochter van een gevluchte Duitser afkomstig uit Nazi-Duitsland. Eva is verloofd met de rijke industrieel Dirk Lagewaard van wie ze eigenlijk niet houdt. Vincent heeft zijn eigen problemen en maakt de overweging om naar de Verenigde Staten te emigreren om een geneesmiddel te vinden voor zijn zieke broer. Echter worden de twee verliefd, terwijl de Duitse troepen Nederland binnen vallen. Vincent biedt aan Dirk aan om Eva en haar ouders naar Rotterdam te brengen, wat resulteert in een gevaarlijke reis tussen de frontlinies, waar de Nederlandse en Duitse troepen in bittere strijd verkeren. Als de twee Rotterdam bereiken, word er een ultimatum gesteld aan de Nederlandse troepen die Rotterdam nog verdedigen, om zich over te geven of om omgebracht te worden. De Nederlandse soldaten weigeren en Rotterdam word gebombardeerd, wat de toekomst drastisch verandert voor elke betrokkene.
DUNKIRK 2017 Het filmepos gaat over Operatie Dynamo, een actie tijdens de Tweede Wereldoorlog aangaande de evacuatie van geallieerden uit Groot-Brittannië, België, Canada en Frankrijk op het strand te Duinkerke. Operatie Dynamo vond plaats tussen 26 mei en 4 juni 1940, het beginstadium van de Tweede Wereldoorlog. De film kent drie verhaallijnen: het strand, de zee en de lucht. Tijdens operatie Dynamo werd er een week lang gevochten op het strand, een dag op zee en slechts een uur in de lucht. Daardoor verloopt het verhaal in de film niet-lineair.
_fire_on_positions_ashore.jpg)
