De wandeling.
Noem het een aardig tussendoortje (gezien de eerder winterse afstand) of een folieke (gezien het beschikbare openbaar vervoer), maar wij stapten 7.39 km in het dorp met de onmogelijke naam Petit-Rœulx-lez-Braine. Dat Braine is Braine-le-Comte (het altijd weer fout gespelde 's-Gravenbrakel in het Nederlands) en rœulx zou naar een gekapt bos verwijzen en dus verwant zijn met het Nederlandse Rode en het werkwoord rooien. Van dat bos is echt wel geen spoor meer te bekennen: de hele tocht loopt langs akkers en weiden en zo krijg je een flinke dosis landelijkheid toegediend. Van veel van de boerderijen is de toestand wel belabberd, tenzij ze opgekocht zijn en gerestaureerd. Vermoedelijk staat zo goed als alle boerderijen dit lot te wachten. Ik had niet veel moeite met het berekenen van de TWQ deze keer want die bedroeg… 0 %. Wie daar niets tegen heeft, zal ongetwijfeld volop genieten van deze oase van rust, rond een piepklein dorp, waar toch 6 korte wandelingen werden uitgetekend, wat een combinatie van nummer 4 Le Haut Bois en 5 La Choque noodzakelijk maakte. Wij quoteerden 15/20.

Kaartje. Of dit.

Wat is er nu het meest vervallen: de Ferme Haut-Bois of de Onze-Lieve-Vrouw-van-Hallekapel?

Deze zijn al beter bewaard, al toont de foto op de kaft van de folder uit 2002 een fermette en een kapel die beter verzorgd zijn.

Het weer.
Zwaar bewolkt. Op vele plaatsen was het op dat moment al aan het regenen, maar bij ons bleef de dreiging beperkt tot enkele snel groeiende cumuli. Zeer aangename 22°.

De stafkaarten.
39/5-6 Braine-le-Comte (2021) - 38/7-8 Soignies (2020).

Hoe we er geraakten.
De keuzemogelijkheden waren deze keer wel erg beperkt: Petit-Rœulx wordt alleen op donderdagvoormiddag bediend door lijn 473 Braine-le-Comte - Steenkerque en dit a rata van 2 heen-en-terugritten. Gelukkig voor ons worden ook de aanvoerritten bediend en dus kunnen we met één rit heen en met een andere terug. In de vakantieperiode komt dat net iets beter uit, omdat de ritten wat dichter bij elkaar liggen. Dat er op schooldagen ook nog schoolritten zijn, maakt het voor ons niet gemakkelijker.

Een beetje geschiedenis.
Ik vond Petit-Rœulx-lez-Braine voor het eerst terug in het spoorboekje van 3.10.1948 en wel onder tabel 318 die toen een buslijn Braine-le-Comte - Edingen - Bever - Lessen behelsde. De zeer voorzichtige dienstregeling bestond uit 3 ritten HT. Al in 1949 werden ritten op woensdag en donderdag toegevoegd. Denk bij die woensdag niet meteen aan een vrije namiddag op woensdag in de scholen, want de vrije namiddagen vielen toen nog op donderdag en zaterdag.
Op 5.10.1952 kreeg de lijn een ander nummer: 475, zonder wijziging in de dienstregeling. Het was in die tijd dat de NMBS her en der aanvullende buslijnen introduceerde en dat waren er heel wat: in deze regio alleen al had je een 470 (Halle - Braine-l'Alleud, de latere 115a en nog later 114), 472 (Halle - Braine-le-Comte - Soignies - Casteau, de latere 115b en 116), 473 (Tubize - Bierghes - Quenast - Tubize, ongeveer de huidige 472), 474 (Ittre - Tubize), 476 (Ninove - Lessines), 480 (Ronse - Lessen) en nog meer.
Op 23.05.1954 verandert het nummer opnieuw: de lijn Braine-le-Comte - Steenkerque wordt voortaan beschouwd als een uitbreiding van lijn 472 Halle - Casteau.
Op 02.10.1955 krijg je een situatie die nu zo goed als ondenkbaar is: 4 ritten HT op zondag, 2 ervan rijden ook op donderdag en daarmee is de kous af.
Op 31.05.1964 wordt het dan definitief 473, met de volgende dienstregeling:
- uit Braine-le-Comte op donderdag om 8:45 en 11:20, uit Steenkerque op donderdag om 9:05 en 11:40. Dat zijn eigenlijk de donderdagritten die al ingevoerd werden in 1954 en… die vandaag nog altijd met een sterk vergelijkbare dienstregeling rijden, nu al meer dan 70 jaar lang. Je hebt het gevoel dat men vergeten is de lijn af te schaffen.
En nog dit: op schooldagen zijn er nog bijkomende ritten voor scholieren; die werden pas halfweg de jaren 1980 ingevoerd.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Veel heeft het deze keer allemaal niet om het lijf: een korte rit met een stipte S-trein en nog een kortere rit met een even stipte IC. Die bestaat uit M7-rijtuigen, waar we volgens BeluxTrains M6 hadden kunnen verwachten. Met 4 rijtuigen i.p.v. 6 eerder is er niet echt een probleem. We rijden mee in het AB-rijtuig met het voor ons hoogste nummer tot nog toe.

In Braine-le-Comte komen zowel bussen van de TEC-Brabant wallon als van de TEC-Hainaut. Dat merk je aan de lay-out van de halteborden. Bus 473 komt enkele minuten te laat en we vertrekken richting Steenkerque. We zijn de enige reizigers, hopelijk zijn er straks meer richting markt. In Le Roeulx zie ik geen bord voor de terugreis - ik had de avond voordien ook al vergeefs gekeken op StreetView; ik vraag dus maar wat uitleg aan de spontaan vriendelijke chauffeuse en die verwijst ons naar wat verderop (sur le plateau). We zullen later inderdaad een haltebord ontdekken, hoog en droog, tegen de muur van een woning aan. De gewone haltepaal ontbreekt; anders zou het voetpad wel erg smal worden. Bekijk de foto's maar eens: vooral de laatste is een curiosum. Als ik "tot straks" zeg, vernemen we dat de terugrit door een collega wordt uitgevoerd. Dat klopt: aan het stuur zit een al even vriendelijke dame. We maken ons al op voor een privérit, maar er komen toch nog 2 reizigers opdagen. Die zullen toch geen week wachten om terug te keren?

De treinlectuur.
Balzac, Le père Goriot. Aangekocht in 1973, toen ook gelezen (een kiemend zaadje dat door onze leraar Frans Caliche was geplant) en nu opnieuw verwachtingsvol ter hand genomen.
Stijn STREUVELS, Langs de wegen.

Ja, ja, Ozzy is dood. Toen ik vele decennia geleden het singletje Paranoid gekocht had en die rechtstreeks van de winkel meenam naar mijn grootouders, zei mijn toen zestigjarige grootvader: "Ik kan geloven dat ze dat weggeven, jong…" omdat ik destijds nogal wat plaatjes won met de radio en met Humo: mijn peter dacht dat ik ook dat plaatje gewonnen had.
Nu denk ik soms wel eens als ik de hedendaagse muziek hoor: dat is ook allemaal weggegeven.

Uitgedrukt…
Eén van de meest fascinerende dialectwoorden: pruimen van het ras reguloet(e)(n) of reguloete of zelfs reguloite. Mogelijk is hier volksetymologie aan het werk: vreemde woorden toch een eigen klank geven, eventueel met een bijkomende, veronderstelde betekenis. Die pruimen zijn in het Nederlands bekend als reine Claude. Wat daar zo regelmatig aan is, ontgaat me, maar dat heb je wel vaker bij volksetymologie.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

24-07-2025 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Wat je zeker niet kunt zeggen is dat ze bij de Waalse GR op hun lauweren rusten. Dat leidt stilaan wel tot een redelijk onoverzichtelijk net, wat nog geaccentueerd wordt doordat GR-paden soms over langere afstand samen lopen. We zetten vandaag onze eerste stapjes op GR161 (Sentiers de l'Ardenne - Tour du Pays de Bouillon en Ardenne) waarvan de eerste topogids verscheen in mei 2022. Het boekje laat het avontuur beginnen in Bouillon en dat is ook ons startpunt van een 14 km lange tocht naar Dohan. De TWQ ligt met 94% erg hoog: je volgt dan ook bijna uitsluitend boswegen in alle soorten en formaten. Als je het kaartje bekijkt op routeyou (of bij het NGI) krijg je mogelijk de indruk dat je erg lang naast de Semois loopt, maar die krijg je eigenlijk onverwacht weinig te zien. Maar niet getreurd: ook zonder de zacht kabbelende rivier is deze tocht topklasse: we quoteerden 19/20! Wel moesten we daar twee zware en lange klimmen voor over hebben.
Nog dit: onderweg wordt het even moeilijk door massale kappingen en het gebrek aan tijd of fairplay van de bosmensen. En ook nog: volgens de topogids liggen er meer dan 20 km tussen Bouillon en Dohan en dat vonden we te veel om tussen twee busritten te persen. Maar we losten dat eenvoudig op door net voor Dohan links af te slaan i.p.v. rechts en zo kwamen we met 6 km minder in de kuiten aan de kerk van Dohan. En nog: het gehele gevolgde traject loopt samen met GR16, wat voor een dubbele, accurate bewegwijzering zorgt: wit-rood en geel-rood.


Buurt Han du Han: je ziet nog net de Semois.

Het haltebord in Dohan: goed voor 2 richtingen.

Nog enkele foto's.

Het weer.
Licht tot half bewolkt, warm: 23 à 24°. Gelukkig is het traject lommerrijk.

De stafkaarten.
Bouillon 67/1-2 (2021)

Hoe we er geraakten.
De klassieke manier om in Bouillon te geraken: overstappen in Libramont op de vrij snelle lijn 8. Om terug te keren gebruiken we lijn 40 naar Bertrix, vanwaar het opnieuw naar Libramont gaat.

Een beetje geschiedenis.
Blijkbaar begint het OV-tijdperk voor Dohan pas na WO II. In een busboek van 1947 vond ik een tabel 422 met 2 ritten Bouillon - Bertrix in elke richting. Uit Dohan vertrekt de laatste bus al om 14:30 richting Bertrix. Dat patroon zou eigenlijk min of meer constant blijven. Het duurde tot 1984 (IC-IR?) voor de laatste rit ongeveer een uur later gereden werd en vanaf 1986 vertrok de laatste bus zelfs om 18:35 (vakantie) of 17:52 (schooldagen). Tussendoor volgen dan nog wel aanpassingen (school/vakantie) maar fundamenteel verandert er niets. Tegenwoordig komt de laatste bus richting Bertrix om 16:47, en dat al vele jaren.
(Dohan werd ook enkele jaren bediend door een service touristique Florenville- Herbeumont - Bouillon - Bohan - Dolimarts, terug te vinden onder tabel 1008 - lijn 26. Het is de verre voorloper van de recent ingevoerde V1 die Dohan bedient en alleen tijdens de Waalse zomerschoolvakantie rijdt.)

En ook opmerkelijk: het stukje onverharde weg die op de foto van Morsehan te zien is, is de oude trambedding tussen de bekende tunnel en de stelplaats van Bouillon. 

De verbinding.

En wat we beleefden.
Het begint al onheilspellend, al hoeven wij ons niet echt zorgen te maken: we komen voor de 7574 van 7:57, maar S 2256 is met meer dan 20 minutenvertraging aan zijn rit begonnen en in Halle rijdt die nog altijd met 21 minuten. Het is een wijze treingebruiker die dan niet wacht op de voorziene trein.
IC 2108 staat al meteen met 2 minuten vertraging aangekondigd bij vertrek in Brussel-Zuid en dat worden er uiteindelijk 4. Deze vertraging zal geleidelijk opgelost raken naarmate we Libramont naderen. Veel valt er over de rit niet te melden; we gaan op tegenspoor tussen Ciney en Haversin, maar de dienstregeling is er op voorzien.

De bus van lijn 8 naar Libramont is een van de weinige die door een (de) pachter gereden wordt. Het is een van die ritten waarvan je vindt dat het vooruitgaat, ondanks de drie kwartier rittijd.

Voor de terugreis uit Dohan hebben we 2 mogelijkheden. Bus 40 komt ons het beste uit. Dat is een lijn die van Bouillon naar Bertrix rijdt en onderweg enkele Semoisdorpjes meepikt. Zo ook Dohan dat bereikt wordt met een op-en-afje: de halte dient zowel voor de bus naar Bouillon als naar Bertrix. Ik vrees dat deze lijn geen lang leven meer beschoren is: daar is de dienstregeling net iets te mager voor, het eindpunt Bertrix net iets te onaantrekkelijk; tijdens de zomervakantie lijdt de 40 ongetwijfeld ook onder de concurrentie van de toeristische lijn V1 Orval - Bouillon. En toch hebben we nog 2 medereizigers. Het is vakantie en dus is het centrum van Bertrix meestendeels en grotendeels verboden gebied voor de bussen: we rijden rond en dat kost uiteindelijk toch 6 minuten vertraging.

De op papier ideale aansluiting met P 8684 wordt zo een geval van kantje-boordje. Deze trein missen zou trouwens niet echt een probleem zijn: een L-trein volgt dicht. Wij komen in Libramont aan met 2 minuten vertraging: de trein rijdt binnen op bezet spoor en wordt gekoppeld: 2 desiro's zullen de L-trein naar Marloie doen.
IC 2140 is samengesteld uit 4 AB-rijtuigen M7 en zonder bijkomende I11. Zo ondergraaf je natuurlijk het concept eerste klas. In het eerste rijtuig is de bovenverdieping gedeclasseerd. Dat merken we pas als we al zitten: buiten het rijtuig is er niets dat wijst op declassering, binnen is er één papiertje op de draaideur. Wij verhuizen naar het veel minder drukke tweede rijtuig. Ik krijg toch de indruk dat men bij het samenstellen van die rijtuigstellen toch maar wat aan klooit: eentje (of meer) te veel, eentje (of meer) te weinig, als we de trein hier maar zo snel mogelijk in beweging krijgen, dan zijn we er van af.
In Namur krijgen we het gezelschap van een luidruchtige Oost-Europese met nog luidruchtiger kind. Het is gedaan met de rust, al zorgt Walibi deze keer niet voor de overrompeling van de te korte trein. Even na Ottignies komt de tbg langs. Deze is een stuk kordater dan die van de vorige keer. Enkele Walibi's worden verwezen naar het eerste rijtuig en de Oost-Europese krijgt te horen dat ze nooit zo maar in eerste klas mag komen zitten. Meer: hij zegt dat hij haar een cadeau doet door geen klasverhoging uit te schrijven. Zou ze het lesje geleerd hebben?

Het ritje langs lijn 26 - eindelijk, na zo lang! - is nog een verademing. We komen stipt in Halle aan, na een toch wel vermoeiende daguitstap. De tbg maant ons via de intercom nog aan om bij het uitstappen niets of niemand te vergeten. In Namur zal een peuter een vergetelheid van de vader in een snikhete auto niet overleven.

De treinlectuur.
Mathias MALZIEU, Le guerrier de porcelaine. Tijdens de laatste dagen van WO II wordt Mainou over de demarcatielijn gesmokkeld, een dag nadat zijn moeder in Montpellier overleden is. Frans spreken is uit den boze en de jongen moet binnen blijven om de familie waar hij onderdak vindt, niet in gevaar te brengen. Want de Duitsers zijn alomtegenwoordig en gedragen zich als aangeschoten wild.

Stijn STREUVELS, Langs de wegen.

Pech voor al die mensen in Boom die nu toch niet zonder oordopjes kunnen slapen…

Uitgedrukt…
Ik ben nie' in mênn 'oak.: ik ben niet in mijn haak. Ik voel me niet zo best. (Vermoedelijk heeft het iets te maken met de winkelhaak van de timmerman en dat dan overdrachtelijk gebruikt.)

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

17-07-2025 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Stilaan zijn de wandelnetwerken uitgegroeid tot een kluwen waar zelfs een kat haar jongen niet meer in terugvindt. Ga maar eens naar deze pagina en je zult meteen begrijpen wat ik bedoel. Natuurlijk kun je inzoomen, maar zelfs dan blijft het onduidelijk waar het ene netwerk begint en het andere eindigt. Gelukkig zijn er de folders: wij gebruiken vandaag die van Scheldevallei Oost, uitgegeven door Toerisme Oost-Vlaanderen. We zullen maar met de cijfertjes in huis vallen: 38 - 37 - 36 - 35 - 42 - 59 - 78 - 722 - 62 - 63 - 64 - 65 - 66 - 77 - 78 - 79. (Met 722 zit je in het WNW Brabantse Kouters en vermoedelijk ook met de 78 die er net voor komt; voor alle duidelijkheid: de 78 tegen het einde aan is niet de eerste 78.) Die brengen je van het station van Lebbeke naar de chocoladen bushalte Wieze Callebaut: een afstand van 16.650 km. De wandeling lijkt op het lijf geschreven van wie houdt van vele meters over smalle voetwegen en veldwegen en van wie niet houdt van lange, rechte stukken. Dat merk je wel als je het kaartje ( Routeyou of NGI) bekijkt. Maar het blijft natuurlijk Vlaanderen. Begin en einde (het aansluitstukje naar de bushalte in Wieze) zijn sowieso volgebouwd en ook tussendoor zie je altijd wel ergens in de omgeving een huis, een serre of een ander gebouw. We quoteerden 13.5/20, geen echte uitschieter, maar ook geen afknapper.

Foto's.

Eén van de vele mooie voetwegen.

Het weer.
Half bewolkt, warm (24°), rustig.

De stafkaarten.
23/1-2 Dendermonde (2021) - 23/5-6 Merchtem (2021). Ik moet eerlijk zeggen dat ik het stilaan gehad heb met deze kaarten. Vandaag ontbrak een duidelijk aanwezige veldweg, maar voor we dat doorhadden hadden we al een extra van bijna 3 km in de benen. Ik begrijp ook niet waarom de weg ontbreekt op de papieren kaart, maar wel op TopoMap Viewer op de website van het NGI staat.

Hoe we er geraakten.
Erg eenvoudig: sinds december is er een rechtstreekse S-trein tussen Halle en Lebbeke. Om van het seniorentarief te genieten moeten we wel terugkeren uit Dendermonde, hoewel het soms sneller kan via Aalst. Gelukkig zijn we bijna van de miserie van de verplichte heen- en terugreizen af.

Een beetje geschiedenis.
Wieze is een van die dorpen die eigenlijk nooit trein of tram hebben gekend. Dat zal wel de reden zijn waarom er vrij vroeg een busdienst kwam. Het vroegste spoor (?) daarvan vond ik in 1934, in een tabel 325b Aalst - Herdersem - Wieze, met 5 ritten heen en terug; op zondag waren er zelfs 6! In 1938 vind ik die lijn niet meer terug: er blijft nog wel een tabel 131A met alleen op zaterdag enkele ritten in de voormiddag.
Sta me toe dan noodgedwongen een tijdssprong te maken naar 1948: tabel 129 is een lijn Buggenhout - Aalst - Deinze, een typische marktdienst die alleen op woensdag reed. Belangrijker is tabel 132 Dendermonde - Wieze - Aalst. Amper 3 ritten leggen het volledige traject af, andere zijn beperkt tot Wieze - Aalst. Lange tijd verandert er nauwelijks iets, tenzij de nummers: 132 wordt 303 en vanaf 1952 270. Dat laatste nummer zou het bijzonder lang uithouden. In Wieze worden de halten Schroversstraat, Dorp en Gemeentehuis bediend. Exploitant is de firma De Vriendt uit Asse.
Dan wordt de bediening van Wieze stilaan toch beter. Nauwelijks voelbaar is de zoveelste vernummering naar 26, maar door de basismobilteit krijgt Wieze extra reismogelijkheden, met belbus 25 van Lebbeke. Het is dan dat de halte Wieze Callebaut, die wij gebruiken, opduikt. Later komt er zelfs nog een belbus bij: 40 Faluintjes, Opwijk. En lijn 52 Wieze - Gijzegem - Aalst krijgt eindelijk een gecadanceerde dienstregeling. Ook duikt er een lijn 91 op (voor het eerste teruggevonden in 2013 maar mogelijk ouder).
Belangrijk om te beseffen: het gros van wat hier gezegd is, slaat op de halte Wieze Dorp. Het is pas recent (?) dat de halte die wij vandaag gebruiken (Callebaut) ook bediend wordt door een reguliere lijn 91 Aalst - Dendermonde - Sint-Niklaas. En door de flexbus van de regio Dender. [Mocht iemand willen corrigeren: graag!]

De verbinding.

En wat we beleefden.
Alleen in de NZV maakt deze S-trein even wat vertraging, maar vanaf Brussel-Noord rijden we op tijd. Voor de terugrit moeten we dus om gebruik te maken van ons seniorenbiljet terugkeren uit Dendermonde, ik zou niet weten hoe ik een terugrit uit Aalst zou kunnen verantwoorden met een biljet Halle - Dendermonde HT.

Desiro 08157 met S 2258 Denderleeuw - Dendermonde bij vertrek in Lebbeke.
Of je op een aansluiting bus/trein van 4 minuten in Dendermonde kunt rekenen, zullen we wel nooit weten. We rekenen op de bus van 15:43 in Wieze, aankomst om 16:00 in Dendermonde, waar de IC om 16:04 vertrekt. We hopen heimelijk dat we ook de bus van 15:17 kunnen halen, en dat zou zonder verloren lopen ook gelukt zijn, maar de vork zit plots anders aan de steel: de bus van 15:43 heeft geen gps-gegevens (niet te vertrouwen), maar die van 15:17 rijdt met ongeveer 30 minuten vertraging. Net te veel om alsnog de IC te halen. En dus wordt het de S-trein van 16:24, weliswaar overstapvrij, maar met een hele resems stop tot Halle. Maar kom, we komen op tijd in Halle aan, waarom zouden we klagen? Het is andermaal De Lijn die ons gedeeltelijk in de steek laat, zelfs de ontwaarder vooraan laat het afweten.

De treinlectuur.
Geert van ISTENDAEL, De piekfijne dode. Brusselse krimi.
Stijn STREUVELS, Langs de wegen.

Lessen Nederlands voor kinderen die het Nederlands niet machtig zijn. Ik heb een kleine tip voor Demir: stel die lessen ook beschikbaar voor Vlaamse acteurs, Vlaamse BV's en Vlaamse politici. De mooie Nederlandse taal zal er wel bij varen…

Uitgedrukt…
Eén van de mooiste woorden die ik me uit mijn kinderjaren herinner, is: boezjieke. Een kleine bougie, dus, maar bij ons algemeen gebruikt voor suppo(sitorium) of poepsnoepje.

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

09-07-2025 om 00:00 geschreven door overweg13  

De wandeling.
Als je de geel-wit bewegwijzerde Transardense Route volgt tussen Saint-Hubert en Awenne kom je aan 19.3km. Let wel: Awenne is in dit geval een alternatief eindpunt. De reden daarvoor is simpel: de GTA passeert dan wel langs het Waalse Bokrijk (Musée de la vie rurale en Wallonie) maar van enig OV is daar geen sprake. En dus verlaten we ter hoogte van de Fourneau Saint-Michel de route en stappen we naar Awenne waar wel af en toe een bus rijdt. Je volgt de GTA dus over een 16-tal km en zoekt dan Awenne op, deels langs een met een groen kruis aangeduid plaatselijk wandelpad. De kaart (op routeyou of NGI) zal wel duidelijk maken hoe je Awenne bereikt. De TWQ bedraagt 62% maar als je daar enkele kilometers autovrije betonnen boswegen bijtelt, kom je een stuk hoger uit. Op begin en einde na is dit dan ook een rasechte boswandeling.
Hier wordt uitgebreid ingegaan op de geschiedenis van de GTA én van GR14. De auteur insinueert zelfs dat beide in een soort concurrentiestrijd waren geraakt en dat GTA en GR14 op het vandaag gevolgde traject samenlopen. Ik zou dat toch met een korreltje zout nemen: net buiten Saint-Hubert verwijderen de paden zich van elkaar om pas later opnieuw samen te lopen en nog belangrijker: de GTA maakt een enorme lus (zie alweer de kaarten!) omdat de vallei van de Masblette zo mooi is, volgens de gids - al zie je de door de droogte de tot een kabbelend beekje gereduceerde Masblette nauwelijks. Blijkbaar is dit trouwens een door GR14 verlaten omweg, getuige sporadische sporen van een vroegere rood-witte bewegwijzering.
Het was wel genieten en we gaven de tocht een krediet van 17.5/20. Enig minpuntje was dat de zo al slecht zichtbare geel-witte bewegwijzering op nogal wat plaatsen aan opfrissing toe is. En nog dit: op de grafiek die bij de kaarten hoort, zie je dat er wel enkele keren serieus geklommen moet worden: dit is dus geen zondags wandelingetje maar een stevige tocht: op het hele traject kom je langs beken en die hebben zonder onderscheid gezorgd voor diep uitgesleten valleien, die je dus enkele keren in en weer uit moet. Maar dat kan de pret nauwelijks drukken.

De vele beekjes zorgen voor een sterk geaccidenteerd landschap, ook al staan ze nu laag.

Het Musée de la vie rurale en Wallonie.

Meer foto's.

Het weer.
Vrij warm (23°) en wat cirrus.

De stafkaarten.
59/7-8 Saint-Hubert (2021)

Hoe we er geraakten.
Tja, in de echte Ardennen geraken kan nog wel eens tegenvallen en het is roeien met de riemen die je hebt. Zoals gezegd heeft het musée geen busverbinding en de tocht uittekenen tot Nassogne leek ons toch wat veel en dus zochten we soelaas in Awenne, waar lijn 162b enkele keren langs komt. Rochefort-Jemelle is het aansluitingspunt trein/bus. In de voormiddag is er één bus (naar Saint-Hubert en Libramont), de terugreis uit Awenne kan gebeuren met 2 bussen naar Rochefort-Jemelle (waarvan er één aankomt om 17:36 op het exacte moment dat de IC naar Brussel vertrekt…). Er is ook nog een latere bus naar Libramont.

Een beetje geschiedenis.
Heel erg ver moeten we deze keer niet teruggaan want lijn 162b is een van die lijnen die er kwamen in juni 1984, toen de NMBS het IC-IR-plan invoerde. Logischerwijs werd dat een verbinding Jemelle - Libramont, met als belangrijk neveneffect dat ook Saint-Hubert nu (veel) beter bediend kon worden. De nadruk lag immers op de verbinding Saint-Hubert - Libramont (ter vervanging van de gesloten halte Hatrival). Tussen Jemelle en Saint-Hubert was de bediening veel beperkter; hier was het de bediening van de gesloten haltes Mirwart en Lesterny die moest worden opgevangen en Awenne kon daar van profiteren, want het dorp was tot dan eerder pover bediend, door aanvullende buslijn 420. Niet dat het nu plots wel uitbundig bediend werd: er kwam een soort spitsuurdienst; op weekdagen komt dat neer op 8 ritten, op zaterdag op 5 ritten en op zondag 1 rit. Die laatste was een typische rit voor de provincie Luxemburg, waarmee men op zondagavond de studenten naar een station en een universiteitsstad verderop probeerde te brengen. Veel succes kan die rit niet gehad hebben, want een jaar later werd ze al afgeschaft. (Let wel: tussen Saint-Hubert en Libramont reden er wel nog bussen tijdens het weekend.)

Tot vandaag is er nauwelijks iets gewijzigd aan de dienstregeling op weekdagen. Natuurlijk sneuvelde de laatste rit van de dag, al in 1989, maar het totaalbeeld bleef hetzelfde. Geen of nauwelijks bediening overdag, enige bussen 's morgens en 's avonds, duidelijk gericht op scholieren.

De verbinding.

En wat we beleefden.
Derde keer, goede keer? Een eerste keer (22.05.2025) liep het fout met de aansluiting in Rochefort-Jemelle, zodat we genoodzaakt waren plan B (Forrières) in te schakelen. Een tweede keer (27.06.2025) zat het weer tegen: ik kon 's morgens gelukkig op tijd zien dat er langdurige regen aankwam in de Ardennen - in schrille tegenspraak met de verwachtingen van de avond voordien. En nu doen we dus een derde poging, enigszins met een klein hartje.
En ja hoor, de uitstap lijkt voor een derde keer op een flop af te stevenen: IC 3205 is met meer dan 20 minuten vertraging vertrokken in Kortrijk en de vertraging lijkt maar aan te groeien: de trein zal Dendermonde uiteindelijk bereiken met 45 minuten! We kunnen gelukkig terugvallen op de S-trein van 7:06 die ik bewust niet geselecteerd had (de app deed dat wel) omdat de overstap in Brussel-Zuid met 9 minuten niet echt veilig leek. Maar blijkbaar mogen we ook eens geluk hebben: de S-trein zal stipt naar Brussel-Zuid rijden en kan zelfs zonder haperen aan het perron komen. Oef… een eerste barrière genomen!

(Ik wil mijn trouwe lezers ook dit niet onthouden: terwijl we staan te wachten op onze S 3656 wordt S 3677 als afgeschaft aangekondigd. Maar als ik even na 7:00 twee desiro's richting Braine-le-Comte zie passeren, gaat er me een licht op. Dit zou wel eens de afgeschafte S-trein kunnen zijn. Wat opzoeking achteraf levert een vertragingsattest op voor S 3677, met vertrek in Leuven met 21 minuten vertraging en aankomst in Braine-le-Comte met… 1 minuut vertraging. De trein is blijkbaar direct van Brussel-Zuid naar Braine-le-Comte gereden…)

In Brussel-Zuid staat IC 2107 al aan het perron. De trein zal nooit meer dan 5 minuten vertraging scoren, maar ook nergens helemaal stipt aankomen of vertrekken. Maar dat is al goed genoeg voor ons: deze keer halen we de aansluiting wel.

Een bekende reeks verzen van de Vlaamse dichter Jan van Nijlen luidt:
"Bestijg den trein nooit zonder Uw valies met droomen,
dan vindt g'in elke stad behoorlijk onderkomen..."

Hij schreef ook een gedicht over het nutteloos station van Calevoet dat door de folkgroep Rum nog op muziek is gezet in de jaren 1980. Maar als dat station al nutteloos was, wat valt er dan te denken van Rochefort-Jemelle? De wachtzaal is broeierig warm, blijkbaar heeft niemand eraan gedacht om wat deuren en ramen open te zetten nu het weer weer draaglijk geworden is. (Is er nog iemand?) Het buffet is gesloten, op de schaarse zitbanken zitten of liggen ontheemden, de rust weegt als een loden blok op de schouders van de reizigers die zich toevallig langs hier naar de bushalte voor het station begeven.

De bus van lijn 162b brengt ons via Forrières, Lesterny, Bure, Grupont, Mirwart, Awenne, Arville en Lorcy naar Saint-Hubert. Tot Saint-Hubert zijn we de enige reizigers. Mirwart wordt met een tijdrovend heen- en terugje bediend, maar dat zal wel de enige manier zijn om de schrapping van de halte in 1984 op te vangen. In Saint-Hubert stappen gelukkig wel enkele reizigers in.

De halte Awenne Église is ingeplant aan dezelfde kant van de weg, of je nu naar Jemelle of Libramont rijdt. Dat is gelukkig goed aangeduid, op het haltebord (zie foto's) en in het kadertje met dienstregelingen. Deze keer hebben we wel een medereizigster.

IC 2139 bestaat wel vaker uit twee desiro's (zie de bijdrage over Graide) en dat was ook eergisteren het geval geweest, maar vandaag kunnen we genieten van een rustige rit in de voorziene M7. Tot Ottignies dan toch, want voor de Vlamingen draait Walibi al op volle toeren. Een achttal walibi's komt zich in eerste nestelen: één maakt nog bezwaar dat hij niet van plan is om een boete te betalen, maar een andere weet dat je in eerste mag zitten als de trein "vol" is. Even later komt een treinbegeleider langs. Die controleert zonder verpinken de biljetten van de jongelui, zonder enig commentaar, tenzij dan van de weetal van daarnet: "Zie je wel dat het mag." Tja, als er treinbegeleiders zijn van wie alles mag dan is het niet te verwonderen dat er fabeltjes verteld worden. Meer, als het zo vlot gaat, "dan kunnen we ook naar Halle in eerste gaan zitten".
Gezien de app koppig blijft volhouden dat je in Brussel-Zuid moet overstappen, denk ik dat we ze daar nog wel eens terug kunnen zien. Wij stappen (uiteraard) in Brussel-Noord over. Het zal de laatste keer zijn dat we nog een S-trein naar Halle nemen: er is altijd wel iets met deze trein. Vandaag loopt het eerste stel eivol en als we de gasten inderdaad terugzien is de ontgoocheling van hun gezicht te lezen: er zitten al zoveel reizigers in eerste dat er maar 2 meer bij kunnen.
Het moet zijn dat ik minder alert wordt, want we hadden ook de IC naar Quiévrain in vertraging kunnen nemen. Dat zie ik te laat en ik besef meteen dat we nog niet in Halle zijn: we worden net buiten Brussel-Zuid opzij gezet om de IC voorrang te geven. Acht minuten vertraging en een erg onaangename rit in een overbevolkt stel zijn het resultaat van even niet opletten.

De treinlectuur.
Emma DONOGHUE, The wonder. Op het Ierse platteland lijkt zich een wonder te voltrekken als de elfjarige Anna maanden lijkt te overleven zonder eten. Een verpleegster en een non worden erop afgestuurd om het mirakel te bestuderen, maar na 10 dagen surveillance is het meisje ei zo na dood. De conclusie lijkt voor de hand te liggen.
Stijn STREUVELS, Langs de wegen.

.
AdR wil paal en perk stellen aan de trajectcontroles. Nu nog de alcohol- en drugcontroles en de gordelplicht afschaffen en ze kan weer als een vrij burger over het Vlaamsche land razen.

Wat een contrast tussen de besluitvaardigheid over de NATO en de besluiteloosheid als het over het klimaat gaat.

Uitgedrukt…
Zetj a e gat… In behoorlijk Nederlands: ga zitten. In slecht Nederlands: zet u (zonder gat)…

Waar Abraham de mosterd haalde.
Voor het schrijven van deze bijdragen maak ik vaak gebruik van twee zeer waardevolle sites, één over de Belgische spoorlijnen en een over de bussen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Het grootste probleem is dat van de informatisering: in de voorbije 20 jaar is het vrijwel onmogelijk geworden om nog aan papieren dienstregelingen te geraken en op het internet verdwijnen de oude dienstregelingen naarmate er nieuwe ingevoerd worden. Voor de trams maak ik nog al eens dankbaar gebruik van de Rail Atlas Vicinal van Stefan JUSTENS en Dick van der SPEK en van The Vicinal Story - Light Railways in Belgium 1885 - 1991 van W.J.K. DAVIES.

04-07-2025 om 00:00 geschreven door overweg13