Geen water meer voor de groenten Ook de zeer duurzame glastuinbouwsector gaat gebukt onder het droge weer
Groentetelers in open lucht die niet over waterbronnen of -voorraden beschikken zien vandaag hun teelten deels of volledig verloren gaan. Niet alleen de vollegrondsgroentetelers kampen met dit probleem, ook bij vele glastuinbouwers staan de waterbassins zo goed als leeg. Dat is ook het geval op het Proefstation voor de Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver en het Proefcentrum Hoogstraten. Nu al het beschikbare regenwater dreigt op te raken, kunnen ze niet anders dan overschakelen op grond- of leidingwater. “Een spijtige en kostelijke zaak voor een sector die ernaar streeft om op een zeer duurzame manier met water om te gaan,” stelt gedeputeerde voor Landbouw Ludwig Caluwé.
Ook tomaten, paprika’s, aardbeien en komkommers hebben last van de aanhoudende droogte. Want hoewel zij in een serre staan – en niet op het veld zoals onze bloemkolen, prei en sla – stroomt er ook door hun wortels regenwater.
Gedeputeerde voor Landbouw Ludwig Caluwé: “Al de regen die op de daken van de serre valt, wordt opgevangen voor de planten die eronder staan. En dat is noodzakelijk. Want om te groeien hebben tomaten, paprika’s, aardbeien en komkommers veel water nodig. Op jaarbasis heeft een tomatenplant netto minstens 800 liter water per vierkante meter nodig. Gelukkig valt er op jaarbasis gemiddeld 780 liter regenwater per vierkante meter. Dat regenwater wordt opgevangen in een waterbassin naast de serre zodat er steeds een voorraad beschikbaar is.”
“Regenwater wordt 100% gerecupereerd”
Het stockeren van regenwater is belangrijk omdat de regenval onvoorspelbaar is, maar ook omdat de waterbehoefte van de serreplanten sterk varieert doorheen het jaar. Zo zien we dat tomatenplanten in het voorjaar (wanneer ze geplant worden) en in het najaar (wanneer ze hun laatste vruchten geven) veel minder water nodig hebben dan in de zomer (wanneer hun productie piekt). En laat die piekperiode in de zomer nu net ook de periode zijn waarin veel minder regen valt. Het resultaat is dan ook dat het waterpeil van de bassins ’s zomers pijlsnel daalt.
Bijna uitgeput bassin naast de serre - Copyright: provincie Antwerpen
Vandaag kunnen we zelfs zeggen dat die waterbassins nagenoeg uitgeput zijn. De laatste meter water kan immers niet gebruikt worden omdat het water te warm is en er te veel vuil in zit. En dus is er voor de praktijkbedrijven en de andere glastuinbouwers geen andere mogelijkheid dan overschakelen op alternatieve bronnen zoals grond- en leidingwater. In het geval dat leidingwater gebruikt wordt, brengt dit een enorm kostenplaatje met zich mee.
Gedeputeerde voor Landbouw Ludwig Caluwé: “Een zeer spijtige zaak als je weet dat de glastuinbouwsector alle moeite doet om het regenwater optimaal op te vangen en te stockeren. Maar tegen een lange droogte is ook hun buffer niet opgewassen. Soms omdat hun bassin niet groot genoeg is, maar vaak ook omdat er opgevangen regenwater verloren gaat: door verdamping tijdens warme dagen of overloop bij langdurige regenperiodes. De praktijkbedrijven van de provincie Antwerpen bekijken daarom waar het nog efficiënter kan en testen nieuwe technieken uit. Als bewezen is dat deze een verschil kunnen betekenen, kunnen ook glastuinbouwers er mee aan de slag gaan. Zo besparen we hen onnodige investeringen.”
“10% van de oppervlakte van de volledige serre”
Glastuinbouwers kunnen bij het Proefstation voor de Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver een berekening laten maken van de grootte van hun waterbassins. Daarbij wordt rekening gehouden met verschillende factoren zoals het klimaat, de grootte van het bedrijf, het gewas dat in de serre groeit, de voorspelde regenval en de verwachte droogteperiodes. Hier in Vlaanderen komt de inhoud van een waterbassin (lengte x breedte x hoogte) gemiddeld overeen met 10 procent van de oppervlakte van de volledige serre (lengte x breedte). Omdat het gebruik van regenwater ook in de rest van Europa steeds belangrijker wordt, werkt het Proefstation binnen het Europese project FERTINNOWA momenteel nieuwe modellen uit voor Polen, Spanje en Bretagne, aangepast aan hun huidige klimaat. Hierbij ligt de focus ook op klimaatverandering die voor gevolg heeft dat bassins groter moeten worden.
Omgekeerd wordt er binnen dit project ook samengewerkt met internationale partners om nieuwe technieken naar Vlaanderen te halen. Zo demonstreert het Proefstation op dit moment een nieuwe manier om bassins af te dekken die al frequent wordt gebruikt in Almeria (Spanje). De budgetvriendelijke zeilen voorkomen algengroei en zorgen voor minder verdamping en zijn veel goedkoper dan de drijvende zeilen die nu gebruikt worden. Wat we vandaag echter nog niet weten, is of deze zeilen ook geschikt zijn voor ons klimaat. In vergelijking met Spanje hebben wij bijvoorbeeld veel meer kans op sneeuw en vrieskou. Alweer een vraag waar het praktijkonderzoek een antwoord op zoekt.
“Ook andere sectoren over de streep trekken”
De glastuinbouw gaat vandaag al zeer duurzaam te werk en hergebruikt zijn regenwater. Op dit moment zijn zij de enige landbouwsector die dit realiseert.
Gedeputeerde voor Landbouw Ludwig Caluwé: “In de toekomst willen we ook andere landbouwsectoren over de streep trekken. Op ons praktijkbedrijf voor melkvee, de Hooibeekhoeve, wordt bijvoorbeeld al regenwater opgewaardeerd tot drinkwater voor de koeien. Op het Proefbedrijf Pluimveehouderij gebeurt dit momenteel nog niet omdat de kwaliteitseisen voor drinkwater voor kippen veel hoger liggen. Met de aanwezige kennis binnen de glastuinbouwsector moeten we de goede technieken om daar verandering in te brengen, wellicht niet te ver zoeken. Via ons samenwerkingsverband AGHRANT kunnen we dergelijke cross-sectorale onderzoeken opzetten zoals het SSWAP-project bij Interreg twee zeeën dat nu ingediend is en waarbinnen we de haalbaarheid van technieken rond regenwaterrecuperatie voor verschillende sectoren tegelijkertijd kunnen onderzoeken.”
#STREEKMOTOR - De provincie Antwerpen is de motor achter tal van initiatieven in haar streek. Als bestuursniveau tussen de gemeenten en Vlaanderen is ze groot genoeg om veel te doen en klein genoeg om veel te betekenen. Vaak is ze de stille kracht achter de schermen, die met kennis van zaken en de streek oplossingen aanreikt voor uitdagingen die gemeentegrenzen overschrijden. Als straffe streekmotor zet de provincie Antwerpen dingen in gang en creëert ze ruimte om te bloeien, te bewegen, te beleven en te bewaren wat waardevol is. #streekmotor @prov_Antwerpen www.provincieantwerpen.be, www.streekmotor.be
Beleidsverantwoordelijke: Ludwig Caluwé, CD&V, gedeputeerde bevoegd voor Landbouw
Vandaag testten kinderen van de gemeentelijke speelpleinwerking De Locht in fort Duffel de nieuwe erfgoedapp van de provincie Antwerpen uit. Deze app leidt gezinnen en kinderen doorheen 500 jaar geschiedenis en laat hen kennismaken met het leven tussen de fortmuren, vroeger en nu.
Een aantrekkelijke erfgoedapp voor kinderen? Op een hedendaagse manier de forten ontdekken? Het kan, met de nieuwe erfgoedapp! Ontwikkeld door de provincie Antwerpen, in overleg met de vzw Kempens Landschap en de gemeenten Duffel, Nijlen, Puurs en Beveren.
Vandaag testten kinderen van de gemeentelijke speelpleinwerking Domein De Locht de nieuwe erfgoedapp uit in fort Duffel. De fortenapp leidde hen door 500 jaar geschiedenis. Via leuke doe- en denkopdrachten vernamen ze samen met mascotte ‘Soldaat Achille’ de interessantste weetjes over de lokale geschiedenis, het fort, de bewoners van vroeger en nu.
Gedeputeerde Jan De Haes, bevoegd voor Toerisme getuigt: ‘Met deze app brengen we erfgoed opnieuw dichter bij onze jeugd en houden we de interesse voor de forten en hun betekenis in onze hedendaagse maatschappij levendig. Met de erfgoedapp wordt een educatieve uitstap ook een echte beleving voor de kinderen. Een aanrader om dit een keer met het ganse gezin te doen.’
Toerisme en erfgoed De laatste jaren wordt sterk(er) ingezet op toeristische erfgoedontwikkeling en -ontsluiting. Diverse partners in de sectoren toerisme en erfgoed ondersteunen elkaar steeds beter in de ontwikkeling en promotie van recreatieve programma’s. De nieuwe fortenapp biedt het gezins- en jeugdtoerisme de kans om kinderen te betrekken bij het historische fortenerfgoed in de provincie Antwerpen.
Gedeputeerde Jan De Haes, bevoegd voor Toerisme meent: ‘De fortenapp is ongetwijfeld een meerwaarde voor het toerisme in onze provincie. Met inzet van hedendaagse toepassingen als deze, bieden we gezinnen met jonge kinderen, maar ook jeugdverenigingen, scholierenclubs of zelfs grootouders met hun kleinkinderen extra inspiratie in hun recreatief aanbod. En dat met een speelse, maar kwalitatief en educatief verantwoorde inhoud. Een positieve samenwerking, zowel uit toeristisch als historisch oogpunt.’
Wanneer: Vanaf nu beschikbaar in de forten van Duffel, Nijlen, Puurs en Beveren.
Meer info: Joachim Piens, projectcoördinator Forten provincie Antwerpen of bij de deelnemende forten. App te downloaden via http://erfgoedapp.be/ (Android en Apple).
PERSINFO & INTERVIEWS
Beleidsverantwoordelijke: Luk Lemmens, (N-VA), eerste gedeputeerde, bevoegd voor Erfgoed en Jan De Haes, (N-VA), gedeputeerde, bevoegd voor Toerisme Perscontact: Faye Van Impe
Duffelse kinderen spelenderwijs op pad met de fortapp - Copyright: Provincie Antwerpen
Duffelse kinderen spelenderwijs op pad met de fortapp - Copyright: Provincie Antwerpen
Rivierenhof onderscheiden met Green Flag Award Provinciaal domein Rivierenhof heeft internationaal kwaliteitskeurmerk beet
Het provinciaal groendomein Rivierenhof heeft als eerste van het land de internationale Green Flag Award binnengehaald. Dit prestigieuze keurmerk is een internationale norm die wereldwijd het kwalitatief beheer van openbare groene ruimte erkent en beloont.
Jan De Haes, gedeputeerde bevoegd voor provinciale groendomeinen: “Het Rivierenhof is een prachtig stuk groene natuur en - vooral niet te vergeten - de grootste groene long van onze metropool. De ploeg van het Rivierenhof zorgt er dag in dag uit voor dat iedereen zich er welkom voelt. Of je nu met de kinderen naar de speeltuin of kinderboerderij komt, deelneemt aan een wandeling, met je hond wandelt door het park, jogt langsheen het loopparcours of liever rustig in je eentje vist in één van de vijvers, … er is voor iedereen wat wils. Dat had de Engelse jury van de Green Flag Award meteen door.”
Een ambitie die keer op keer moeten worden waargemaakt
De Haes vervolgt: “De Green Flag Award bestaat reeds 22 jaar. Deze award erkent en onderscheidt wereldwijd parken en recreatieve groene ruimtes die voldoen aan internationale kwaliteitsnormen. Het krijgen en het behouden van de Green Flag Award is een ambitie die ieder jaar weer moet worden waargemaakt. Wie geen positieve evolutie of vooruitgang maakt, loopt immers het risico geen Green Flag Award meer binnen te halen.”
Medewerkers Rivierenhof en gedeputeerde Jan De Haes: trots op eerste GFA-vlag van het land - Copyright: Tine Van Leemput – Bogaerts voor provincie Antwerpen.
Peter Verdyck, directeur van het Rivierenhof, is heel trots op het behalen van de onderscheiding: “De Green Flag Award legt de lat voor goed parkbeheer zeer hoog en promoot een internationale norm voor management in de groene sector. Daarmee erkent en waardeert de Green Flag Award de inzet van alle medewerkers, vrijwilligers en het management. De jury gaat grondig na of deze groene, openbare ruimtes goed worden gerund en of ze tegemoet komen aan de vragen en noden van de gebruikers. Zo verzekert het systeem van de Green Flag Award dat zoveel mogelijk mensen toegang krijgen tot kwaliteitsvol groen, ongeacht waar ze wonen. Geen verwaarloosbaar gegeven in een verstedelijkt gebied zoals het onze. Al onze medewerkers en vrijwilligers zetten zich dan ook al vele jaren enorm in om de kwaliteit van het park te verbeteren. Dat is dan ook de reden waarom we er in geslaagd zijn de Green Flag Award binnen te halen, als eerste park in België nog wel.”
Internationale jury tijdens keuring Rivierenhof - Copyright: PGRA voor provincie Antwerpen.
Met vlag en wimpel Jan De Haes, gedeputeerde bevoegd voor provinciale groendomeinen: “Ik ben blij dat de ploeg van het Rivierenhof voluit is gegaan voor het behalen van deze internationale award. Dat dit prachtig park goed beheerd wordt, is algemeen geweten. Maar dat ze als kers op de taart deze Award binnenhalen, dat is toch wel iets om heel trots op te zijn! De Engelse jury van de Green Flag Award was onder de indruk. Ik sluit graag af met een kort citaat uit het rapport van de jury: “Er zijn zoveel positieve zaken dat het er te veel zijn om op te noemen. Het gebeurt zelden dat een eerste aanvraag zo sterk is … Knap gedaan van iedereen die betrokken is bij het uitbouwen van het park!”
Directeur Peter Verdyck en gedeputeerde Jan De Haes hijsen eerste GFA-vlag van het land – Copyright: Tine Van Leemput – Bogaerts voor provincie Antwerpen.
PRAKTISCH
Waar:
Provinciaal groendomein Rivierenhof, via Turnhoutsebaan 242-244-246 in 2100 Deurne.
Samen groenten telen in jouw buurt? Provincie Antwerpen zet in op ruimtetoepassing stadslandbouw
Vandaag vind je stadslandbouw – zoals de naam het zegt – vooral terug in de stad. Maar deze aanpak biedt ook in kleinere steden en gemeenten veel kansen. De provincie Antwerpen gaf de opdracht aan de Universiteit Antwerpen om de kansen voor stadslandbouw in kaart te brengen en een leidraad voor gemeenten uit te werken. En dit met extra aandacht voor initiatieven met een economische drijfveer.
Een tuintje in de stad waar elke buur zijn eigen groenten kan telen, een stukje groen dat inwoners samen onderhouden of een pluktuin waar je groenten en fruit kan plukken en kopen. Het zijn maar enkele voorbeelden van landbouw in de stad. Stadslandbouw is geliefd omdat het groen in de stad trekt en mensen samenbrengt. Maar stadslandbouw is veel meer dan dat, want kan voor vers voedsel, gezondere lucht en een betere bodemkwaliteit zorgen.
Elke plaats is uniek
De vraag naar meer groene infrastructuur in de steden is groot, maar de nog beschikbare ruimte is schaars en staat continu onder druk. De grootste win-win voor de stad en zijn inwoners, zit hem dan ook in het multifunctioneel gebruik van de beschikbare ruimte.
Gedeputeerde voor Landbouw Ludwig Caluwé: “Wanneer een stad er in slaagt om sociale, ecologische en economische verhalen samen te brengen op één stuk grond, kunnen ze op die beperkte ruimte een zeer grote meerwaarde realiseren voor hun inwoners. Zowel voor grote als kleinere steden en gemeenten is stadslandbouw een zeer interessante manier om al die verhalen samen te brengen. Maar stadlandbouw kent vele vormen en elke ruimte vraagt een andere aanpak.”
De provincie Antwerpen liet daarom de Universiteit Antwerpen de kansen voor stadslandbouw in kaart brengen. Het resultaat moet een leidraad worden, waarmee steden en gemeenten zelf aan de slag kunnen gaan.
Thomas Kuypers en Ludwig Caluwé in de stadstuin in Berchem – copyright: Robin Fasseur voor provincie Antwerpen
Positieve impact op de maatschappij
Een grond die bewerkt wordt door inwoners en verenigingen moet niet langer door stadsarbeiders onderhouden worden. En een grond waar een professionele activiteit op komt, kan zichzelf gemakkelijker terugverdienen. Kies je als stad voor minder onderhoud en minder kosten? Voor meer opbrengsten? Of wil je net een andere meerwaarde realiseren?
Thomas Kuyper van de Universiteit Antwerpen: “Het is belangrijk dat steden en gemeenten eerst goed afbakenen welke sociale, ecologische en economische invullingen ze willen geven aan een specifieke ruimte. Ligt de klemtoon meer op het economische aspect, dan komen we bij andere vormen van stadslandbouw uit dan wanneer men vooral wil inzetten op het sociale aspect. Langs de andere kant heeft elke vorm van stadslandbouw direct of indirect een impact op het sociale, ecologische en economische. Om dit in kaart te brengen voor zowel beleidsmakers, ruimtelijk planners als initiatiefnemers is het van belang om bij de start van het initiatief duidelijke doelstellingen voorop te stellen en indicatoren te selecteren die deze meetbaar maken.”
Stadslandbouw ook op lokaal niveau
Eens gekozen voor een bepaalde vorm van stadlandbouw, zijn er nog vele andere factoren die bepalen of het een succesverhaal wordt. Ook daarvoor zal de Universiteit Antwerpen hulpmiddelen en toetsingskaders uitwerken. Gedeputeerde voor Landbouw Ludwig Caluwé: “Aangezien de vragen rond stadslandbouw in verschillende steden en gemeenten spelen, willen we als provincie zorgen voor pasklare antwoorden. De tools van de Universiteit Antwerpen zullen dan ook beschikbaar zijn voor elke geïnteresseerde stad of gemeente. Verder willen we bekijken of de provincie ook op het terrein een meerwaarde kan bieden. Dit zou bijvoorbeeld kunnen in de vorm van stadslandbouwcoaches of subsidies.”
Landbouw in de stad – copyright: Robin Fasseur voor provincie Antwerpen
De provincie Antwerpen kan ook zelf het goede voorbeeld geven. Wanneer het nieuwe provinciehuis in gebruik wordt genomen, komt er namelijk een nieuwe groene long van 23.000 m² die volledig publiek toegankelijk is. Gedeputeerde voor Patrimonium Ludwig Caluwé: “We moeten op termijn bekijken of ook geen gedeelte van de tuin rond het nieuwe provinciehuis ter beschikking kan gesteld worden voor lokale stadslandbouwinitiatieven. Dat doen we best samen op basis van een lokaal initiatief en in goede verstandhouding met de buurt, net zoals we ’s avonds en tijdens het weekend onze nieuwe ondergrondse parking ter beschikking zullen stellen voor buurtparkeren.”
#STREEKMOTOR - De provincie Antwerpen is de motor achter tal van initiatieven in haar streek. Als bestuursniveau tussen de gemeenten en Vlaanderen is ze groot genoeg om veel te doen en klein genoeg om veel te betekenen. Vaak is ze de stille kracht achter de schermen, die met kennis van zaken en de streek oplossingen aanreikt voor uitdagingen die gemeentegrenzen overschrijden. Als straffe streekmotor zet de provincie Antwerpen dingen in gang en creëert ze ruimte om te bloeien, te bewegen, te beleven en te bewaren wat waardevol is. #streekmotor @prov_Antwerpen www.provincieantwerpen.be, www.streekmotor.be
PERSINFO & INTERVIEWS
Beleidsverantwoordelijke: Ludwig Caluwé, CD&V, gedeputeerde bevoegd voor Landbouw
